مرمتمرمت ابنیه

دانلود پاورپوینت مرمت کاروانسرای حسین خانی همدان

همدان در گذر تاریخ:

مهاجرتهای اقوام آریایی نژاد ماد ازحدود ۳۵۰۰ سال پیش به منطقه غرب ایران و محدوده فعلی استان همدان واختلاط و سلوک آنان با اقوام مستقر در منطقه به تدریج منجر به شکل گیری نخستین حکومت فراگیربه مرکزیت هگمتانه (همدان) در فلات قاره ایران گشت و این حکومت در ۶۵۰ قبل از میلاد در اوج اقتدار خود ضمن غلبه بر بزرگ‌ترین قدرت سیاسی و نظامی آن عصر یعنی دولت آشور قلمرو خود ار از شرق به آسیای میانه و در غرب به قلب آسیای صغیر بسط داد. بر اساس نوشته‌های هرودوت ورخ یونانی بدستور دیااکو نخستین پادشاه ماد در هگمتانه (همدان) پایتخت آنان استحکامات عظیمی شامل قلاع تو در تو و قصرهای سلطنتی برپا گشت.

جغرافیای همدان:

استان همدان با مساحت19025 کیلومتر مربع بین مدارهای ́59 ˚33 و́49 ˚35 عرض شمالی ونیمروزان́ 34 ˚47 و ́36 ˚49 طول شرقی جزء استانهای غربی ایران است. از شمال به زنجان، از جنوب به لرستان از شرق به مرکزی و از غرب به کرمانشاه وکردستان متصل است. کوه الوند فراروی شهر همدان گسترده در غرب وجنوب آنجا کوهستان منفردی از انشعابات شرقی زاگرس مرکزی قرار دارد..

وجه تسمیه :

همدان به وا‍‍ژه های همدان در امروز ، اهمدان در فارسی میانه ، همدان در فارسی نوین و عربی کهن ، هگمتانه در فارسی باستان به معنای اجتماع ، شهر ، محل گرد آمدن ، گردآمدگان نامیده می شود . اکنون شهرستا ن با 500/563 نفر جمعیت و حدود 119960 خانوار که حدود 420000 تن در نقاط شهری و حدود 144000 تن در در روستا ، کلاً 109100 واحد مسکونی با 100% برق – 5/30 % تلفن و 5/82 % لوله کشی آب و 60% لوله کشی گاز.

جمعیت همدان:

جمعیت ساکن در همدان بر طبق سرشماری سال 1375 000/678/1 نفر(که 3/48 شهری و6/51 در روستا ساکن اند).

ترکیب قومی جمعیت شهری همدان با مهاجرت مدام اهالی روستاهای غالباً ترک زبان به شهر خصوصاً طی دو سه ده اخیر کما بیش تغییر کرده است هر چند با مدنی الطبع شدن مهاجرن روستایی تدریجاً فرهنگ فارسی گسترش می یابد ولی همدان دیگر اصالت دیرینه و هویت فرهنگی گذشته اش را باز نخواهد یافت .

شهر همدان به علت وجود مزار استرومردخای از کانون مهم یهودیان بوده است. صنایع دستی همدان از دیرباز چرم سازی، قالی بافی، سفال گری، زرگری، بافندگی و اخیرا کبریت سازی و تعمیر مکانیکی بوده است

قدمت همدان:

شهر همدان مرکز استان همدان واقع در دامنه الوند با وسعت 5/53کیلومتر مربع نهاده بر دشتی به بلندی 3/18 از سطح دریا که قدمت جایگاه کنونی آن بر حسب آثار تمدنهای ماقبل تاریخ موجود در منطقه دسته کم بایستی از حدود5000 سال پیش به صورت مسکون شده باشد همدان بزرگترین شهر در کوهستان بود همدان شهری بزرگ وبازسازی شده به مساحت یک فرسنگ در یک فرسنگ دارای برج وبارو وشهرستان با چهاردروازه آهنی خانه گلین وچشمه وجویها وباغهای بسیار که بنای عتیق در میان شهر روی به ویرانی نهاده مسجد جامع آنجا هم در میانه سه راسته بازار به شالوده ساختمانی کهن استوار بوده وجود چهارسوقها در بازارهای اسلامی وقیصریه های نزدیک مسجد دارای بن مایه نمونه های بیزانسی یا انگاره رومی است که با گرته های ساختمانی ایرانی ترکیب شده است. به لحاظ رونق تجارت در این شهر وکاروانسراهای بسیار بازرگانان اروپایی آن را انبار ایران می نامند.

هگمتانه نام باستانی شهر همدان بوده و معنایش “جای گرد آمدن مردمان” است. برخی هگمتانه را “دژ مادها” برگردان کرده اند. این شهر از نخستین شهرهای باستانی ایران و پایتخت مادها بوده. این نام را یونانیان اکباتان (Agbatana) می‌‌خواندند که یونانی شده هگمتانه است. هرودوت این شهر را ساخته دیااکو می‌‌داند که در 800 پیش از میلاد ساخته شده است و می‌‌گوید که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیاره‌ها بوده اند.

طرح شهری همدان باستان مدائن گونه بوده نیز آنچه درباره تفرق معابد و قلاع و قصور و مساکن پیرامونی آنجا می دانیم و بر حسب اطلاعات جغرافیائی که از دوران اسلامی درباره پراکندگی و ناپیوستگی کوی و برزن و راسته های شهر بدست می آید شاید بتوان نتیجه گرفت که همدان از دیرباز مجتمع مدینه های دور از هم بوده است.
اما نظر به دایره سان بودن بنای سارو(هگمتانه) در میانگاه آنان گفته اند که چنین گرته ای در بنای شهرهای جردن (ترکیه) و دارابگرد (فارس) هم بکار رفت حتی شهرهای تیسفون (مدائن) و بغدادعباسی که از نمونه های شهرسازی منظمانه اند بر هیات هگمتانه بنا شده اند.
جمعی از ایران شناسان و باستان شناسان نظر به اشاره هرودوت در طرح کاخ که زمین آن تپه مناسبی است اعتقاد بر آن است که اطلال قلعه مخروب واقع در تپه مصلای همدان همان ارک شاهی اکباتان بوده و کاخ بر روی آن قرار داشته است.
همدان طی سده ششم پایتختسلاجقه عراق عجم بود که طبعا مشمول توسعه مدنی با ایجاد کویها و برزنهای جدید، احداث قلاع و قصور چندی همبر با عمارات و معابر نو نیز دارای مساجد و مقابر دیگر گردید اما آن همه بر اثر تازش مغولان ویران شد ناچار شهرکی در حومه شمالی آنجا به نام همدان نوپا گرفت.

در عهد ایلخانان این شهر تا حدی اهمیت سابق را بازیافت که با استقرار حکومت صفویان در آنجا یک یا چند رونق گذشته به آنجا بازگشت ولی همواره در معرض تجاوز عساکر عثمانی بود پس از ویرانگریهای عثمانیها خصوصاً در سال 1136 ق آقا محمد خان قاجار که در سال 1205 ق همدان را تسخیر کرد قلعه قدیمی واقع برتپه مصلای مذکور را هم ویران ساخت از این رو یکدهه
پس از آن ها لینگبری بافت ساختاری شهر بسیار نا منظم با کوچه های بسیار تنگ پیچا پیچ و کثیف خانه های گلین و آجری در ردیف بسیار نامرتب اما بازارهای سر پوشیده بهتری با صنعت چرم بی نظیری به وصف آورده است .

بافت همدان:

اندیشه دگرگونی در بافت قدیم شهر با احداث میادین وشوارع برحسب اصول شهرسازی جدید هم از بدو انقلاب مشروطه در ایران در آن شهر پیدا شد.در زمان ریاست شهرداری فریدالدوله اندیشه نقشه کشی اصولی در شهر سازی قوت گرفت براین پایه یک مهندس آلمانی به نام کارل فریش نقشه یا طرح جامع وجالب شهرسازی همدان را چنین ترسیم کرد.
میدان مرکزی (کنونی) با دایره ای به شعاع 80 وشش خیابان به عرض
30 با فواصل مساوی 60درجه در شش جهت تمام شبکه بندی به صورت شعاعی وحلقوی معطوف به همان میدان می باشد چنین طرحی به سبک باروک معمول در اروپا وبا توجه به میدان مونیخ انجام شده است. ما معتقدیم که آن مهندس آلمانی قطعا طرح دایره سان وافلاک واره هگمتانه باستان را باشش بارو وکاخ مرکزی مد نظر داشته است بساکه هم از طرحهای شهری دایره ای مدائن وبغداد به سبک آنجا آگاه بوده بدین سان هویت معماری باستانی همدان را در عرصه شهر بدان بازگردانده است.به طور کلی شهر در دوران معاصر سه دوره توسعه به خود دیده است دهه دوم(عصر پهلوی یکم) دهه پنجم (پهلوی دوم) و دهه هفتم(عصرجمهوری اسلامی) که طرحهای جامع مدنی وعمرانی با احداث کمربندی ها ومیادین وبلاورهای متعددی در آنجا اجرا شده سیمای شهر یکسره دگرگون شده هنوز هم مراحل توسعه وعمران را می گذراند.

بازار همدان:

بازارهای همدان مانند بازارهای اغلب شهرهای قدیمی مسقفند و از بافت معماری اسلامی برخوردارند جملگی بازمانده دوره قاجاریه می‌باشند. جز نه راستا. بقیه در دو. سه دهه قبل به دستور مسؤولان وقت ازباب تجدد گرایی سقف آنها را برداشته و با گذشت زمان صاحبان اماکن تجاری برای استفاده از زیر بنای بیشتر طرفین آنها را نیز خراب کرده اند. که با تیر آهن و دیوارهای تیغه‌ای بازسازی کرده اصالت خودر را ازدست داده اند.این بازارها در مرکز شهر قرار دارند و هر یک مختص یک نوع مال التجاره یا پیشه ورانی است که دارای حرفه مشترکی هستند از این رو مردم بر حسب احتیاجات خود می‌دانند برای تهیه نیازمندیها به کجا مراجعه نمایند. بعضی از بازارها مانند اکاروانسراها در تملک اشخاص ثروتمند بوده که برای کسب در آمد بیشتری بنا شده‌اند چنان که بازار قیصریه(بازار فرش فروش‌های فعلی) را میرزا کاظم منشی قاجاریه در پشت کاروانسرای خود (کاروانسرای میرزا کاظم) ساخت که اکنون متعلق به چند تن از تجار می‌باشد. بر همین قیاس راستا بازارهای صحاف خانه. موتابخانه. کفشدوزخانه و …
به علت موقعیت خاص جغرافیایی همدان و قرارگرفتن در مسیر راه‌های ارتباطی شهرهای غربی و نیز زایران انبوهی که از میانه و مناطق دور دست جهت زیارت عتبات عالیات در همدان توقف می‌نمودند این شهر از اهمیت خاص اقتصادی و جغرافیایی به ویژه از دوران صفویه و توامانی دین و سیایت بر خوردار بوده است.
ویلیام جکسن می‌نویسد: (بازارهای همدان دارای سقفند و بیش از پانصد دکان پر مشتری در آنها قرار دارد بازرگانان از این شهر به عنوان (انبار ایران) یاد می‌کنند. از جمله کالاهای بازرگانی. اجناس چرمی را باید نام برد زیرا همدان شهر دباغ خانه هاست همدانیها در ساختن و عمل آوردن پوست گاو و گوسفند و ساختن اجناس تجملی از آنها شهره شده اند)

در سال 1921 .م. همدان 150 دکان دباغی داشت. جکسن در مشاهدات خود از بازار همدان مینویسد(زین و تسمه و جامدان و کفش‌های نوک تیز را در غرفه‌های متعددی به معرض فروش نهاده‌اند از این گذشته نمدهای نرم سفید که برای زیرانداز. نمدزین. کپنک و شولای چو÷اتان به کار می‌رود و کلاه‌های پوستی شبیه کلاه خوددر هیچ جای ایران بهتر از همدان ساخته نمی‌شود همچنین ساختن غایشه)

بازارهای عمده به جز چند مورد که به خاطر جایگزین شدن اجناس کارخانه‌ای وارداتی هم تغییر نام داده و هم محل فروش اجناس متفرقه گردیده تاکنون سر پای خود ایستاده ولی روزهای آخر خود را طی می‌کنند در آینده نه چندان دور این یادگار کهن و آشنای سالخوردگان با تمام خاطرات تلخ و شیرین قرنها به سرنوشت غم انگیز خود نزدیک می‌شوند. برای مثال بازارهای: آهنگرها. گیوه کش ها. زهتاب ها. موتاب‌ها. نجارها. گوزه گرها. صحاف‌ها و… دیگر پیشه وران و مصنوعات آنها خبری نیست و جز نامی از آنان باقی نمانده.
راستاهایی نظیر کفشدوز خانه. صحاف خانه عملا” به مغازه‌های فروش کفش کارخانه‌ای و فروش لوازم التحریر و سایر اجناس متفرقه تبدیل شده اند. از راستا بازارهای: گندمی ها. پالاندوزها. خامه فروشها و نخود بریزها. جزیکی دو دکان در هر راستا بقیه به فروش اجناس متفرقه مشغولند.
با دقت در نقشه همدان می‌بینیم که تمامی بازارهای همدان در حول و محور مسجد جامع ساخته شده. تجار و پیشه وران نماز ظهر و عصر را در آنجا اقامه می‌کردند و می‌کنند. جز مسجد جامع مساجد کوچک‌تری را در جای جای بازار مشاهده می‌کنیم کسبه‌ای که به مسجد جامع دور ترند نمازظهر و عصرخود را در آنجاها به جا می‌آورند مانند مساجد: پیغمبر در راستای پیغمبر. سر نمازگاه ابتدا ی گندمی‌ها. مسجد آقای آخوند در انتهای راسته گندمی ها. جز مساجد. چند گرمابه عمومی نیز مخصوص بازاریان و مسافران وجود داشت که فقط در روزها فعال بودند. همچنین در نقاطع راستاها. نانوایی. آشپزی و دکانهای بقالی و قهو خانه/ چایی خانه در سراسرروز به کار مشغول بودند.

بازارچه ها:

بازارچه‌ها یا بازارهای کوچک هرمحل بر سر گذر مردم نزدیک به چمنها(میدان محل) دکانهای متعددی وجود داشت که حوایج اولیه محل را تأمین می‌کردند. که به آنجا بازارچه می‌گفتند.
بازارچه‌های معروف عبارت‌اند از: 1- بازارچه اسمعلی خان 2- بازارچه امامزاده یحیی . 3- بازارچه پل پهلوانها. 4- بازارچه توت قمی ها/ پل یخچال/ محل فرنگی ها. 5- بازارچه جاگله. 6- بازارچه جولان. 7- بازارچه چمن ورمزیار. 8- بازارچه درود آباد/ دورد آباد. 9- بازارچه دوگوران. 10 – بازارچه شالبافان. 11- بازراچه شریف الملک. 12- بازارچه کبابیان. 13- بازارچه کلپا. 14- بازارچه کولانج/ کولانه. 15- بازارچه محله حاجی. 16- بازارچه مصلی/ فراش باشی. 17- بازارچه مظفریه. 18- بازارچه میدان مال فروش ها. 19- بازارچه نظر بیک.

گذرها:

گذر نیز بازارچه مفصل تری بود در تقاطع چند کوی (محل) وجود داشت که از معروفترین آنها می‌توان: سر گذر د باغخانه را نام برد.

کاروانسراهای همدان:

 از نوع درون شهری است و به دو گروه عمده تقسیم می شوند:
کاروانی، تجاری مانند: کاروانسرای گلشن و میرزاخانی، که هم تجاری هستند و هم محلی برای استراحت کاروانیان بوده اند.
تجاری: از این نوع، می توان به کاروانسرای صفرخان نو و شریفیه اشاره کرد.
اکثر کاروانسراهای کاروانی، تجاری دارای حیاط مرکزی هستند و حجره ها در دو طبقه پیرامون حیاط مرکزی، بنا شده اند که حجره های طبقه پائین به عرضه کالا اختصاص دارند و حجره های طبقه بالا مخصوص استراحت و خواب کاروانیان بوده اند.

اقتصاد پویای همدان سبب گردید که تعداد قابل توجهی کاروانسرا در آن احداث شود به طوری که (ویلیام جکسن) عده کاروانسراهای همدان را بیش از پنجاه ذکر نموده و نوشته است که این کاروانسراها از جهت اشیاء و ادوات مورد لزوم گروه بیشمار بازرگانان و زواری که از این شهر می‌گذرند در جنب و جوشند و کارشان سخت پر رونق است.
برخی از کاروانسراها در ایام مخصوص محل برگزاری روضه خوانی بود و در ایام محرم حرکت دستجات طوری تنظیم می‌گشت که از دوسه کاروانسرا بگذرد و در آنجا از عزاداران استقبال و پذ یرایی می‌کردند و تجار نامی کاروانسراها بانی مخارج این مراسم بودند.

کاروانسرای قلمدانی:

در شمال مسجد پیغمبر به وسعت تقریبی 500 متر مربع ، کاربری فعلی و دفتر تجاری است.

کاروانسرای صفرخانی و سرای نو:

در ضلع شمال و شرق مسجد پیغمبر، در راسته فلسطین واقع است. ورودی آن در کنار ورودی سرای قلمدانی واقع است و با مساحت 4000 متر مربع، دارای 165 باب حجره است. این
کاروانسرا به شماره 2088 مورخه 11/5/1377 به ثبت آثار تاریخی رسیده است.

کاروانسرای شریفیه :

واقع در بخش میانی بازار و محدود به راسته نخود بریزها، حلبی سازخانه، صحافخانه و علاقبندها می شود این کاروانسرا به شماره 2087 مورخه 11/5/1377 ثبت شده است.
کاروانسرای میرزا کاظم : در ضلع شرقی خیابان اکباتان واقع شده و ورودی ان از راسته سمساری هاست. این مجموعه در حال حاضر زیباترین و سالم ترین سرای همدان است وسعت تقریبی آن 4000 مترمربع است و به شماره 2224 مورخه 23/5/1378 به ثبت رسیده است.

کاروانسرای حسین خانی:

در شمال شرقی کاروانسرای نو قرار دارد و درب های اصلی آن در جنوب شرقی کاروانسرا قرار دارد. این بنا متعلق به دوران فتحعلی شاه قاجار است و در حال حاضر محل انبار کالا شده و در گذشته علاوه بر انبار تجارتخانه هم بوده است.

کاروانسرای گلشن:

در خیابان اکباتان روبروی کاروانسرای حاج میرزا کاظم قرار دارد . و مدخل دیگر آن ، از وسط ضلع غربی به بازار صحافخانه مرتبط می گردد. احداث این بنا مربوط به اوایل دوران قاجاریه بوده و کاربری فعلی آن مرکز فروش گلیم و موکت ، پارچه و غیره می باشد.

نقش سرا در ساختار گذشته مجموعه بازار:

بازار فعلی همدان پیکره باقی مانده بنیان‌های متکامل شده از صفویه تاکنون است. ساختار اولیه بازار، امتداد ورودی شهر از شمال (تهران ـ ری) به مرکز سیاسی ـ مذهبی شهر در مجاورت مسجد جامع بوده است. راسته‌های منشعب از آن در ابتدا محدود به سه راسته کفش دوزخانه کوچک و بزرگ و قیصریه موتابخانه بوده است. سراهای مهمی چون میرزاباقر، حسین‌خانی، گلشن و میرزا کاظم نیز این مجموعه را شکل می‌بخشیده است. با گسترش و بهبود وضعیت اقتصادی شهر در آن دوران سراها و راسته‌های متعدد به مجموعه اضافه شده و توسعه متراکم آن را در محدوده اصلی خود جلوه‌گر ساخته است. از راسته‌های اصلی منشعب از محور اصلی (گلشن، حاج فضل‌ا…) می‌توان به راسته کلیمی‌ها (یهودی‌ها یا فلسطین) اشاره کرد.

ورودی های سرای حسین خانی:

با درهای چوبی و سر در های آجر کاری(هر دو ورودی مرمت شده است.)

آسیب شناسی در بنا و تشخیص آسیب در بنا:

هر مجموعه ساختمانی مرکب از عناصری است که از نظر ابعاد و شکل و پیوستگی به یکدیگر به نحوی پیش بینی شده است که قادر با انجام آن وظایف خاص استاتیکی است که از آن انتظار می رود. نوع خوب مصالح، پیوند منطقی عناصر با یکدیگر، توزیع مناسب نیروها، مقاومت مناسب شالوده ها در برابر بار وارده، تناسب نیروهای داخلی در رابطه با توانایی مصالح و محافظت صحیح کل سیستم ساختمان و بقای ساختمان بشمار می رود. کهنگی و پیری، دشمن ساختمانها است. تغییرات درجه حرارت، رطوبت و عوامل جوی نیز باعث فساد و تجزیه مصالح می گردد و حرکتهای زمین و بارهای اضافی باعث ایجاد عدم تعادل های نگران کننده و گاه خطرناک می شوند. تمام این اتفاقات نامطلوب و دیگر اتفاقات بیشمار دیگر و همگی درجهت زیان وارد کردن به ساختمان دست به دست هم می دهند، عوامل نامیده می شوند. هم عامل مخل فی نفسه در نظام ایستایی و تعادل مجموعه ساختمانی تغییراتی را باعث می شود. وقتی تغییرات از نرزی بگذرد موجب عدم تعادلهای در ساختمان می شوند و از خود علایمی را بجای م گذارند که آسیب یا عارضه نامیده می شوند.

عارضه:از بین رفتن محدوده باغچه ها و سنگ فرش کف حیاط و تجمع مصالح واشیا و نخاله های زائد

دانلود فایل بررسی عوارض و عوامل مخل در بناهای تاریخی-کاروانسرای سعدالسلطنه

دانلود فایل مرمت اب انبار مسجد شازده

دانلود پاورپوینت مرمت فرهنگسرای بهشت

دانلود پاورپوینت طرح مرمت و احیاء خانه صلح جو ( تبریز )

دانلود پاورپوینت مرمت از دیدگاه براندی

دانلود پاورپوینت بررسی مرمت امامزاده یحیی در تهران

دانلود پاورپوینت طرح مرمت و احیای بقعه سر قبر آقا

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

code

دکمه بازگشت به بالا