دانلود پاورپوینت معرفی حمام تاریخی مصباح کرج

فهرست مطالب:

– موقیعت شهر کرج
– پیشینه تاریخی شهر کرج
– معماری دوره قاجاریه در کرج
– تاریخچه حمام
– موقیعت حمام
– مشخصات بنا
– آسیب شناسی
– طرح مرمت
– منابع

_ پیشینه تاریخی شهر کرج

دامنه سلسله جبال البرز از دیرباز بدلیل آب و هوای مناسب و رودخانه های جاری و پناهگاههای مطمئن، همیشه محل استقرار و سکونتگا ههای موقتی و دائمی اقوام و گروههای مختلف بوده است. طبق اسناد و منابع تاریخی و آثاری همچون تپه های باستانی (آق تپه، مردآباد) در حاشیه شهر، بقایای معابد و قلعه ها( قلعه شاه دژ، قلعه دختر، قلعه کلاک، سنگ کسیل) و دژهای استوار در جاده کرج_چالوس و تخته گاههایی مثل تخت رستم و تخت کیکاووس در جنوب کرج و دیگر آثار تاریخی و باستانی همگی معرف آن است که دوران پیش از اسلام این منطقه از تمدنی برخوردار بوده است و دوران اسلامی بنا به گفته“ابن اثیر“ از قرن پنجم هـ .ق منطقه کرج جزئی از طالقان به شمار می رفته چنانکه در کتاب نزهه القلوب به نوشته حمدا… مستوفی به سال ۷۴۰ هـ .ق آمده است.کرج در ضمن ولایات عراق عجم از توابع طالقان می باشد، باتوجه به منابع و آثار موجود، منطقه کرج دارای ریشه های کهن و تاریخی می باشد، اما شکل گیری و شهرسازی فعلی آن از اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی آغاز می گردد.
روزگاری کرج دهکده ای بیش نبود و از توابع طالقان محسوب می شد و بیش از ۱۰۰ خانه روستایی نداشت و شب ها صدای زنگ کاروانیان به گوش می رسید که بین کاروانسراهای موجود مابین ری و قزوین در حرکت بودند وگاه برای استراحت در کاروانسرای شاه عباسی کرج و یا در سرایی در میدان کرج بیتوته می کردند.

_ معماری دوره قاجاریه در کرج

در دوران قاجار کرج به صورت یک باغ شهری بوده و مجموعه عمارتهای در آن به دستور فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۲۴هـ .ق ساخته می شود وبعدها این عمارت به نام کاخ سلیمانیه مشهورمی شود.
بنای کاخ سلیمانیه در محدوده دانشکده کشاورزی کرج واقع شده.آبادانی و توسعه شهر کرج با ایجاد دانشکده کشاورزی انجام می شود در همین زمان به دستور شاه قاجار در مرکز شهر و در حاشیه شهر بناهای بسیاری ساخته می شود از جمله کاخ ناصرالدین شاهی شهرستانک، حمام مصباح، قلعه صمصام، حمام حیدر آباد وتجدید بنای امامزاده ها و بافت مسکونی که از خانه های دوره قاجاریه اثری باقی نمانده است.
در مجموع می توان شروع شکل گیری و توسعه شهری کرج را مربوط به دوره قاجاریه با ایجاد مراکزی مانند دانشکده کشاورزی، تاسیسات ذوب آهن، موسسه رازی، کارخانه قند و سد کرج و … دانست.

_ تاریخچه حمام مصباح

این حمام در پی پدید آمدن محلات مسکونی در اوایل دوره قاجار و در پی پدید آمدن محلات مسکونی در این دوران ساخته شده است.
تا حدود سی سال پیش نیز با به جود آمدن تغییراتی در حمام مصباح از آن به عنوان حمام عمومی محله استفاده می شده، از جمله این تغییرات: لوله کشی آب روکار در حمام، اندود سیمان و پوشش کاشی در جداره های داخلی، دیوارهای الحاقی و… می باشد.
حمام ها در دسته بندی بناهای تاریخی( کاروانسراها، مساجد، بازارها، آب انبارها و آرامگاهها..)تخریب پذیرتر از سایر بناها هستند، زیرا هم در قلب شهری واقع شده اند، وهم تقدس و کارایی بناهایی چون مساجد و بازارها وآب انبارها را در این دوران ندارند و همین موجبات تخریب و ازبین رفتن این بناها را فراهم می سازد.

_ موقیعت حمام مصباح کرج

حمام مصباح در محله قدیمی مصباح در مرکز شهر کرج در خیابان مصباح _ کوچه اسماعیلی، کوچه حام قرار گرفته است. این حمام در پی پدید آمدن محلات مسکونی در اوایل دوره قاجاریه در این منطقه بنا شده است.
گزارش ثبتی این حمام توسط خانم آیلین بابا خانی ارائه گردیده که هم اکنون در مرکز اسناد میراث فرهنگی استان تهران موجود است و در تاریخ ۸۰/۲/۱۸ با شماره ۳۷۹۰ به ثبت بناهای تاریخی رسیده است.

مشخصات حمام مصباح کرج

استاد محمد کریم پیرنیا در کتاب معماری اسلامی ایران فضاهای حمام های قدیمی را برشمرده است که شامل، ورودی حمام ؛راهروی پیچ در پیچ که موجب خارج نشدن هوای گرم داخل حمام می شود. دهلیز(فضای برزخ)، سپس بینه یا رختکن ؛که فضایی نیمه گرم و نسبتاً خشک بوده است ، سپس میان در؛ که حدفاصل سربینه و گرمخانه بوده است ( که معمولاً راه دستشویی و محلی برای ستردن موهای زاید در میان در بوده است.) و بعد از آن گرمخانه؛ که در گرمخانه نیزخزانه از مهمترین فضاها است ( معمولاً در حمام های کامل سه عدد بوده است؛ یکی آب گرم، یکی آب سرد و در وسط آب ولرم)، در گرمخانه برای اعیان، گرمخانه خصوصی در دوگوشه خزانه داشته اند و گرم کردن آب حمام توسط تون ؛که در زیر حمام ها بوده صورت میگرفته و مواد سوختنی آن بته بوده است. برای گرم کردن کف حمام، زیر قسمت گرمخانه، گربه روها را می ساخته اند که دود آتش را به آن راه می دادند و از دودکش آن خارج می کردند و در بینه این گربه روها کم شده است. بدین ترتیب رادیاتورهایی در زیر کف حمام می ساختند. مساله مهم مورد توجه در حمام ها عدم استفاده از آب غضبی بوده است، حتی اگر حمام در کنار قنات باشد، چاهی را جهت استفاده از آب آن حفر می کردند.

این فایل دارای ۴۲ اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا: