مقدمه
درونگرایی یا محرمیت ، موضوعی است که به جرات میتوان گفت تمامی معماران یا دانشجویان معماری با این موضوع حساس و مهم آشنا هستند. از آنجایی که فرهنگ ما ایرانیان به دو بخش ایران قبل از اسلام (ایران باستان) و فرهنگ اسلامی تقسیم میشود لذا جایگاه موضوع مورد تحقیق در هردو برهه زمانی تشریح خواهد شد.
عده ای می خواهند درونگرایی را درقالب روحیات متعصبانه ناسیونالیستی خود امری صرفاً ایرانی بدانند و عده ای نیز آنرا در پکیجی کاملاً مذهبی ارائه داده وآنرا ارمغان اسلام می نامند. ولی در نگاهی رئالیستی و واقع بینانه، اصل واقعیت هویدا می شود. درست است که تاریخ پیدایش و ظهور این موضوع مهم به دوران قبل از اسلام باز میگردد بطوریکه نتیجه این نوع تفکر را به سهولت می توان در کاخ های هخامنشی (پارتی) شهود کرد ولی ورود اسلام عزیز بود که آنرا به اوج کمال رسانده و غنا بخشید. به نحوی که اثرات به جامانده از مقاطع تاریخ مختلف، خود گواهی متقن بر مطلب فوق است. ردّپای این اصل اصیل و سیر تطوّر محرمیّت را که پله پله رشد کرده است را میتوان در سبکهای مختلف معماری ایران وسایر ملل مسلمان نظاره کرد.
در این تحقیق سعی می شود پیرامون نوع تجلّی و تبلور درونگرایی در قالبهای فُرمیک معماری و در عرصه های معناشناسی معماری بحث شده و بر شعاع تاثیر گذاری آن پرداخته شود و به ناگزیر برای رسیدن به یک نتیجه مستدل ومستند از کتب و مقالات دیگرنیز در حد نیاز بهره خواهم جست. و از آنجایی که غور در بحربیکران معماری اسلامی، کاری است بس دشوار امیدوارم که با عنایت حضرت حق کار به سرانجام رسد.
حال برای اینکه به اصل موضوع(درونگرایی) اشاره کنم لازم میدانم قبل ازآن، سیری سطحی بر ماهیتی وچیستی معماری اسلامی داشته باشم.
گذری اجمالی بر ماهیت معماری اسلامی
براستی معماری چیست؟ به ندرت دانشجویی یافت می شود که بتواند تعریف روشنی از معماری ارائه دهد. تعریف معماری در فرهنگ لغت عبارتست از: «هنر و علم طراحی ساختمان» . معماری به عنوان اجتماعی ترین هنر بشری ، با فضای اطراف انسان مرتبط است. حضور معماری از گذشته تا امروز لحظه ای از زندگی آدمیان، غایب نبوده ونخواهد بود.
غالب اساتید برآنند که معماری دارای دوخروجی است:
۱- مولفه های فیزیکی (کالبدی) همچون فرم
۲- مولفه های متافیزیکی (غیرکالبدی)، یعنی فضا که در کالبد معماری حس و دریافت می شود.
_ اصول معماری اسلامی (ایرانی)
_ واژه درونگرایی در علوم و حوزه های دیگر
_ درونگرایی در عرفان اسلامی
_ درونگرایی در روانشناسی
_ داراب دیبا
_ مرحوم استاد محمد کریم پیرنیا
_ امنیت و آرامش در معماری
_ اقلیم
_ درونگرایی به عنوان جهان بینی و تفکر
(نتیجه گیری)
وقتی ریشه های فرهنگی یک ایرانی را بررسی می کنم، احساس افتخار توام با غرور، وجودم را لبریز می کند، کارنامه افتخارات ایران و ایرانی، چنان نورانی و ارزشمند است که فیلم ۳۰۰ که هیچ، چهارصد و پانصد وهزار هم نمی تواند آنرا مخدوش کند. سرزمینی با پشتوانه غنی فرهنگی که با مردمی هوشیار بنا به شهادت تاریخ، هیچگاه تن به ذلت کفر و بت پرستی نداده است. مردمی خوشفکر که از همان ابتدا، بینشی مبتنی بر مبانی فطرت داشته اند و این درحالی است که هم اکنون در کشورهایی همچون هندوستان، گروههایی از مردم در فرق مختلف مانند میمون پرستی، موش پرستی و… مشغولند. بعضاً مکاتبی که انسان از اشاره به مبانی فکری و اعتقادی شان شرم دارد. ولی ایرانی سرراز با ذهنی آکنده از معنویت از همان روزهای دور و دراز نگاه به آسمان داشت، فردی دیندار بود. تمامی مقدمه چینی های فوق برای اشاره به یک نکته حساس و در عین حال ظریف است. همانطور که در صفحات قبل اشراه شد، قدمت درونگرایی در معماری ایران به قرن ها پیش از اسلام باز میگردد، زمانی که ایران در اوج قله کمال و دانش به سر می برد.
وقتی می خواهیم از احیای ارزش های دینی درمعماری سخن برانیم، عده ای جاهل عاقل نما با حکم تحجر و واپسگرایی ما را متهم به عقب ماندگی کرده و شرایط جدید جهان معاصر را متذکر می شوند و آه سردی می کشند که گویی ما در جهل مرکب هستیم و آنها در نهایت فهم و دانش. با این وجود چون درونگرایی در ابنیه ی قبل از اسلام به چشم می خورد لذا می توان ریشه های آنرا عمیقاً در سرشت آدمی جستجو کرد. میخواهم تیرخلاص بزنم و بگویم که « درونگرایی ریشه در هدف خلقت دارد ». چرا که آفریدگار جهان می فرماید : « ما خلقت جن و الانس الا لیعبدون » که بعضی مفسرین گفته اند منظور از لیعبدون در اینجا لیعرفون است. یعنی انسان پا به عرصه وجود می نهد تا به شناخت برسد. شناختی که از آن صحبت می رانیم یعنی شناخت خدا، از کانال شناخت انسان (یعنی خود) می گذرد و این حاصل نخواهد شد مگر با درونگرایی و درون نگری.
توجه :این فایل دارای ۳۴ اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.
دانلود مستقیم از سایت معماری بنا:
