دانلود پاورپوینت معرفی و بررسی بازارهای اصفهان

تعریف بازار (واچار)

یکی از مهم ترین ساختمانهای درون شهری بازار است . بازار های ایران در جهان نام آور هستند و در میان مردم از اهمیت برخوردار بوده اند . در زبان فارسی میانه و در پهلوی به آن واچار گفته می شده که تنها وی‍ژه خرید و فروش کالا نبوده است . به طور کلی واچار به انجمن گاه گفته می شده است .

تعریف بازارگاه

در روستاها و گاه شهر بازار در یک جا بر جا نمی ماند . در جایگاه ویژه و در روزهای ویژه در کنار بیشتر شهرها جایی به نام بازادگاه هنوز بر جای است که مردم شهر و روستاهای پیرامونی کالای خود را در آنجا و در آن روز خرید و فروش می کنند . بازار واژه ای بسیار کهن است . بازار جایگاه گردهمایی و دادوستدکانون شورش و جنبشها بوده است .

تعریف بارکده =شهرهایی که جایگاه انبار بوده گفته می شود.
تعریف بنگاه = در روستاها و شهر های کوچک در هر کوی و برزنی میدانگاه یا بنگاهی بود که همه کوچه های آبادی به آن می پیوست .
در شهرهای بزرگ میدان شاه یا میدان کانونی شهر جای بنگاه روستاها را می گرفت و در پیرامون میدان بازارهای بزرگ و شکوهمند ساخته می شد . بازار در سه یا چهار سوی میدان جای داشت و با یک ایوان به آن می پیوست . گاه در برخورد گاه چند راستا چهار سویی ساخته می شد که خود کانون ارتباط میان چهار بازار یا قیصریه بود.

انواع معماری بازار از نظر ساختار =1-سرپوشیده 2- سرباز

اندامهای گوناگون بازار

1- راسته که اصلی ترین اندام بازار است
2-رسته
3-دالان
4-سرا یا خان
5-خانبار که انبار کالا بوده
6-تیم و تیمچه
7-قصریه
8-دکان
9- وساختمانهایی که نیاز بازاریان بوده مانند مسجد کوچک و گرمابه و قهوه خانه

اصفهان در دوره صفویه :

اوج گیری در رونق اصفهان در این دوره بوده است وتکیه بر مذهب شیعه متمرکز ترین حکومت ایرانی بعد از دوران ساسانی را به وجود آورد.
در این دوره شاه عباس صفوی پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کردو نخستین طرح جامع اصفهان در طول 25سال پی ریزی شد . مهمترین اقدام شهر سازی در این دوره صورت می گیرد و آن احداث مجموعه میدان نقش جهان و کاخ های صفوی و به خصوص محور چهار باغ است که شهر سلجوقی را در جهت و به طرف زاینده رود توسعه می دهد.

اصفهان در دوره قاجار

اصفهان در دوره پهلوی

معرفی میدان کهنه اصفهان

یکی از ارسنهای اصفهان بازاری بوده که از زمان آل بویه و آل کاکویه در کنار مسجد جامع اصفهان قرار داشته میدانی به نام میدان کهنه که ساختمانهای گوناگونی در کنار آن بوده است . در گذشته میدان بزرگی بوده که تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است .

معرفی میدان نقش جهان

درازای این میدان بیش از پانصد متر و پهنای آن نزدیک به 150متر است و تناسب 3/1دارد. از بابت بزرگی و گستردگی بزرگترین بازار ایران است . این بازار از میدان نقش جهان آغاز شده و تا میدان کهنه دنبال می شود .

اصفهان سرای تالار بازار بزرگ*بازار در تالار

این سرا در جناح شمالی بازار اصفهان در زمینی نا منظم اما راست گوشه قرار گرفته و صحن بزرگ و کشکولی شکل آن دو طبقه است .فضای اطراف صحن بسته وتک لایه ومتشکل از حجره های است که به سادگی دور صحن نشسته اند .حجره ها مستطیل شکل و اضلاعشان با اضلاع صحن موازی است.
دهانه میانی هر جبهه از دیگر دهانه های آن بزرگتر است ودر نتیجه در وسط هر جبهه ایوان گونه ای پدید امده است .در مجموع طرح سرا به طرح مدارس چهار ایوانی شباهت یافته است .وصول به حجره های کنجها با ایوانچه های ظزیف و مورب ممکن شده است.
پله های مجموعه نیز در همین ایوانچه ها قرار دارد.قوس همه دهانه ها در هر دو طبقه رخ بام در هیچ نقطه ای نشکسته است نما تماما آجری و بدون تزیین است .این سادگی موجب شده است که مجوف بودن بدنه های صحن (حاصل وجود ایوانچه ها)بیشتر احساس شود.
از گچ است .واین نیز نما را مجوف تر می نماید . به نظر می رسد که بنا متعلق به دوره قاجارین است اما اثر معماری اصفهان و پختگی و کمال آن که بعد ازدوره صفویان نیز کمبیش در بناهای این شهر حفظ شد.در پختگی تناسبات این ایوانچه ها و کیفیت نیم طاق و تناسبات در وپنجره آنها ونیز در سلامت هندسه کل طرح مشهود است .

اصفهان سرای حاج کریم بازار بزرگ *چارسوی در باغ قلندرها

سرای حاج کریم در جناح شرقی بازار اصفهان واقع است . در چهره این سرا خصوصیات معماری دوره قاجاریان پیداست .صحن کوچک و دو طبقه آن با قاعده کشکولی فضایی محصور و دل نشین و امن پدید آورده است وحوضی با چهار باغچه اطرافش که بیشتر سطح صحن را فرا گرفته آن سبزی و طراوت آکنده است.
بر خلاف آنچه در بعضی سراها مانند سرای مخلص می بینیم در اینجا از حجمهای میانه جبهه ها برای مرتفع کردن طاق مداخل صحن استفاده نکرده اند زیرا حفره هایی مرتفع را در خور این صحن کوچک تشخیص نداده اند . در عوض کوتاهی شان را با محیط قاعده طرح را در طبقه بالا افزایش داده وتعبیه دهانه های اضافی را در گوشه های طبقه فوقانی ممکن ساخته است.
شیوه اتصال سرا با اطراف نیز به همان صراحت و خلوص است . در دو محور اصلی طرح در میانه جداره های صحن چهار دالان نسبتا مستقیم سرا را به اطراف مرتبط می کند . دالانهای شمالی و جنوبی و غربی مستقیمه به بزار راه میبرد ودالان شرقی به یک بن بست و سرایی کوچک و تیمچه ای محقر به نام (تیمچه گلستان )منتهی می شود.
بدین ترتیب ترکیب راست گوشه و هندسی طرح را به زیبایی با مسیر آزاد و غیر هندسی بازار جمع کرده و از چرخش مسیر بازار برای ایجاد دسترسهای مختلف به مجموعه به بهترین نحو استفاده کرده اند.

اصفهان سرای گلشن بازار بزرگ*بازار گلشن

سرای گلشن در جناح شرقی بازار گلشن اصفهانواقع است . صحن گسترده آن جداری یک طبقه و قاعده ای کشکولی شکل است . بدنه صحن یک طبقه است که آن را وسیع تر مینماید . این صحن دلباز با باغچه های وسیع و حوضی مدور در میان آن تکمیل شده است . سطح چهر باغچه و حوض امروزه قدری فروتر از سطح صحن است . قوسهایحجره های پیرامون صحن جناغی اند و علی رغم تفاوت اندازه آهنگی یک نواخت دارد . آنچه از این یکنوتختی می کاهد فضای سبز وسیع صحن است . بیشتر حجره ها عمیق است و تنها در بعضی از آنها با تعبیه پستو از این عمق می کاهد . در ضلع غربی این سرا تیمچه کوچک و زیبایی معروف به (تیمچه پشتی)واقع است که هیچ ارتباطی با سرای گلشن ندارد و راه آن مستقلا از خود بازار گلشن است . این امر احتمال طراحی جداگانه این بناها را تقویت می کند . از نکات مهم طرح تعبیه ورودیهای سرا در گوشه های صحن و قرارگرفتن حوضی کوچک در مقابل هر ورودی است. از چهار کنج صحن دالانهایی سرا را به اطراف می پیوندد وتنها راه ارتباط سرا با اطراف آن همین چهار دالان است . در جوار دالان جنوب شرفی مسجد کوچک سرا واقع شده که قاعده ای هشت و نیم هشت دارد . جداره های یک طبقه مسجد با ظرافت و زیبایی خاصی با آجر و کاشی و گچ نما سازی شده است و کیفیت فضایی آن به کلی با سرا تفاوت دارد . دالانهای شمال غربی و جنوب غربی مستقیما به بازار راه می برند واز همین رو طاق انها پر کار و کاربندی شده است . همه دالانها مرتفع است اما هم در محل اتصال به بازار و هم در محل اتصال به صحن از ارتفاع آنها کاسته اند.

سرای مخلص سر در قیصریه بازار بزرگ چهار سوی مخلص

سرای مخلص ار سراهای بزرگ بازار اصفهان در جناح قرار دارد . بر اساس کتیبه های جبهه شمالی و جنوبی حیاط سرا بنای آن به عهد ناصر الدین شاه قاجار باز میگردد . طرح سرا متشکل از حیاطی میانی با قاعده مستطیل که حجره ها در دو طبقه در پیرامون آن نشسته اند . در اینجا نیز مانند همه سراهای بازار حیاط عنصر مقوم طرح است و همه اجزای دیگر بدان متکی اند .
حجره ها که بدنه حیاط را تشکیل داده اند در طبقه دوم عقب نشسته و فضای حیاط را گشاده تر کرده اند . مهم ترین اتفاق در طرح ایجاد بدنه ای نسبتا کم ارتفاع و مطبق در پیرامون صحنی وسیع است که حجم هایی ایوان مانند در چهار سمت آن خود نمایی و بر هندسه استوار کلی طرح مجموعه تاکید می کند. این ترکیب حیاط مساجد چهار ایوانی را به یاد می آورد.
این حجم ها علاوه بر تعیین دو محور اصلی طرح موجب پیوند ظریف نمای طبقات بالا و پایین شده است . بزرگ تر شدن محیط قاعده طرح در طبقه بالا شده و در نتیجه امکان تبدیل آن از مستطیل به کشکولی را بر هم خوردن ضرباهنگ نما فراهم آورده است . حیاط سازی با آهنگ نما ها و حجم ها هماهنگ است . در تقاطع دو محور اصلی طرح در وسط صحن حوضی هشت گوش نشسته و چهار باغچه در چهار سمت آن واقع شده است.
وجود آب و سبزه علاوه بر ایجاد چشم اندازی لطیف در صحن در میان حجم تو خالی صحن و توده فضاهای بسته اطراف به نحوی مناسب تعادل ایجاد کرده است . به عبارت دیگر صحن فضایی تو خالی است که میانه آن با حجم نرم درخت و سبزه پر شده است . بدین ترتیب فضای تهی با حجمهای بسته و رنگهای زنده برگ و سبزه با رنگهای سنگین بدنه و کف حیاط و سطوح نرم درخت با سطوح سخت بنا ترکیب شده است.

مجموعه ساروتقی بازار بزرگ اصفهان.دروازه اشرف.کوچه بارواشرف(گل بهار)

مجموعه ساروتقی در بازاری به همین نام قرار گرفته که امروزه به سبب انقطاع از مجموعه بازار اصفهان از رونق گذشته خود افتاده است . اما نام و کیفیت بناها از اعتبار آن در عصر صفویه حکایت می کند . شاخص ترین نقطه بر جای مانده از این بازار چهار سویی زیبا و اصیل معروف به (چهار سوی ساروتقی) است که قاعده آن از قاعده بازار گشاده تر و طاق آن بلندتر و کار بندی شده است . این بنا در سال 1056در عهد شاه عباس دوم صفوی ساخته شده است .
میرزا تقی خان اعتمادالدوله معروف به ساروتقی از رجال اصلاح طلب عهد شاه عباس اول وشاه صفی و شاه عباس دوم و آخرین سمت او وزارت اعظم بود که در همین سمت به قتل رسید . رنگ بوی بنا و کمال آن در کل وجز بهترین شاهد بر تعلق آن به عهد صفویان است . این کمال و پختگی از انتظام کلیطرح و ترکیب وترتیب فضاها گرفته تا اشکال و ابعاد و تناسبات مجموعه را از بهترین نمونه های ابنیه بازار در ایران کرده است.
مسیر مستقیم بازار و عمود بودن محور اهی طرح بر این مسیر یا توازی شان با آن شکل کمابیش منظم زمین مطابقت تاریخ کتیبه سرا و کتیبه مسجد همچنین آنچه در متون آمده است معلوم میکند که مجموعه ساروتقی و بازار سارو تقی هم زمان طراحی شده است . در مسیر ورود به بنا بر طبق معمول اولین فضا هشتی است . هشتی در اینجا قاعده ای مربع شکل دارد و نمونه است از علاقه طراحان دوره صفویان به اشکال راست گوشه و استادی ایشان در طرح و ترکیب این اشکال .

مجموعه ملک بازار بزرگ .بازار مخلص اصفهان

مجموعه ملک در جناح غربی بازار اصفهان واقع است . کتیبه نمای داخلی سردر مجموعه از احداث آن در عصر مظفرالدین شاه قاجار به سال 1322خبر میدهد. این مجموعه ترکیبی است از سه قسمت اصلی تیمچه و سرا و بهار بند و حجره هایی در پیرامون آنها . این سه قسمت در امتداد محوری شرقی-غربی در پی هم نشسته اند و این محور که محور تقارن هر سه قسمت نیز هست بر مسیر راسته بازار عمود است . فضای مرکزی هر قسمت کانون تجمع حجره هاست . با آنکه عبور بازارچه ای از حد فاصل سرا و بهار بند اتصال آنها را قدری سست کرده است ظرافت طراحی بازارچه به حدی است که ادراک پیوستگی سه قسمت مجموعه را ممکن می سازد.
تیمچه اولین و مهم ترین قسمت مجموعه است . در مسیر ورود از راسته بازار به تیمچه جلو خانی با نمای گچ بری شده و سپس راهروی کوتاه و کم ارتفاع و متفاوت با بازار زمینه لازم را برای ورود به فضایی جدید فراهم میکند و در پی این راهرو با گشادگی ناگهانی تیمچه روبرو می شویم . فضای میانی تیمچه ارتفاعی معادل دو طبقه دارد و طاق گنبدین بر این ارتفاع افزوده است.

مطالب مشابه:

دانلود پاورپوینت مرمت ابینه بازار سرپوشیده تبریز(بزرگترین بازار سرپوشیده جهان)

دانلود پاورپوینت معرفی و نقش بازار در سراسر مناطق جهان اسلام

دانلود نقشه رایگان طراحی فنی بازار

دانلود پاورپوینت بررسی معماری بازار همدان

دانلود پاورپوینت معرفی و تاریخچه معماری بازار تبریز

دانلود مطالعات پایه معرفی شهر اصفهان

دانلود پاورپوینت مقایسه مسجد عماد و الدوله و با مسجد جامع اصفهان

این فایل دارای 88 اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا: