معماری رنسانس پیشرفته درقرون وسطی

دوناتو برامانته

برامانته که در اوربینو متولد شده و هنر نقاشی را آموخته بود ، در سال 1481 به میلان رفت و همانند لئوناردو داوینچی تا ورود فرانسویان در 1499 آنجا اقامت گزید . او در میلان نقاشی را کنار گذاشت و بزرگترین معمار نسل خود شد .برامانته تحت تأثیر برونلسکی ، آلبرتی و شاید لئوناردو ، شکل مختص رنسانس پیشرفته کلیسای نقشه مرکزی را طراحی کرد . درسال 1499 در رم بنایی ساخت که بعدها به عنوان الگوی کامل معماری کلاسیک و گنبد دار برای رنسانس و دوره های بعد شناخته شد ، این بنا تمپیه تو نامیده می شود. (تصویر73)
این ساختمان عاری از تزیینات ، تأثیرش را مدیون نمای پیکره وار بیرونی خویش است ؛ با تماشای این نما ، گونه ای احساس حجم در حرکت به بیننده دست می دهد .
برامانته در اجرای مأموریتی که پاپ یولیوس II در1505 برای تهیه نقشه کلیسای سان پیترو ی جدید به جای باسیلیکای قدیمی به او واگذار کرده بود ، اصل هماهنگی میان اجزای گنبد را با کل بنا راهنمای خویش قرار داده بود . این بنا به دست خود برامانته تکمیل نشد و به دست معماران دیگر افتاد و در نهایت در سال 1546 میکل آنژ مأمور تکمیل آن شد.
در عصر رنسانس ساختمانی که بیش از همه به آرمان های کلاسیک رنسانس پیشرفته – ترتیب ، دلگشایی ، نورگیری ، سادگی ، هماهنگی و تناسب – نزدیک می شود ، کلیسای سانتا ماریا دلا کونسولاتسیونه در تودی است . ( تصویر 74)با آنکه طراح این کلیسا ناشناخته است ، آشکارا معلوم است که تحت تأثیر سبک برامانته ساخته شده است .

میکل آنژ

میکل آنژ از بزرگترین هنرمندان رنسانس در عرصه های نقاشی ، مجسمه سازی و معماری بوده است . نقاشی دیواری سقف کلیسای سیستین و پیکره های داوود و موسی از شاهکار های وی بشمار می روند.
فعالیت های ساختمانی وی برای خاندان مدیچی در فلورانس در درون و پیرامون کلیسای سان لورنتسو متمرکز شده بود و ساختمان کتابخانه لورنتسو که از آثار این هنرمند می باشد در مجاورت این کلیسا قرار دارد . (تصویر75)

در سال 1537 میلادی مأمور تجدید بنای کامپیدولیو بر بالای تپه کاپیتولینه رم در قالب ساختمانی چهار گوش و معظم شد. از میکل آنژ خواسته شده بود دوساختمان موجود – یعنی کاخ سناتورها از سده های میانه در شرق تپه و دیگری کاخ شهرداری از سده پانزدهم در جنوب تپه – را در طرحش بگنجاند و بین ساختمان های مزبور نیز یک زاویه هشتاد درجه وجود داشت .
میکل آنژ برای ایجاد تعادل و تقارن در طرحش ، ساختمان جدید را درچنان نقطه ای برپا داشت که زاویه اش با کاخ سناتورها ، همان زاویه کاخ شهرداری با کاخ سناتورها بود ؛ بدین ترتیب برای میدان به جای طرح چهار گوش مستطیلی ، طرحی ذوزنقه ای به دست آورد و بعد تمامی دیگر اجزا ی طرح مزبور با این ویژگی انطباق داده شد.
میکل آنژ چند سالی بعد از اجرای طراحی تپه کاپیتولینه ، نظارت بر ساختمان کلیسای سان پیترو را به عهده گرفت . در زمان مرگ وی هیچ یک از این دو پروژه تکمیل نشده بود.
میکل آنژ در نقشه برامانته برای کلیسای سان پیترو ، تمرکز مهمی را به وجود آورد و بافت مرکزی را از تعدادی مربع متقاطع در هم بافته به یک صلیب گنبد دار یونانی در دل یک مربع تقلیل داد و یک رواق پانتئون مانند دو ستونی را در برابر کل مجموعه قرار داد. در طراحی مجموعه وحدت و یکپارچگی را می توان مشاهده کرد .
در مورد گنبد کلیسای سان پیترو ، میکل آنژ در اصل گنبدی با نیمرخ برجسته ، همانند گنبد کلیسای فلورانس طراحی کرده بود . ولی در طرح نهایی آن را به یک گنبد نیمکره وار تبدیل کرد تا از حالت عمودی طراحی طبقات بکاهد و بین عناصر پویا و ایستا تعادلی ایجاد کند . زمانی که جاکومو دلا پورتا پس از مرگ میکل آنژ اجرای گنبد را به عهده گرفت طرح رفیع پیشین را زنده کرد و طرح نهایی میکل آنژ را نادیده گرفت .( تصویر 76 )
هنر میکل آنژ به شیوه هنر سده پانزدهم آغاز شد ، در دوره رنسانس پیشرفته به اوج کمال مطلوب خود رسید و در پایان به شیوه باروک گرایش پیدا کرد.

پالادیو

معماری سبک رنسانس پسین را در ونیز می توان در کارهای آندرئا پالادیو مشاهده کرد . پالادیو برخلاف آلبرتی ، بیشتر به تخصص گرایید و رساله ای به نام چهار کتاب در معماری نوشت که نخستین بار در 1570 منتشر شد و به طور وسیعی در نسل های معماران سراسر اروپا تاثیر گذاشت .
شهرت پالادیو بیشتر به علت ویلاهای متعددی است که در ونیز ساخت . تعدا 19 بنا از این ویلاها همچنان تا به امروز پا برجا مانده است . پالادیو این ساختمان ها را عموما به صورت یال هایی بلند و کوتاه و منشعب از یک ساختمان اصلی طراحی می کرد که معمولا یک حیاط چهار گوش بزرگ در وسط آن ها تشکیل می شد . مشهور ترین اثر این معمار ویلای روتوندا در ونیز است . ( تصویر 77)

از دیگر بنا های متعلق به سبک رنسانس پسین می توان به بنای پالاتسودل ته اثر جولیو رومانو در شهر مانتوآ در ایتالیا و کاخ لوور اثر پیر لسکو در پاریس اشاره کرد .