رساله معماری
دانلود رساله مطالعه رابطه فرم و محتوا در تزیینات شمعدان ها وقندیل های دوره صفویه
چکیده:
در دوران صفویه شاه اسماعیل مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی سلسله صفوی اعلام کرد. تداوم و عمر طولانی این سلسله و استحکام جنبه های مذهبی و فرهنگی موجب تقویت و تحکیم سنت هنری آن گردید. در این دوره فلزکاری و ساخت و قلمزنی مصنوعات طلا، نقره، برنج و مس ابعاد وسیعی داشت. از ویژگی های آثار فلزی این دوره، طرح و فرم شمعدانهای بسیار حجیم و سنگین در قرن هشتم و نهم هجری جای خود را به ظرافت شکل و خطی داده است؛ که به زبان فارسی اعم از اشعار عرفانی و نام ائمه به خصوص نام حضرت علی(ع) به تنهای و یا در کنار الله و محمد(ص)، دعا در مدح دوازده امام وقسمت¬هایی از دعای پر فیض ناد¬علی در این دوره دیده می¬شود. کتیبه¬های موجود بر بدنه آنها عموماً به خط ثلث و نسخ و نستعلیق است. ما در این تحقیق به روش تحلیلی و توصیفی، بنیادی به بررسی شمعدان¬ها و قندیل¬ها پرداخته¬ایم.
کلمات کلیدی: دوره صفویه، هنر فلز کاری، تزیین، فرم ومحتوا، شمعدان، قندیل، آلات روشنایی
فهرست مطالب
مقدمه ن
فصل اول: کلیات تحقیق 1
1-1 شرحموضوع 2
1-2 بیانسوالاتدرتحقیق 2
1-3 اهدافواهمیتانجامتحقیق 2
1-4 روشانجامتحقیق 2
1-5 پیشینهتحقیق 2
1-6 مشکلاتپیشرو 3
1-7 جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………..3
فصل دوم: تاریخچه فلزکاری پس از اسلام تا دوره ی صفوی…………………………………………………4
2-1 فلزکاریقروناولیه…………………………………………………………………………………………………….5
2-2 فلزکاریدردورانسلجوقیان………………………………………………………………………………………….8
2-2-1 انواع صنایع فلزکاری دوره سلجوقی….……….…………………………..……………………………………11
2-3 فلزکاریدردورانموصل 14
2-3-1شمعدانابنفتوحموصلی………………………………………………………………………………..15
2-4 فلزکاریدورانمغولوایلخانی…………………..…………………..……………………………………………….18
2-5 هنرفلزکاریدرخراسان 21
2-6- فلزکاریدورانتیموری 22
2-7 فلزکاری دوره صفویه 27
فصل سوم: بررسی فن تزئینات فلزات و کتیبه شناسی………………………………………………………………………..31
3-1 انواعفلزاتاستفادهشدهدردورانباستان 32
3-2 تکنیکهایساختوشکلدهیاشیاءفلزیایراندردوراناسلامی 32
3-2-1 قالبگیرییاریختهگری………………………………………………………………………………..32
3-2-1-1 قالبروباز………..………………………………………………………….……………………………..33
3-2-1-2 قالببستهیادوکفه 33
3-2- 2 کندهکاری……………………………………………………………………………………………………….33
3-2-3 قلمزنیوحکاکی 34
3-2-4 فلزکوبییاترصیعکاری 34
3-2-5 سیاهقلم 35
3-2-6 میناکاری 36
3-2-7 مشبککاری………..…………………………………………….……………………………………………..36
3-4 نقوشتزئینیدرهنرفلزکاریدوراناسلامی………………………………………………………………………….37
3-4-1 تزئیناتنقوشهندسی 37
3-4-2 تزئیناتنقوشگیاهییانباتی……………………………………………..……………………………………39
3-4-3 تزئیناتنقوشانسانی 40
3-4-4 تزئیناتنقوشحیوانیوموجوداتافسانهای 40
3-4-4-1 شیر 42
3-4-5 تزئیناتنقوشکتیبهای………………………………………………..………………………………………43
3-4-5-1 خطکوفی 43
4-3-5-2خطثلث……………………………………………………………………..…………………………..44
3-4-5-3 خطنستعلیق 45
فصل چهارم: ادبیات قندیل¬ها و شمعدانهای دوران صفویه…………………………………………………………………..46
4-1 تاریخچهرواج،ساخت‌واستفاده‌ازچراغ‌درجهان‌اسلام 47
4-2 افسانه‌هاییدرموردچراغ 47
4-3 نگاهیبهمفهومنوردرفرهنگاسلامی………………………………………………………………………………47
4-4 بررسیلغویمشکات 48
4-5 مفهومچراغوقندیل 48
4-6 قندیلدرادبیاتفارسی…………………………………………………………………………………………………48
4-7 ساختاروجنسقندیل¬ها……………………………………………………………………………………………….49
4-7-1 قندیلهایفلزی 50
4 – 8 شمعدانها 51
فصل پنجم: بررسی نمونه¬هایی از قندیل¬ها و شمعدانهای دوران صفوی 54
5-1 بررسی نمونه¬هایی از قندیل¬های دوره صفویه 55
5-2 بررسینمونههاییازشمعدانهایدورهصفوی 67
فصل ششم: نتیجه گیری 123
نتیجهگیری 124
منابعومأخذ 126
چکیده انگلیسی 129
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 5-1.فرمتزئینقندیلهایدورهصفوی 118
جدول5-2.فرمتزئینشمعدانهایدورهصفوی 119
جدول5-3.فرمتزئینشمعدانهایدورهصفوی 120
جدول5-4.فرمتزئینشمعدانهایدورهصفوی 121
جدول 5-5. فرممحتوایتزئینیقندیلهاوشمعدانهایدورهصفوی 122
فهرست تصاویر
عنوان صفحه
شکل2-1.چراغمسجد،ازفلزبرنج،مشبککاریشده 7
شکل2-2.پیهسوزفلزی،پایهششضلعی،درپوشدار،سده 6یا 8………………………………………………………9
شکل 2-3.پیهسوزمفرغی،سده 6یا 8 ریختهگریشده (موزهملیآذربایجانغربی) 10
شکل2-4.پایهشمعدانمفرغی،کندهکاریشدهبهسبکریختگری 11
شکل 2-5.شمعدانمسیرایجبهقرن 6 یا 7 هجری 13
شکل 2-6.پایهشمعدانمفرغی،سهپایه،مشبککاریقرن 6یا 8 13
شکل 2-7.پایهشمعدانمفرغی،مشبککاریشدهراجعبقرن 6 یا 8 14
شکل 2-8.شمعدانابنفتوحموصلی…………………..……………………………………………………………………16
شکل 2-9.آنالیزشمعدانابنفتوحموصلی (العبیدی1390: 119) 16
شکل 2-10.آنالیزشمعدانابنفتوحموصلی (العبیدی 1390: 120،121،122) 17
شکل 2-11.آنالیزشمعدانابنفتوحموصلی (العبیدی 1390: 123) 18
شکل2-12.شمعدانمفرغینقرهکوب……….….………….……………………………………………………………. 19
شکل 2-13.پایهشمعداندورهایلخانیموزهحرمرضوی(www.aqm.ir)……………………………………..20
شکل2-14.پایهشمعداندورهتیموری(www.aqm.ir)………………………………………………………..22
شکل2-15.شمعدانبرنزینقرهکوب، (فرد،حیدرآبادیانن1388 : 110) 24
شکل 2-16.شمعدانبرنجی،ریختهگری…………………………………………………………………………………25
شکل 2-17.شمعدان مرصح به مس و نقره (آلیاژ مس و قلع) 25
شکل 2-18.آنالیزخطیشمعدانمسی،اواخرقرن 15 میلادی (سروستانی1390: 172)………………………..….26
شکل 2-19.پایهشمعدان،برنج. ارتفاع 6/34 28
شکل 2-20.پایهشمعدانبرنجی،قلمزدهبانقرهکاری، 29
شکل 3-1. چراغروغنی،ارتفاع 145 سانتیمترمشبک……………………..………………………………………….35
شکل 3-2.فانوس،ارتفاع 5/30 سانتیمتر، 36
شکل 3-3. نقوشهندسی(ghraphic.ir.www)………………..…….………………..…………………………….38
شکل3-4. موجودات افسانه ای(.(www.lizaphoenix.com………………………………………………….41
شکل5-1. قندیلمسیدستهدار (شماره 1)…….…………………….………..………………………………………..55
شکل 5-1-1.آنالیزخطیقندیلمسیدستهدار،(شماره 1)……………….…………………………………………….56
شکل 5- 2.قندیلنقرهای (شماره 2)………………….…………………………………………………………………58
شکل 5- 2-1.آنالیزقندیلنقرهای،(شماره 2) 59
شکل 5-3.قندیلبرنجی (شماره3)……………….……………..……………………………………………………….61
شکل5-3-1آنالیزقندیلبرنجی،(شماره 3) 62
شکل5- 4.قندیلبرنجیمربوطبهدورانصفویه (شماره 4)……………………..…………………………………….64
شکل5-4 -1.آنالیزخطیقندیلبرنجیمربوطبهدورانصفویه،(شماره 4) 65
شکل5- 5.پایهشمعدانبرنجی (شماره 1) 67
شکل5-5-1.آنالیزپایهشمعدانبرنجی،(شماره 1)…………………….……………………………………………….68
شکل5-5-2.آنالیزپایهشمعدانبرنجی، (شماره 1) 69
شکل5-6.پایهشمعدانبرنجی (شماره 2)………………..……………………………………………………………..70
شکل5-6- 1.آنالیزخطیپایهشمعدانبرنجی،(شماره 2)……….…………………………………………………….72
شکل5-7.پایهشمعدانبرنجی (شماره 3)…………………..…………………………………………………………..74
شکل5-7- 1.آنالیزخطیپایهشمعدانبرنجی،(شماره 3) 75
شکل 5-8.شمعدانبرنجی (شماره 4) 77
شکل5-8- 1. آنالیزخطیشمعدانبرنجی،(شماره 4)…………….……………………………………………………78
شکل5-9.پایهشمعدانبرنجی (شماره 5)….………….……………………………………………………………….79
شکل5-9-1.آنالیزخطیپایهشمعدانبرنجی،(شماره 5)…………………………….……………………………….80
شکل5-10.پایهشمعدانبرنجی (شماره 6)……………………………..…………………………………………….81
شکل5-10- 1.پایهشمعدانبرنجی،(شماره 6)…………………….………………………………………………….82
شکل 5-11.شمعدانبرنجی (شماره 7) 83
شکل5- 11- 1.آنالیزخطیشمعدانبرنجی (شماره 7) 84
شکل5-12.شمعدانبرنجی (شماره 8)…………………….……………………………………………………………..86
شکل5- 12- 1.آنالیزخطیشمعدانبرنجی (شماره 8)………………………………………………………………..87
شکل5-13. شمعدانمفرغ (شماره 9)…………………………………………………………………………………….89
شکل5- 13- 1.آنالیزخطیشمعدانمفرغی (شماره 9) 90
تشکل5-14. شمعدانبرنجی (شماره 10) 92
شکل5- 14- 1.آنالیزخطیشمعدانبرنجی (شماره 10)……………………………………………………………….93
شکل 5-15.شمعدانبرنجی (شماره 11) 95
شکل5- 15- 1.آنالیزخطیشمعدانبرنجی (شماره 11) .96
شکل5-16.شمعدانبرنجی (شماره 12)…………………………………………………………………………………..98
شکل5- 16- 1.آنالیزخطیشمعدانبرنجی (شماره 12)………………….…………………………………….………99
شکل 5-17.پایهشمعدان (شماره 13)……………….………………………………………………………………….101
شکل5-17-1.آنالیزخطیپایهشمعدان (شماره 13)…………………………………………………………………..102
شکل5-17-2. آنالیزخطیپایهشمعدان،(شماره 13) 103
شکل 5-18.پایهشمعدان (شماره 14) 104
شکل5-18-1.آنالیزخطیشمعدان، (شماره 14) 105
شکل5-18-2.قسمتسرشمعدان (شماره 14) 106
شکل 5-18-3.آنالیزخطیقسمتسرشمعدان، (شماره 14)………………………………………………………….107
شکل5- 19.پایهشمعدان (شماره 15) 109
شکل 5- 19-1.آنالیزخطیپایهشمعدان،(شماره 15)……………………………………………………………….110
شکل5- 19-2.آنالیزخطیپایهشمعدان،(شماره 15) 111
شکل 5- 20.پایهشمعدان (شماره 16) ( (www.aqm.ir 112
شکل5- 20-1.آنالیزخطیپایهشمعدان،(شماره 16) 113
شکل 5- 21.پایهشمعدان (شماره 17) ( (www.aqm.ir……………………………………………………….115
شکل5- 21-1.پایهشمعدان،(شماره 17)…………………..………………………………………………………..116
