بناهای تاریخیمعماری اسلامی

دانلود پاورپوینت معرفی کامل گنبدهای اورچین

مقدمه:

در لغت نامه دهخدا از اورچین به زینه پایه نردبان وپله پله یاد شده پوشش گنبد در ایران پیشینه ای دیرینه دارد.کمبود چوب که عنصر اصلی سقف های چوب پوش می باشد.سبب شده است.که پوشش ها وگنبد رواج بسیار پیدا کندوبه خصوص در دهانه های وسیع ترجای سقف های چوب پوش را بگیرد در دوران ساسانی وسپس اشکانیان گنبد سازی ان چنان رواج یافت وتکامل پیدا کرد که از ان پس تا امروز پوشش گنبدی از نظر سازه وساخت به صورت الگو و دستور العمل کلی مورد بهره برداری قرار می گیرد.این نوع گنبد از خانواده گنبد های رک به صورت پله پله ای (رک مضرس) است که با ارتفاع زیادمانند کله قند مضرس ساخته می شود

معماری اسلامی ایران با توجه به تنوعی که در اجرای آسمانه های گوناگون، دارد به طور حتم در دنیا از این جنبه کم نظیراست.

اگر از ناحیه ی جنوب غربی ایران مثلث فرضی در نظر بگیریم که راس آن شهر شوشتر و قاعده آن خط واصل بین جزیره خارک و بروجرد باشد، می توان گفت نقاط واقعه در این مثلث، در گنبدسازی، سبک مضرس داشته اند. گنبدهای مضرس را سفرنامه نویسان فرنگی بسیار دیده اند و آنها را در زبان انگلیسی (گنبد آناناس) Pineapple Domes و در زبان فرانسه Domes Aveoles می نامند.

از لحاظ شکل بیرونی گنبد می توان گفت گنبد اورچین، شبیه گنبد رک مخروطی است به گونه ای که روی پلکانی دوردار می باشد. از این نوع گنبد فقط جهت مقابر و ارامگاه ها استفاده می شده است(اقتداری، ۱۳۷۵: ۸۵۶).

تاریخچه این نوع گنبد اورچین متعلق به عصر سلجوقی می باشد، بنا بر اسناد و آثار باقی مانده، از این دوران به عنوان یکی از دوره های اوج هنر و شکوفایی معماری ایران در دوره اسلامی یاد می شود. معماران سلجوقی ، چهار ایوانی و تالارمربع گنبددار را توسعه دادند که این دو اساس معماری مذهبی و بعضی بناهای غیر مذهبی شد.

امروز حدود ۲۰ تا ۳۰ گنبد اورچین شناخته شده وجود دارند در حالی که طبق اسناد موجود، در گذشته تعداد آنها بسیار فراوانتر بوده است. در سفرنامه های متعدد، صحبت از گنبدهای مخروطی مضرس در منطقه ایران و میان رودان شده است .همچنین مینیاتورها و نقشه های مینیاتوری نیز گنبدهای اورچین به عنوان نمونه شاخص از معماری در گذشته در شهرهایی معرفی کرده اند که امروزه اثری از این نوع گنبد در آن شهرها وجود ندارد.

گنبدهای پلکانی مضرس در بناهای آرامگاهی بسیار از معنای مفهومی و بار هستی خود را زا این نماد بهره برده اند چرا که بدین صورت ساختار خود را از فضاهای مذهبی که گنبدشان کروی است جدا کرده و ساحت مقدس مساجد بدون تعرض باقی می ماند و بدین صورت است که آرامگاه ها با گنبد مضرس و پله پله ای اش همدوش فضاهای مذهبی، ارج و اهمیت خود را باز می یابند و در بین مردم جایگاه نمادین خود را حفظ می کند.

دانیال نبی شوش

بقعه دانیال نبی (شهروتپه‌های شوش) مربوط به هزاره ۴ تا۱دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شوش، مرکز شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است

آرامگاه دانیال نبی(ع)، در ساحل شرقی رودخانه شاوور و روبروی تپه ارگ قرار دارد . این زیارت گاه دارای دوحیاط است و بر روی گنبد مخروطی قرار دارد که از نوع رایج گنبدهای منطقه است . دانیال به زبان عبری معنی «خدا حاکم من است» رادارد.

امامزاده جعفر شهر بروجرد:

درسال 1209 ه.ق.وزمان حاکمیت تقی خان رازانی برشهر بروجرد به وقوع پیوسته است.یکی از شاخصه های بسیار مهم این بنا گنبد اورچین(پلکانی)ان است اینگونه ساختارهای گنبدی شکل به طور معمول خاص مناطق گرمسیری است. دهانه گنبد 5متر ارتفاع گنبد ازروی بام11متر است که با احتساب5مترارتفع خود بنادرمجموع دارای16مترارتفاع است.ایرانیان در گذشته این عنصررادر بنا به عنوان واسطهای برای جدای از زمین واتصال به اسمان تلقی وبه کار میبردند.

بر اساس یافته ها استفاده از ساختار مثلثی شکل دیوارهای نسبتا قطور وهمچنین ارتفاع بلند نیروی رانش در اینگونه بناها کنترل میشده است ونتایج نشان میدهد تنشها در پایه گنبد بیشترین میزان را دارا میباشد واین گنبدبرای پوشش دهانه های متقارن بسیار مناسب میباشد ولی باتوجه به ارتفاع دهانه کوچک را بهتر جواب میدهد

فهرست مطالب:

مقدمه ………………………………………….۳
گنبد های اورچین ……………………….. ۴
پلان………………………………………… ۱۵
بقعه امامزاده عبدا……………………………….۱۶
امامزاده میر محمد………………………………۲۲
بقعه صلاح الدین محمد…………………………۲۶
دانیال نبی ……………………………………. ۳۱
امامزاده جعفر ……………………………….. ۳۸
منابع ………………………………………… ۴۴

_ معرفی امامزاده جعفر در بروجرد

_ معرفی بقعه امامزاده عبدالله

_ معرفی بقعه صلاح الدین محمد در آبدانان از استان ایلام

_ معرفی مقبره دانیال نبی شوش

_ منابع:

۱ .اقتداری، احمد.(۱۳۷۵). سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان.
۲. زمانی، احسان؛ سعیدیان، امین؛ انصاری، مجتبی؛ بمانیان، محمدرضا؛ (۱۳۹۲)، “بازشناخت چگونگی پیدایش گنبد اورچین با تاکید بر ساختار هندسی و معماری در جنوب ایران”، دانشگاه تربیت مدرس، همایش گنبدهای اورچین.
۳. مشایخی، محمد.(۱۳۹۲).”گونه شناسی مبتنی بر تکامل سازه ای در گنبدهای اورچین”، دانشگاه تربیت مدرس، همایش گنبدها

این فایل دارای ۴۹ اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا:


مطالب مشابه:

پاورپوینت شناختی بر گنبدها در معماری ایرانی اسلامی

دانلود پاورپوینت بررسی مرمت امامزاده یحیی در تهران

دانلود پاورپوینت قوس و گنبد در معماری

دانلود پاورپوینت سیر تحول گنبد در ایران


 

نوشته های مشابه

یک دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

code

دکمه بازگشت به بالا