قبل ازرسیدن عصرجدیدورونق شبکه راه ها وحمل ونقل به کمک فن اوری های نو درطول تاریخ عمده ترین نوع سفرها راسفرهای جاده ای تشکیل می داد.دراین سفرهابرخی باپیاده وبرخی دیگر که توان مالی داشتند سواربر چهارپایان طی طریق می کردند. 

براساس شواهدمبتنی براسنادتاریخی ایران دراحداث جاده وکاروانسرا ایجاد سیستم ارتباطات پیش قدم بوده است.به عقیده محققان ایجادوتوسعه ساخت وساز.کاروان سرا درایران ازمهمترین دستاوردهای معماری ایرانی. به ویژه دردوره اسلامی است.با ورود اتومبیل به ایران دراواخردوره قاجارمتعاقبا گسترش روزافزون تعداد خودروهادردهه های پس ازآن معماری وشهرسازی.ارتباطات.حمل ونقل وبسیاری از دیگرعرصه های زندگی ایرانیان دستخوش دگرگونی های چشمگیری شد.با ورود خودروها به ناوگان حمل ونقل بین شهری دردوره پهلوی اول گاراژها عهده دار سفرها شدند.

تاریحچه تاسیس پایانه های مسافربری 

فکرتاسیس پایانه ها درایران به سبک ترمینال های اروپا اول درسال 1328 مطرح شد ولی تا زمان اجرای اولین طرح پایانه درکشور سال ها طول کشید.

درسال 1353 شهرداری تهران طرح ساختمان ایستگاه بزرگ اتوبوس رانی رادر حوالی میدان توپخانه مطرح کرد.سرانجام احداث اولین پایانه مسافری درسال 54 دراراضی خزانه تهران اغازوعملیات اجرایی ان درسال58تکمیل گردید.

 درتیرماه سال 1359 اولین پایانه مسافربری درتهران  با عنوان ترمینال خزانه(جنوب)به طوررسمی فعالیت خودراآغازکردوبه تدریج درطی سال های بعد پایانه غرب (به طورموقت)وپس ازان پایانه های شرق وبیهقی درتهران تاسیس شده.

تعاریف پایه در مورد پایانه های مسافربری

پارک سوار:محلی است که شیوه حمل ونقل خصوصی به حمل ونقل به حمل ونقل عمومی ویا بالعکس تغییرمی کند.

پارکینگ:محلی که برای توقف(عموما)بلندمدت وسائل نقلیه درنظرگرفته می شود.

پایانه:یکی ازانواع تسهیلات حمل ونقل که دران نوع وسیله نقلیه سفرتغییر می کند.

پایانه بار:پایانه ای است باتاکیدبرجابجایی باروکالا. 

پایانه مسافری:پایانه ای است  که درآن مسافر نوع وسیله نقلیه سفرراتغییرمیدهد.

پایانه مسافری بین شهری(جاده ای):پایانه مسافری است که سفر درون شهری رابه سفربرون شهری وبالعکس تبدیل می کند.

شیوه حمل ونقلی :نوع وسیله نقلیه سفر را گویند.

تعریف پایانه مسافری بین شهری متمرکز:

کاملترین الگوی پایانه ها که درآن سرویس دهی به مسافرین به عنوان استفاده کنندگان ازفضاوخودروهاورانندگان به عنوان عرضه کنندگان خدمات از یک سو وارتباط متقابل طراحی ومدهای مختلف حمل ونقل بین شهری از سوی دیگر در قالب مجموعه ای پیوسته ومنسجم شکل می گیرد.

پایانه مسافربری چند منظوره:به پایانه هایی اطلاق می شود که امکانات  وسرویس های لازم برای  استفاده همزمان از چند سیستم حمل ونقلی درآن فراهم آمده است.

پایانه مسافری درون شهری :پایانه مسافری است که در آن مسافرنوع وسیله نقلیه خود را برای انجام یک سفر درون شهری تغییر می دهد.

سفر :جابجایی بین مبدا ومقصد باهدف ووسیله نقلیه مشخص را گویند.

انواع پایانه های مسافربری داخلی 

پایانه های مسافربری مرزی:  این پایانه مبادی ورودی وخروجی مجاز زمینی کشوربوده.

انواع پایانه ازنظرنوع مالکیت

پایانه های مسافری دولتی: پایانه هایی که توسط  سرمایه گذاری عمومی ودولتی اجراوبهربرداری شده ونظارت بر آنها نیز توسط دولت صورت می گیرد.

پایانه های مسافربری خصوصی: پایانه هایی که توسط سرمایه گذاری بخش خصوصی وبارعایت قوانین وضوابط فرادست وبهره برداری می شوند.دولت برفعالیت این پایانه ها نظارتی دارد.

انواع پایانه ها از نظر ساختاری :

• پایانه تک بنائی:

• پایانه های متمرکز :

• پایانه های شعاعی:

عملکرد انواع پایانه ها:

پایانه های مسافر بری حاده ایی:

به طور کلی پایانه های مسافری جاده ای (بدون در نظرگرفتن تمرکز مکانی اجزا)از بخش های زیرتشکیل شده اند:

-سکوهای مسافرگیری وتخلیه مسافران (به تفکیک خودروی طرح)

-سالن ها وفضاهای تجمعی سرپوشیده پایانه

-پارکینگ ها

-بخش های اداری :انتظامی وفضاهای مربوط به شرکت های حمل ونقل

-خدمات رفاهی مسافران

-خدمات جانبی خودروهای طرح

-خدمات رفاهی رانندگان

-فضاهای باز ومسیرهای ارتباطی

-تاسیسات زیر بنائی پایانه

• بعاد خودروها برای گردش در پایانه ها

• معرفی پارکینگ

• معرفی بخس ادارای در پایانه ها

• برنامه ریزی فیزیکی پایانه متمرکز

• فضاهای باز و دسترسی ها

• سالن انتطار

• خدمات جانبی خودرو ها

• خدمات رفاهی رانندگان

• برنامه ریزی فیزیکی پایانه متمرکز

• سرانه های فضاهای باز متمرکز

• سرانه های فضاهای باز نیمه متمرکز

• پایانه های غیر متمرکز

• چند نکته در مورد طراحی پایانه

این فایل دارای 38 اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا: