رساله معماری
دانلود رساله معماری تعریف چارچوب نهادی برای مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی
چکیده
به دنبال اثرات نامطلوب کالبدی، زیست محیطی و اقتصادی-اجتماعی ناشی از فعالیت¬های انسان مبنا و فرایند های طبیعی در نواحی ساحلی، سیاست¬ها و اقداماتی توسط مجامع جهانی برای کنترل آن¬ها مطرح گردید. در همین راستا از دهه 90 سده گذشته، مدیریت یکپارچه در مناطق ساحلی به عنوان چارچوبی مناسب برای چیرگی بر تنگناها و مسائل نوار ساحلی توصیه گردید. مزیت برنامه مدیریت منطقه ساحلی بجای رویکرد سنتی این است که چارچوبی برای مشارکت وسیع و تحلیل تضاد میان توسعه¬های اقتصادی و نیازهای حفاظت از منابع فراهم می¬آورد و امکان استفاده¬های متعدد رادر قالب برنامه هماهنگ¬سازی میسر می-سازد. مدیریت یکپارچه به عنوان یک نظام با سه رویکرد: حفاظتی، توسعه¬ای و مدیریتی در مناطق ساحلی سعی در کاهش آثار سوء ناشی از بهره¬برداری بیش از حد از سواحل و توسعه روز¬افزون شهرهای ساحلی دارد. یکی از مباحث مهم در ICZM ایجاد و تعریف ساختار نهادی مناسب برای اجرا و پایش آن است، امری که در هر قلمرو می¬بایست متناسب با نظام سیاسی-اداری آن کشور انجام گردد.
پژوهش پیش¬رو که از حیث هدف کاربردی و به لحاظ شیوه، توصیفی تحلیلی است، با هدف معرفی چارچوب نهادی برای ICZM بوده که در شهر بابلسر (استان مازندران)، ساختار نهادی را پیشنهاد می¬نماید. به این منظور، ساختاری متناسب با تشکیلات فعلی و نیازمندی¬های ICZM پیشنهاد گردیده که جهت بررسی نظر متخصصان شهرسازی در این باره، از ابزار پرسشنامه، استفاده گردیده است.
نتایج بررسی¬ها نشان داده است که متخصصان با ایجاد یک نهاد در مقیاس منطقه¬ای تحت عنوان معاونت امور سواحل، زیر مجموعه استانداری برای اجرای ICZM با میزان 83 درصد آراء اتفاق نظر دارند. همچنین در مقیاس محلی، به منظور ایجاد یک نهاد نظارتی با ترکیب ذی نفعان منطقه ساحلی با مدیریت شهرداری، در صورت تامین نیروی متخصص و منابع مالی و تجهیزات، به تناسب وظیفه، نظر موافق دارند. جمع بندی کلی نظرات کارشناسان نشان می¬دهد به لحاظ مبانی ساختاری و قانونی، برای واگذاری وظیفه تولیگیری ICZM به شهرداری، به دلیل وجود قانون در واگذاری وظایف جدید به شهرداری¬ها به ویژه در زمینه مدیریت یکپارچه، و تمرکززدایی قدرت از سطوح بالا، توافق آراء بیشتر بوده است.
واژگان کلیدی: مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، چارچوب نهادی، شهرداری، شهر بابلسر
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه
1-1- طرح موضوع 2
1-2-بیان مساله و ضرورت تحقیق 4
1-3- اهداف تحقیق 9
1-4-سؤالات تحقیق 9
1-5-روش تحقیق 10
1-6- مراحل تحقیق 10
1-7- قلمرو مکانی تحقیق 11
جمع بندی و نتیجه گیری: 14
فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات تحقیق
بخش اول: مناطق ساحلی 16
2-1-مناطق ساحلی و گسترش شهری 16
2-1-1-مفهوم ناحیه ساحلی 16
2-1-2-مسائل مناطق ساحلی 19
2-1-3-چالش های مدیریت منابع ساحلی 21
2-1-4-پیامدهای گسترش شهرهای ساحلی 23
بخش دوم: سواحل ایران 25
2-2-سواحل ایران 25
2-2-1-مشکلات موجود در مناطق ساحلی کشور 29
2-2-2-ناحیه سواحل خزری: 31
2-2-2-1-مشکلات کرانه دریای خزر از دید طرح¬ها و صاحب¬نظران 32
2-2-3-اقدامات قانونی برای ساماندهی سواحل کشور 33
بخش سوم: در آمدی بر مدیریت یکپارچه نواحی ساحلی 36
2-3- مدیریت یکپارچه نواحی ساحلی 36
2-3-1-مفهوم مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 36
2-3-2- زمینه¬های شکل¬گیری مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 40
2-3-3-اهداف طرح¬های مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی: 41
2-3-4- مفهوم مناطق ساحلی در مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 43
2-3-5- مفهوم یکپارچگی در مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 43
2-3-6-رویکرد مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در مدیریت منابع ساحلی 45
2-3-7-مراحل مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 46
2-3-8- ابزارهای نظارت و ارزیابی در مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 48
2-3-8-1-سیستم اطلاعات جغرافیایی 49
2-3-8-2- سنجش از دور 49
2-3-9-تجارب جهانی طرح های ICZM 51
2-3-10-مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران(IRICZM) 55
2-3-10-1-تاریخچه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در ایران 56
2-3-10-2-رویکردهای طرح ICZM ایران 58
2-3-10-3-برنامه اجرایی فرآیند آماده¬سازی طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 59
2-3-10-4-منطقه بندی طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور ایران 62
2-3-10-5-ساختار سازمانی طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 65
بخش چهارم: مروری بر مطالعات پیشین 69
2-4-مروری بر مطالعات پیشین 69
2-4-1-مروری بر تجارب جهانی در زمینه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، تغییرات کاربری
زمین و گسترش شهرها 69
2-4-2-مروری بر تجارب داخلی همسو با موضوع 71
2-5-جمع بندی 74
فصل سوم: بررسی واگذاری مدیریت شهری یکپارچه به شهرداری ها با تاکید بر مناطق ساحلی
بخش اول: در آمدی برمدیریت شهری 80
3-1-1-مدیریت شهری 80
3-1-1-1-مفهوم مدیریت و مدیریت شهری 80
3- 1-2-چالش¬های مدیریت شهری 81
3-1-3-دیدگاه های کلی مدیریت شهری 83
3-1-4-مدیریت یکپارچه شهری 83
3-1-4-1-پیش شرط های تشکیل مدیریت یکپارچه شهری 85
3-1-4-2-راهبردهای قانونی- ساختاری مدیریت شهری یکپارچه 86
3-1-5-الگوهای مدیریت شهری 88
3-1-6- مدل¬های مدیریت شهری در اروپا و امریکا 90
3-1-7- مدیریت شهری در ایران 91
3-1-7-1- سطوح مدیریت شهری در ایران 91
3-1-7-1-1- سطوح کلان مدیریت شهری 92
3-1-7-1-2- سطوح منطقه ای مدیریت شهری 93
3-1-7-1-3-سطح محلی مدیریت شهری 93
3-1-7-2-قلمرو فضایی مدیریتی شهری 94
3-1-7-3-بررسی و آسیب¬شناسی مدل اداره امور شهر در ایران 96
3-1-8- شهرداری و شوراها 99
3-1-8-1-شهرداری: 99
3-1-8-2- وظایف شهرداری ها 100
3-1-8-3- وظایف شهرداری ها در ایران 102
3-1-8-4- درآمدی بر شوراهای اسلامی شهر و روستا 103
3-1-9-واگذاری وظایف جدید به شهرداری¬ها 105
3-1-9-1-اصول واگذاری وظایف جدید به شهرداری¬ها: 106
3-1-9-2-ساختار تشکیلاتی مدیریت شهری و واگذاری وظایف جدید 108
3-1-9-3-یکپارچگی و تفرق سازمانی شهرداری ها و دیگر سازمان ها 110
بخش دوم: مدیریت مناطق ساحلی 114
3-2- مدیریت شهر¬ی منطقه ساحلی 114
3-2-1-مفاهیم اساسی مدیریت شهرهای ساحلی 115
3-2-2- الزامات مدیریت یکپارچه ساحلی 116
3-2-3-تجارب جهانی در ساختار نهادی-تشکیلاتی مدیریت شهرهای ساحلی 118
3-2-4-نهادها و ساختارهای سازمانی مناطق ساحلی کشور 127
3-3-جمع بندی 129
فصل چهارم: شناخت حوزه مطالعاتی، شهر بابلسر
4-1-شهرستان بابلسر 134
4-2- شهر بابلسر 136
4-2-1-تقسیمات کالبدی شهر بابلسر: 137
4-2-2-ویژگیهای محیطی شهر بابلسر 138
4-2-3- ویژگی های جمعیتی شهر بابلسر 139
4-2-4- ویژگی های اقتصادی شهر بابلسر 140
4-2-5- ویژگی های کالبدی شهر بابلسر 141
4-2-5-1- توسعه شهر بابلسر و ساختار فضایی 141
4-2-5-3-تراکم جمعیتی 144
4-2-5-5- مسایل مربوط به ارزش زمین 144
4-2-5-9- نحوه مالکیت اراضی در شهر بابلسر 144
4-2-5-10- نحوه استفاده از اراضی شهر در وضع موجود 148
4-2-6-بررسی نظرات شهرداری، شورای شهر ، مردم و ارگان های دولتی در زمینه
مشکلات محلات مختلف 150
4-2-7-شهرداری بابلسر 151
4-3-جمع بندی شناخت حوزه مطالعاتی شهر بابلسر 155
فصل پنجم: تجزیه و تحلیل داده ها
5-1- تحقق مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در مقیاس محلی 159
5-1-1- ساختار تشکیلاتی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 160
5-1-1-1- ترکیب و عملکرد ساختار تشکیلاتی پیشنهادی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 161
5-1-1-2-محتوای برنامه های مدیریت شهرهای ساحلی 163
5-1-2- ساختار مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران 164
5-1-2-1- ساختار تشکیلاتی وضع موجود مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 164
5-1-2-2- ساختار تشکیلاتی پیشنهادی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ملی تا
منطقه ای و محلی 165
5-2- تحقق مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در مقیاس محلی با تاکید شهردار ها 176
5-2-1-بررسی روایی پرسشنامه 177
5-2-2- بررسی پایایی پرسشنامه 182
5-2-3-استخراج نتایج پرسشنامه 183
5-3-پاسخ به سوالات تحقیق 189
جمع بندی و نتیجه گیری 194
فصل ششم: جمع بندی و نتیجه گیری
ارائه پیشنهادات 201
منابع و مآخذ
منابع فارسی 202
منابع انگلیسی 208
پیوست‌ها
پیوست شماره (1) مدل هلدرن و شاخص آنتروپی شانون 213
پیوست شماره (2) گسترش فیزیکی شهر بابلسر با استفاده از مدل هلدرن و آنترو پی شانون 214
پیوست شماره(3) رصد تغییرات پوشش گیاهی شهر بابلسر با نرم افزار ILWIS 216
پیوست شماره(4) مدل های مدیریت شهری در اروپا و امریکا 220
پیوست شماره(5) مدیریت اداره امور شهرها در ایران 222
پیوست شماره(6) وظایف شهرداری ها در ایران 223
پیوست شماره (7) وظایف شوراها 224
پیوست شماره(8) شرح وظایف معاونت های استانداری مازندران 226
پیوست شماره(9) پرسشنامه تحقیق 229
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره (1-1) تغییرات پوشش گیاهی بابلسر طی سال های 1365و 1385 8
جدول شماره(2-1) تفاوتهای راهبردی کرانه های دریایی ایران 27
جدول شماره(2-2)جهت گیری های اساسی در سواحل کشور 28
جدول شماره(2-3) اهم مسائل و مشکلات دریای خزر 33
جدول شماره(2-4) رویداد های مهم در زمینه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 40
جدول شماره(2-5) اهداف طرح های ICZM در تجارب جهانی 42
جدول شماره(2-6) تجارب جهانی در خصوص ICZM و نوع مداخله آنها 43
جدول شماره(2-7) مطالعات وضع موجود و تحلیل برنامهها و سیاستهای دستگاه های درگیر در مناطق ساحلی کشور 61
جدول شماره (2-8) ضوابط و مقررات پهنه توسعه طرح ICZM ایران 64
جدول شماره(2-9)ترکیب سطوح مختلف پیشنهادی ساختار نهاد مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران 68
جدول شماره(3-1) نهادها و سازمانهای درگیر در مدیریت شهری در ایران در سطوح ملی، منطقهای و محلی 92
جدول شماره(3-2) سازمان ها و نهادهای مداخلهگر در مدیریت محدودههای قانونی، حریم و خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها 95
جدول شماره(3-3) وظایف شهرداریها در کشورهای مختلف 101
جدول شماره(3-4) نظام طبقه بندی عملکردی وظایف شهرداری ها در ایران 102
جدول شماره(3-5) ابعاد نظام مدیریت شهری ایران در هدایت و کنترل تحولات کالبدی-فضایی شهرها 109
جدول شماره(3-6) مواد مرتبط با تمرکز زدایی دستگاههای دولتی و واگذاری وظایف
جدید به مدیریت شهری در قانون های سوم، چهارم و پنجم توسعه اقتصادی،
اجتماعی و فرهنگی کشور 112
عنوان صفحه
جدول شماره(3-7) ساختار سازمانی مناطق مختلف برای مدیریت سواحل 126
جدول شماره(3-8) نهادهای مرتبط با ICZM در مناطق ساحلی شمال کشور 127
جدول شماره (4-1) شمار و نرخ رشد جمعیت سالهای 90-1345 129
جدول شماره(4-2) سطوح و سرانه کاربری های اراضی شهر بابلسر به تفکیک نواحی 148
جدول شماره(4-3) بررسی آرای مردم، شهرداری و ارگان های دولتی در خصوص مشکلات شهر بابلسر 150
جدول شماره(4-4) میزان تحصیلات کارمندان بخش اداری شهرداری بابلسر 153
جدول شماره(4-5) تخصص های کارکنان شهرداری بابلسر 154
جدول شماره (4-6)ماشینآلات و بخش استفاده از آن در شهرداری بابلسر 154
جدول شماره(5-1) ترکیب و عملکردهای پیشنهادی کمیته ساحلی شهرداری 163
جدول شماره(5-2) پست های سازمانی معاونت امور سواحل 172
جدول شماره(5-3) ضرایب همبستگی و میزان خطای گویه های پرسشنامه 178
جدول شماره(5-4) تفسیر نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن بین گویه های پرسشنامه 180
جدول شماره(5-5) وضعیت کلی ضریب همبستگی گویه ها 182
جدول شماره(5-6) مشخصات عمومی پرسش شوندگان 184
جدول شماره(5-7) تحلیل و استخراج پرسشنامه 186
جدول شماره (5-8)- وضعیت شاخص های مرکزی نمونه آماری 188
جدول شماره(5-9) جمع بندی نظرات کارشناسان و متخصصین شهرسازی در ابعاد کلی 193
فهرست تصاویر
عنوان صفحه
نقشه شماره(1-1) کلاسه بندی مقایسه اراضی کشاورزی تخریب شده در فاصله سال های 1365 و 1385 8
تصویر شماره(2-1) تقسیمات منطقه ساحلی 17
تصویر شماره(2-2) تقسیمات منطقه ساحلی در ایران 18
تصویر شماره(5-1) مرزبندی مناطق مدیریت نظارتی و مستقیم مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران 166
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار شماره(2-1) درصد وسعت نواحی 7 گانه ایران 26
نمودار شماره(2-2) شمایی کلی از مشکلات شهرهای ساحلی 30
نمودار شماره(2-3) رویکرد یکپارچگی عمودی و افقی در بخش ها و سطوح دولتی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی 45
نمودار شماره(2-4) مراحل اجرایی طرح مدیریت زیست محیطی یکپارچه محلی طرح شهرداری شهر بوفالو 47
نمودار شماره (2-5) ساختار نهادی میم سا(مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران) 67
نمودار شماره(2-6) مدل تحلیلی تحقیق 77
نمودار شماره(3-1) جنبه های مدیریتی سواحل 116
نمودار شماره(3-2) معیارهای سنجش واگذاری وظایف جدی به شهرداری ها 131
نمودار شماره(4-1) هرم سنی- جنسی شهر بابلسر، سال 1390 140
نمودار شماره(4-2) نمودار سازمانی شهردرای بابلسر 152
نمودار شماره(4-3) میزان تحصیلات کارمندان شهردای بابلسر 153
نموداره شماره(4-4) تخصص کارکنان شهرداری بابلسر به درصد 155
نمودار شماره(5-1) ساختار تشکیلاتی سلسله مراتبی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، سطح ملی تا محلی 168
نمودار شماره(5-2) ساختار پیشنهادی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در مقیاس محلی به تاکید بر شهرداری ها 169
نمودار شماره(5-3) چارت سازمانی استانداری مازندران 170
عنوان صفحه
نمودار شماره(5-4) ساختار تشکیلاتی پیشنهادی استانداری مازندران با معاونت امور سواحل 171
نمودار شماره(5-5) چارت تشکیلاتی فعلی شهرداری بابلسر 173
نمودار شماره (5-6) چارت تشکیلاتی پیشنهادی شهرداری ساحلی با ترکیب واحد مدیریت یکپارچه ساحلی محلی 174
نمودار شماره (5-7)- توزیع داده های پرسشنامه متخصصان شهرسازی و معماری 188
فهرست نقشه ها
عنوان صفحه
نقشه شماره (1-1) استان مازندران، شهر بابلسر و موقعیت آن در استان مازندران، مراحل توسعه شهر بابلسر 12
نقشه شماره(1-2) حرایم شهر بابلسر و محدوده مطالعاتی در طرح ICZM ایران 13
نقشه شماره(4-1) پراکنش استان های ساحلی در شمال و جنوب ایران 135
نقشه شماره(4-2) تقسیمات کشوری استان مازندران 135
نقشه شماره(4-3) تقسیمات سیاسی شهرستان بابلسر 136
نقشه شماره (4-4) نواحی سه گانه شهر بابلسر 137
نقشه شماره(4-5) محلات یازده گانه شهر بابلسر 138
نقشه شماره(4-6) موقعیت شهر بابلسر در استان مازندران و مراحل رشد و توسعه شهر بابلسر 141
نقشه شماره(4-7) امکانات و محدودیت های توسعه فیزیکی شهر بابلسر 142
نقشه شماره (4-8) الگوی توسعه طرح جامع برای افق 10 ساله شهر بابلسر 143
نقشه شماره(4-9) قیمت ارزش زمین در شهر بابلسر، سال 1380 146
نقشه شماره(4-10) توزیع و پراکندگی مالکیت اراضی دولتی درشهر بابلسر 147
نقشه شماره(4-11) توزیع و پراکندگی مالکیت اراضی دولتی درشهر بابلسر 149
