طراحی فضاهای چند عملکردی شهری بر اساس معماری ایرانی-اسلامی
فصل اول: مقدمه و کلیات
1-1 مقدمه 3
1-2 بیان مساله 4
1-3 ضرورت انجام تحقیق 7
1-4 فرضیه‌های پژوهش 7
1-5 اهداف پژوهش 8
1-6 روش انجام تحقیق 8
1-7 تعریف اصطلاحات و واژه ها 8
فصل دوم: ادبیات تحقیق
2-1 مقدمه: 13
2-2 تاثیر طراحی محیط فیزیکی فضای کار 15
2-3 حریم خصوص 16
2-3-1 سر و صدا بعنوان استرس فیزیولوژیک 21
2-3-2 ابعاد و اندازه در ایستگا ههای کار و دفاتر 24
2-4 ارتباطات 25
2-5 تهویه 26
2-5-1 مکانیسم تهویه طبیعی (با استفاده از بازشوها) 27
2-5-2 تاثیر اندازه پنجره 28
2-6 نور 30
2-6-1 استفاده از نور طبیعی روزانه 30
2-6-2 اثر رنگ بر محیط کار 34
2-7 عملکرد 35
2-8 الگوی ساختاری ارتباط فاکتورهای تاثیرگذار در رضایت شغلی 35
فصل سوم: مواد و روش ها
3-1 مقدمه: 39
3-2 روش تحقیق 39
3-2-1 روش انجام پژوهش 39
3-2-2 جامعه آماری 40
3-2-3 گردآوری اطلاعات 40
3-2-4 روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها 41
3-2-5 طراحی سامانه میزان رضایتمندی از فضاهای اداری پلان باز: 41
3-2-5-1- طراحی پرسشنامه: 43
فصل چهارم: شناخت عرصه پژوهش و تحلیل آماری نمونه موردی
4-1 مقدمه : 49
بخش اول: شناخت بستر 50
4-2 نقشه و تصاویر ساختمانهای ادارات تشکیل دهنده جامعه آماری 51
4-2-1 اداره امور مالیاتی و دارایی استان ایلام 51
4-2-2 بانک ملت شعبه شهید کشوری شهر ایلام 59
4-2-3 اداره پست مرکزی شهر ایلام 60
بخش دوم: تحلیل آماری 61
فصل پنجم: نتیجه گیری، ارائه راهکار و ضابطه
5-1 مقدمه: 75
5 -2- بحث در روند کلی پژوهش: 76
5-3 یافته ها 76
5-4- نتیجه گیری 79
5-5- ارائه راهبرد و سیاست : 79
منابع فارسی 81
Refrencese 82
تصویر شماره 1: حبابهای نامریی احاطه کننده انسان 17
تصویر شماره2 :فضای شخصی ادوارد هال 18
تصویر شماره 3: فضای شخصی 19
تصویر شماره4: فضای شخصی . 19
تصویر 5: یک مدل مفهومی از فضاهای پلان آزاد 33
تصویر6: یک مدل مفهومی از استفاده نور روزانه در ادارات پلان باز 33
تصویر7:دیاگرام روابط بین فاکتورهای تاثیرگذار بر رضایت شغلی. 36
تصویر8: فضاهای داخلی پلان باز و ارتباط مستقیم همکاران با یکدیگر 50
تصویر9: فضای داخلی اداره امور مالیاتی ایلام با نقشه پلان آزاد 51
تصویر10: ادارات با نقشه پلان آزاد 52
تصویر11:نمای بیرونی اداره امور مالیاتی شهر ایلام 53
تصویر12: بانک ملت شعبه کشوری شهر ایلام 59
تصویر13: اداره پست مرکزی شهر ایلام 60
تصویر14: دیاگرام ارتباط فاکتورهای تاثیر گذار بر عملکرد 65
تصویر15: دیاگرام ارتباط تاثیرگذاری فاکتورهای 4 گانه بر رضایت محیطی 68
تصویر16:دیاگرام ارتباط رضایت محیطی با رضایت شغلی 70
تصویر 17: دیاگرام ارتباط فاکتور حریم خصوصی با ارتباطات 71
تصویر18:دیاگرام نهایی 72
ساختمانهای اداری بایستی دارای انعطاف پذیری، راحتی نگهداری، دسترسی مناسب ویک موقعیت اکولوژیکی)اقلیمی( مناسب باشند و از طرف دیگر یک محیط آرام، لذتبخش ومفید را برای استفاده کنندگان فراهم سازند. با توجه به طراحی و ساخت سازمان ها و مجتمع‌های اداری توسط معماران , ضرورت آشنایی این افراد با مسائل روانی کارکنان و کارمندان پر رنگ تر می‌شود , زیرا فضای خلق شده توسط معماران بایستی مورد استفاده کارمندان یک سازمان قرارگرفته و ماهیت فضا اثرات روانی خاصی را بر آنها ایجاد کند. در صورتی که یک فضا از لحاظ اصول معماری، هنری و روانشناسی به صورت منطقی و درست طراحی شود، علاوه بر ایجاد نشاط، شادابی و انگیزه ی کافی در کارکنان می‌تواند با رعایت نکات خاص و ساده ای در چیدمان فضاها و مبلمان داخلی , استرس‌های ناشی از محیط کاری را به حداقل برساند. با نگاهی به زندگی کارمندان در خواهیم یافت که شرایط محیط کار دقیقا بر رفتار ، شخصیت و زندگی افراد اثر گذاشته و تمام ابعاد زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. قطعا کار کردن در فضای مطلوب در کنار فضای سبز و منظره‌های دلچسب در شرایط مساعد تهویه ، نور و آکوستیک ، بر روی مبلمانهایی که قاعده‌های آرگونومی آن به تناسب انسان باشد، می‌تواند سلامت جسم و روان افراد شاغل را حتی بعد از بازنشستگی تضمین نماید. همچنین فضاهایی با مقیاس مناسب و داشتن محیط‌های اجتماعی مطلوب روحیه خلاقیت کارمند و انگیزه او را برای حضور به موقع بر سر کار خود برمی انگیزد. فضای مناسب کاری در بوجود آمدن حس رضایت از فضا در کارمندان هنگام انجام امور محوله نقش مهمی ایفا کرده حس تعلق فرد را افزایش می‌دهد در نتیجه راندمان کاری و تمرکز و به تبع آن سرعت انجام امور سازمانی و اداری که باعث افزایش سوددهی سازمان مربوطه است افزایش می‌یابد.
1-2 بیان مساله
در طراحی ساختمانهای اداری از دو سیستم باز و بسته استفاده می‌شود. سیستم باز اداری به فضاهایی اطلاق می‌شود که توسط جداکننده‌های سبک از هم تفکیک شده اند. سیستم بسته اداری به فضاهایی اطلاق می‌شود که توسط دیوارهای جداکننده و به صورت اتا قهای مستقل می‌باشند. به طور کلی ساختمانهای اداری دارای فضاهای اصلی، فضاهای پشتیبانی، خدمات و مسیرهای گردش می‌باشند که طراحی داخلی عامل کلیدی رضایت شغلی در آنهاست. طراحی فضای کاری ممکن است موفقیت سازمانی را با ایجاد فضایی که کیفیت کار، روش و کمیت را ساپرت می‌کند ، افزایش دهد و تغییر و تحولات و میزان غیبت را بهبود بخشد. بطور فزاینده‌ای، معماران، طراحان داخلی و مدیران رفاهی، نقش راهبردی جدیدی به عنوان مشاوران آشنا با رفتار انسانی و سازمانی بر عهده دارند (همیلتن ، 1977). شمار زیادی از شرکت‌ها از طراحی داخلی فضای کار به عنوان وسیله‌ای در جهت جذب و حفظ کارشان استفاده می‌کنند، آخرین تحقیقات انجمن آمریکایی طراحان داخلی نشان می‌دهد که طراحی داخلی فضای کار ابزاری است که می‌تواند به موفقیت شرکت‌های بزرگ در حل چالش‌ها کمک کند. کارکنان و جویندگان کار می‌گویند محیط فیزیکی یکی از سه عامل برتر تأثیرگذار در تصمیم آنها در پذیرش یا ترک شغل است.
کارمندان مدت زیادی را در یک ساختمان می‌گذرانند بنابراین محیط فیزیکی بر فعالیت آنها و بطور مستقیم بر کارایی و تولیدشان اثر گذار است. اغلب فرض بر این است کارکنانی که بیشتر از محیط فیزیکی کارشان راضی هستند نتیجه کار و تولیدشان بهتر است. شرایط دما، کیفیت هوا، نور و شرایط صدا در محیط اداری بر میزان تولید و بهره‌وری تأثیر دارد. در واقع مطالعات زیادی بطور مؤثر ثابت می‌کند که کاراکترهای محیط فیزیکی اداره می‌تواند اثر قابل توجهی بر رفتار، ادراک و بهره‌وری کارکنان داشته باشد (کمرولزمان و همکاران، 2011).
بیشتر تحقیقات پیشین اغلب بر روی یک فاکتور تأثیرگذار بر بهره وری کارکنان در محل کار متمرکز بود. و تقریبا هیچ مطالعه‌ای انجام نشده که رابطه بین تمام فاکتورهای فیزیکی محیط کار و بهره‌وری کارکنان را نشان دهد. بنابراین این مقاله سوابق چندین فاکتور محیطی که بطور مستقیم یا غیرمستقیم بر بهره‌وری کاری کارکنان تأثیر می‌گذارد را بررسی می¬کند.
در اکثریت ساختمانهای اداری در ایران متأسفانه صرف تأمین فضای فیزیکی اهمیت داشته و تأمین نیاز روحی کارمندان دچار غفلت می‌شود آنچه افراد در انجام وظایفشان بدان نیاز پیدا می‌کنند روحیه سرزندگی و شادابی و انرژی برای انجام آن است. حال آنکه فضای محیط کار در ایجاد این روحیات بسیار دخیل است که متأسفانه همین جنبه روانی محیط کار بسیار مورد بی توجهی قرار گرفته در بلند مدت سبب خستگی و بی قراری افراد می‌گردد و بصورت خودآگاه یا ناخودآگاه زمینه نارضایتی کارمندان را فراهم می‌سازد .
