زنگ تفریح معماریسبک های معماریمعماری جهان

معرفی کامل سبک معماری گوتیک قرن سیزدهم میلادی

معماری گوتیک ، قرن سیزدهم میلادی

آغاز پیدایش هیچ یک از شیوه‌های معماری را به دقت شیوهٔ گوتیک نمی‌توان تعیین کرد. هنر معماری گوتیک در میان سالهای ۱۱۳۷ و ۱۱۴۴ (میلادی) در جریان بازسازی کلیسای سنت دنیس فرانسه پا به عرصه وجود گذاشت.
معماری گوتیک در دوره‌ای متولد و قدم در عرصه جهان هنر گذاشت که آن دوره را قرون ‏وسطی ( البته اواخر دوره قرون وسطی ) و برخی نیز این دوره را عصر ایمان هم نامیده‌اند . پس ‏از جنگها و درگیری‌های پی در پی در اروپای آنروز ، سپس ثباتی که در آن معماری رومانسک ‏پدیدار شد ، زمینه برای رشد و اعتلای معماری مذهبی گوتیک فراهم گردید این معماری در ‏اواخر سده دوازدهم میلادی در « ایل دو- فرانس » فرانسه پدید آمد و تا اواسط فرن شانزدهم ‏میلادی در اروپا معمول بود این سبک معماری یادگار دوره‌ای است که زندگی اجتماعی مردم ‏دچار تغییر و تحول شده بود . جمعیت روسنایی به شهرها روی آورده ، شهرها از مرکزیت معنوی ‏، هنری ، سیاسی ، بازرگانی و اجتماعی برخوردار شده بودند. ‏
واژه گوتیک صرفا برای معماری معماری اطلاق نشده و لیکن چون معماری گوتیک نسبت به ‏سایر هنرها همانند تندیسگری و نقاشی از اهمیت بیشتری برخوردار بود ، به همین خاطر ‏گوتیک را بیشتر مترادف با معماری دانسته‌اند . اکنون بر کسی پوشیده نیست که معماری ‏گوتیک نه بربری است و نه گوتیک . معماری گوتیک آفریده نبوغ سده‌های میانه‌است و به عنوان ‏شیوه‌ای هنری ، شایسته مقایسه با هر شیوه و سبک دیگری است .‏ باید یاد آور شدکه در شکل گیری معماری گوتیک ، دو شخصیت برجسته ، بسیار موثر بودند ، ‏یکی از آنها « برنارکلرویی » و دیگری « سوژر» رئیس دیر سن دنی بود ، برنار کارویی معتقد بود ‏که : ایمان چیزی عرفانی و اشراقی است نه منطقی . معماری « سیتر سیان» تحت تاثیر تفکرات ‏برنار کلرویی شکل می‌گرفت . برنامه معماری تواما تزیینات افراطی و تجملیرا نفی کرده‌است . ‏اما سوژر کلیسایی که بازسازی نمود ( دیر سن دنی ) از نظر شکوهمندی ، سبک رومانسک را ‏پشت سر نهاد .سوژر معتقد بود که باید کلیسایی ساخت که مملو از نور باشد ، و همین امر در ‏ایجاد پنجره‌های بزرگ کلیساهای گوتیک تاثیر بسزایی داشت .

معماری :

دوره معماری در اروپا طی سده‌های سیزده و چهارده شکل گرفته و شکل گیری آن در این دو ‏سده مراحلی را طی نموده‌است که به نظر می‌رسد ، آنرا در سه دوره گوتیک آغازین ، گوتیک ‏پیشرفته و گوتیک پسین بررسی نماییم .‏

الف ) گوتیک آغازین :

معماری گوتیک در فرانسه آغاز گردید .البته با دوباره ساختن کلیسای ‏سن دنی پاریس ، این کلیسا یکی از بزرگترین و قدیمی ترین بناهای عصر گوتیک محسوب می‌‏گردد . با اینکه کلیسای سن دنی هم آثار رومانسک در آن مشهود است و هم گوتیک ، و لیکن ‏کلیسای دوره انتقال است.
پلان نماز خانه کلیسای سن دنی، پاریس
پلان نماز خانه کلیسای سن دنی، پاریس

کلیسای نوتردام پاریس :

این بنا در سال ۱۱۶۳ میلادی ساخته شد . برجهای بازوها جریی از ‏نقشه کلیسای پاریس یا کلیسای مشهور نوتردام نبودند . این بنا طوری است که متعلق به سبک ‏گوتیک آغازین است . ولیکن نیم نگاهی به گوتیک پیشرفته دارد که در آن فقط کلاهک باریک و ‏زیبا رومی مربع تقاطع ، خط دراز و افقی سقف را که از پشت برجهای جسیم نمای غربی آن رو ‏به غرب کشیده شده قطع کرده‌است .‏ در نقشه این کلیسا پنج راهرو قابل ملاحظه‌است ، که در آن شیوه بلوک بندی رومانسک با شیوه ‏تاق زنی شش بخشی صحن در دوره گوتیک آغازین ترکیب شده‌است . بازویی اصلی کوتاه است ‏و از حد راهروهای جانبی بیرونی فراتر رفته‌است . صحن اصلی به گوتیک آغازین چهار بخشی ‏است و یک سه دهانه به شکل یک رشته نقشهای گل سرخی دارد . ردیف پنجره‌های زیر ‏گنبدی با پایین آوردن نقشهای گل سرخی دارد ، سه دهانه تا حد بالای بالکانه ، پایین تر آورده ‏شده‌اند.‏
یکی دیگر از آثار معماری گوتیک آغازین ، کلیسای لائون است که در سال ۱۱۶۰ میلادی حدود ‏چهل سال بعد ، یعنی در سال ۱۲۰۰ میلادی تکمیل گردید . هر چند که این کلیسا بسیاری از ‏ویژگیهای رومانسک را دارد . ولی همین عناصر ساختمانی را با المانهای معماری گوتیک مانند ‏تاق جناغی و قرس تیزه دار در هم آمیخت محراب و جایگاه خوانندگان ، مدت زمانی پس از ‏تکمیل کلیسا توسعه یافت و پلان کنونی آن(تصویر 60) نسبتا دراز و باریک است و انتهای شرقی آن ‏راستگوشه و حال و هوایی آشکارا انگلیسی از جمله ویژگیهای رومانسک قابل تشخیص این نقشه ‏، مربع تقاطع علامت گذاری شده و شبکه بندیهای آن است . که از یک واحد بزرگ در قسمت ‏صحن بالا مربع کوچک در هر راهروی جانبی تشکیل شده‌است.‏
پلان کلیسای لائون ، پاریس.‏
پلان کلیسای لائون ، پاریس.‏

ب ) معماری گوتیک پیشرفته :

معماری گوتیک در مرحله مترقی با پشت سر گذراندن تجربه ‏های بسیار به طور بسیار چشمگیری از معماری شیوه رومانسک و حتی گوتیک آغازین متمایز ‏گردید . در میانه سده سیزدهم معماری گوتیک به اوج اعتلای خود رسید ، در همین زمان ‏کلیساهای جامع : رنس ، آمین ، بووه ، بورژ بنا شدند که هم مشخص یه بلندی و سبکی کم ‏سابقه و باریکی جزرها و نازکی دیوارها ، کشیدگی برجها و منارها و تیزی سر مناره‌ها ، تکرار و ‏تاکید قائمهای ساختمانی بودند ، بدان میزان که حالت خیزی رو به آسمان ، یا فضایی محصور ‏آویخته بر پیکر کلیسا بخشید .‏

کلیسای شارتر :

این کلیسا که از دو بازوی عرضی و طولی تشکیل یافته‌است . به نظر می‌رسد ‏که بخش انتهای شرقی با صحن اصلی کلیسا برابر باشد و مهمترین چیزی که در این کلیسا به ‏چشم می‌خورد ، نوع سازماندهی فضاهاست . آخرین طراحی مربعی ، که در کلیساهای گوتیک ‏آغازین به کار بسته می‌شدند ، جایشان را به یک شبکه بلوک بندی چهار گوش دادند ، که در ‏آینده به اصل معماری گوتیک پیشرفته مبدل خواهد شد . در مقابل هر بخش چهار گوش صحن ‏‏( هر واحد) فقط یک مربع تنها دیده می‌شود . این روش بلوک بندی جدید را تغییری در ‏طراحی تاق همراه است . تاق بندی گوتیک پیشرفته در مقایسه با اسلاف خود ، محوطه نسبتا ‏کوچکتری اشغال می‌کرد . حائل بندیش آسانتر بود . یعنی چهار بخشی است . حتی از نظر ‏بصری هم تاثیر قابل توجهی داشت چون دیگر تصور نمی‌رفت که هر یک از واحد‌های اصلی و ‏کنار هم حجم‌های جداگانه‌ای باشند و همچنین دیگر اثری از روش ستون بندی در این بناها ‏دیده نمی‌شد. هر چند صحن اصلی دارای مفصل بندی قابل توجهی بود ، و لیکن به صورت ‏وسیع و پیوسته جلوه گر است .‏

ج ) معماری گوتیک پسین :

دوره سوم یا آخر گوتیک را باید دوران اعتلا و همچنین پایان این ‏شکوه و عظمت و ظرافت دانست . در این زمان معمار گوتیک تلاش و سیعی در جهت ایجاد ‏قوسهای متقاطع داشت که فشار تاق را بدون واسطه سر ستونها مستقیما به پایه‌های بنا منتقل ‏کند . پنجره‌های وسیعتری جای پنجره‌های وسیع پیشین را گرفتند و شبکه‌های داخلی آن به ‏صورت شعله‌های آتش در می‌آمد و نوارهای متقاطع به شکل ابرو در آن تعبیه شدند .‏
یکی از نمونه‌های بارز کلیساهای این دوره کلیسای سن مالکو در شهر روان پایتخت نرماندی ‏است .‏

معماری گوتیک در کشورهای اروپایی :

در هر یک از این کشورها معماری گوتیک دارای ‏ویژگیهایی خاص است . حال برای آشنایی با این ویژگیها به بررسی کوتاه و مختصر معماری ‏گوتیک در کشور انگلستان می‌پردازیم :‏
گوتیک در انگلستان : معماری گوتیک از شارتر وایل دوفرانس چون سیلی به سوی ایالت فرانسه ‏سرازیر شد و از مرزها عبور کرد . و به کشور انگلستان قدم نهاد .انگلستان با روی باز معماری ‏جدید را پذیرفت وعلت آن هم این بود که نیمی از کشور انگلستان در قلمرو فرانسه بود . اسلوب ‏معماری گوتیک در انگستان به سه مرحله تقسیم می‌شود . گوتیک نخستین ، گوتیک مزین ، ‏گوتیک قائم . در معماری گوتیک آغازین در انگلستان پنجره‌های بسیار بلند و نوک تیز و ‏تاقیهایی به همین روش پدیدار شد که سبک نیزه‌ای نام گرفت .‏
کلیسای سنت الیزابت : این کلیسا در شهر ماربورگ واقع شده ، که در سال (۱۲۳۳تا ۱۲۸۳ م ) ‏ساخته شده‌است . از بناهای این دوره در آلمان است راهروهای جانبی بخش عمده‌ای از نقش ‏حائل بندی لازم برای تاق مرکزی را انجام می‌دهند
پلان و مقطع عرضی کلیسای سنت الیزابت .‏
پلان و مقطع عرضی کلیسای سنت الیزابت .‏

پیکر تراشی در معماری گوتیک :

پیکرتراشی گوتیک به طور کامل از کلیساهای این دوره پدیدار ‏شد ، وبرروی درهای غربی که دروازه‌های ورود به اورشلیم بهشت آسا وسردرهای شاهی پنداشته ‏می شدند ، قرار گرفتند .پیکره‌های سردر غربی کلیسای « شارتر» که به صورت یکپارچه از کار ‏در آمده‌اند ، عظمت و قدرت مسیح را نمایان می‌کنند . تولد ، معرفی مسیح در معبد و مسیح ‏کودک در دامن مریم عذرا در سمت راست و معراجش به آسمان بر سردر سمت راست .‏
نقطه اوج پیکرتراشی گوتیک را در بعضی از تندیسهای کلیسای « رایمز» (۱۲۹۹- ۱۲۲۵ م) می‌‏توان دید ( تصویر 62) و از همه مشهورتر در این کلیسا مجموعه‌ای به نام ملاقات وجود دارد که در آن ‏صحنه حضرت مریم (س) دارای شخصیت کاملا متمایزی است ، آنهم به خاطر انحنایی که به ‏بدن داده شده و به صورت موزونی بدن را برگردانده و به سوی ملاقات کنندگان متمایل شده ‏است
نقش برجسته حضرت مریم (ع) ، کلیسای رایمز
نقش برجسته حضرت مریم (ع) ، کلیسای رایمز

شیشه منقوش در معماری گوتیک :‏

اوج معماری گوتیک در پیکرتراشی واستفاده از هنر پرشکوه و با جاذبه‌ای است که به شیشه ‏منقوش معروف شده‌است . این مصالح جدید تقریبا با سبک گوتیک مترادف اند . در هیچ دوره ‏دیگری شیشه را با یک چنین ظرافت و زیبایی و حتی مهارتی به کار نبرده‌اند .‏

نکات مهم :

• طاق های نوک تیز ، پشت بند های معلق و پنجره های رنگی از خصوصیات معماری گوتیک می باشد .
• کلیسای بزرگ میلان به سبک گوتیک ساخته شده است .
• کلیسای دوروم نخستین کلیسایی بود که قوسهای متقاطع در آن از حالت نیم دایره خارج گردید و شکل قوسهای نوک تیز را به خود گرفت .
• پایه گذار سبک گوتیک در معماری سوژر رییس دیر سن دنی بود .
• شکل گیری نهاد دانشگاه در شهرهای بزرگ از مشخصات عصر گوتیک است .
• کلیسای لائون از آثار معماری گوتیک است .
• اولین کلیسا به سبک گوتیک ، کلیسای شاهی دیر سن دنی است .
• کلیسای دیر سن دنی به عنوان گاهواره هنر گوتیک معروف است .
• ویژگیهای معماری گوتیک انگلستان به نحو احسن در کلیسای سالزبری تجسم یافته است .
• کاخ دوگاله در ونیز پرشکوه ترین ساختمان عمومی دوره گوتیک پسین در ایتالیا ی سده های میانه است .
• شیشه بندی منقوش و وجود نور زیاد در بنا از خصوصیات معماری گوتیک است .
• در گوتیک آغازین پشت بند دیواری و در گوتیک پیشرفته پشت بند بازویی معلق استفاده می شود .
• در سبک مشعشع گوتیک عناصر نگه دارنده و دیوارها بیش از حد کم می شود . بیش از سه چهارم کل بنا از شیشه های منقوش استفاده می شود .
• پیکره ها به صورت احجام سه بعدی و بدون وابستگی به بنا استفاده می شود .
• نمای چهار بخشی صحن های گوتیک : قوس بندی صحن – بالکانه – سه دهانه – پنجره های زیر گنبد .
• نوار اژیف محل تقاطع طاق های جناقی متقاطع در سبک گوتیک است .

نمونه تست :

1- لوکولوس و کوبیکولوم مربوط میشود به . . .
1) رصد خانه
2) مسجد
*3) مقابر زیر زمینی
4) کارو ا نسرا
2- کلیسای سان ویتاله در شهر راونا معرف کدام سبک معماری است ؟
1) یونان 2) روم * 3) بیزا نس 4) گوتیک
3- در کدام دوره بهترین نمونه های موزاییک کاری بر سطوح دیواره داخلی کلیسا ها کار شده است ؟
1) گوتیک * 2) بیزانس 3) اتروسک 4) مصر
4- از عمده ترین ویژگی های معماری . . . استفاده از جرزهای سنگین بوده است
1) یونان 2) مصر 3) اتروسک * 4) رومانسک
5- در کلیسا ی . . . روحیه بنا های صدر مسیحیت مانند سقف خرپایی و پلان باسیلیکا یی هویدا است ؟
*1) پیزا 2) سا نتا ماریا دلا کو نسولا 3) سان پیترو 4) سان کارلو
6- معماری رومانسک متا ثر از معماری . . . بوده است
1) بیزانس * 2) رومی 3) گوتیک 4) مدرن
7- نخستین کلیسا یی که قوسهای متقا طع در آن از حالت قوسهای نیم دایره خارج گردیده وشکل قوسهای نوک تیز گوتیک را به خود گرفته است ، کدام است ؟
1) سان پیترو 2) سان آندریو 3) سان مارکو * 4) دوروم
8- کدامیک از شا هکارهای معماری رومانسک می باشد ؟
*1) کلیسا ی سن سر نن در پاریس 2) کلیسا ی جامع استرا سبورگ
3) کلیسای سان مارکو در ونیز 4) کلیسا ی رایمز
9- محراب کلیسا معمولا در کدام جهت جغرافیایی قرار دارد ؟
1) جنوب * 2) شرق 3) شمال 4) غرب
10 – پنجره مدور بالای سر در کلیسای گوتیک نماد چیست ؟
1) حضرت مریم مقدس 2) حضرت عیسی مسیح
3) جهان آخرت * 4) چرخه زندگی
11- عملکرد اصلی برج پیزا چه بود ؟
1) برج آب 2) برج دیده بانی
3) برج فانوس *4) برج ناقوس
12- از ویژگی های بارز کلیساهای دوره گوتیک داشتن . . .
1) پلان مربع و ارتفاع نسبتا کوتاه بنا است .
2) پنجره های بزرگ است که در نمای اصلی تکرار می شود .
*3) پنجره دایره شکل با شیشه های رنگی در قسمت نمای اصلی کلیساست .
4) یک برج جهت قرار دادن ناقوس است .
13 – کدام شیوه های معماری دارای نقشه تمرکز یافته است ؟
1) بیزانس و کلاسیک یونان 2) کلاسیک و گوتیک
*3) رنسانس و اسلامی 4) رنسانس و رومانتیک
14 – کدام یک از بناهای زیر به عنوان سمبل معماری دوره گوتیک فرانسه معرفی می شود ؟
1) دروازه اتوال ( پاریس ) 2) قصر لوور ( موزه لوور امروز )
*3) کلیسای نتردام ( پاریس ) 4) هیچ کدام
15 – معماری سال های آغازین قرون وسطی را بین چه سال هایی می دانند ؟
*1) 700 تا 1100 میلادی 2) 375 تا 1015 میلادی
3) 425 تا 1350 میلادی 4) 275 تا 1119 میلادی
16 – معماری رومی وار به چه نوع سبکی گفته می شود و چرا ؟
1) گوتیک به دلیل بزرگ بودن بنا ها
2) رومانسک به علت تزیینات
3) گوتیک به دلیل تزیینات آن
*4) رومانسک به علت دیوارهای سنگین و هلال های نیم مدور آن
17- چه نوع تقسیم بندی در یک نمای گوتیک قابل مشاهده است ؟
1) یک بخشی متقارن 2) دوبخشی
*3) چهار بخشی 4) هیچ کدام
18 – سنت الیزابت ماربورگ از گوتیک چه کشوری محسوب می شود ؟
*1) آلمان 2) انگلستان 3) ایتالیا 4) اتریش
19 – گوتیک با چه بنایی آغاز شد ؟
*1) جایگاه خوانندگان کلیسای سن دنی 2) برج کلیسای پیزا
3) برج های ناقوس کلیسای لائون 4) هیچ کدام
20 – کدام کلیسا حد فاصل دو سبک گوتیک و رنسانس به حساب می آید و شاید به رنسانس نزدیک تر است ؟
1) سنت شاپل 2) کلیسای بووه
*3) فلورانس 4) میلان

نوشته های مشابه

‫۵ دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

code

دکمه بازگشت به بالا