رساله معماری
دانلود رساله معماری طراحی مجموعه تفریحی توریستی رودخانه تجن با رویکرد اکوتوریسم پایدار
چکیده
محیط های طبیعی بکر یا حوزه های حفاظت شده محلی مناسب برای اکوتوریسم به شمار می روند و توسعه توریسم در این محل ها همچون تیغ دولبه است . چرا که از یک سو ، توسعه ممکن است منجر به از بین رفتن حوزه های حفاظت شده شود و از سوی دیگر داشتن شناخت کلی درباره قابلیتهای منطقه برای کنار آمدن با توریسم از دیدگاه محیطی ، اجتماعی و اقتصادی و آگاهی درباره انتظارات مردم بومی و انتظارات توریستها از الزامات برنامه ریزی برای داشتن اکوتوریسم پایدار است و با توجه به ارتباط عمیق معماری به عنوان عنصری واسطه با فرهنگ ، هنر ، محیط طبیعی ، همچنین اهمیت وجود مجموعه های تفریحی توریستی در میزان جذب توریست در سطوح مختلف منطقه ، شهر ، کشور و … ضرورت توجه به معماری و طراحی چنین مجموعه هایی در راستای توسعه ی توریسم پایدار احساس می شود . هدف اصلی این پژوهش ، بررسی و ارائه ی راهکارهایی است که بتواند در کاهش تعرضات در محیط های طبیعی و اثرات زیست محیطی موثر واقع شود. نتایج حاصله نشان می هد ، به کارگیری شیوه های مختلف معماری ، خصوصاً بهره گیری از اصول جدید معماری پایدار و چگونگی طراحی چنین مجموعه هایی به طور مستقیم در کاهش تعرضات در محیط های طبیعی بکر و مناطق اکوتوریستی موثر است و ارائه ی طرح های سازگار با طبیعت می تواند به طور عملکردی باعث ترغیب الگوهای صحیح رفتاری در برخورد با طبیعت و منابع طبیعی محدود موردنیاز نسل های آینده شود.
کلمات کلیدی :
توریسم (اکوتوریسم ) پایدار ، معماری ، مجموعه تفریحی توریستی ، محیط زیست
فهرست
بیان مسئله و رویکرد تحقیق ۱
اهمیت و ضرورت موضوع ۲
اهداف ۳
پیشینه موضوع ۳
روش تحقیق ۶
فصل اول : ادبیات تحقیق ۷
۱-۱واژه شناسی توریسم ۸
۱- ۲ تعریف توریسم ۸
۱-۳ اهمیت توریسم ۱۰
۱-۴ اهداف توریسم ۱۰
۱-۵ مکاتب توریسم ۱۱
۱-۶ کارکرد توریسم ۱۲
۱-۷ توریسم در بستر تاریخ ۱۵
۱-۷-۱تحولات تاریخی توریسم ۱۵
۱-۷-۲ نقش جاده ی ابریشم در رونق توریسم ۱۵
۱-۸ آثار و ابعاد توریسم ۱۶
۱-۸-۱ آثار فرهنگی توریسم ۱۶
۱-۸-۲ توریسم و ارزش های زیست محیطی ۱۶
۱-۸-۲-۱ آلودگی های زیست محیطی ۱۷
۱-۸-۲-۲ تقلیل منابع طبیعی ۱۷
۱-۸-۲-۳ نتایج فیزیکی سفرهای گردشگری ۱۸
۱-۸-۳ آثار اجتماعی توریسم ۱۹
۱-۸-۴ آثار اقتصادی توریسم ۲۱
۱-۸-۵ ابعاد سیاسی توریسم ۲۲
۱-۹ اکوتوریسم، تعاریف و مفاهیم ۲۳
۱-۹-۱ مقدمه ۲۳
۱-۹-۲ مفاهیم، تعاریف و مصادیق اکوتوریسم ۲۴
۱-۱۰ اهمیت اکوتوریسم ۲۷
۱-۱۱ اهداف اساسی اکوتوریسم و ویژگی های آن ۲۷
۱-۱۲ اصول اکوتوریسم ۲۸
۱-۱۳فرصت ها و تهدیدهای اکوتوریسم ۳۰
۱-۱۳-۱ فرصت های بالقوه اکوتوریسم ۳۰
۱-۱۳-۲ تهدید های بالقوه اکوتوریسم ۳۸
۱-۱۴ویژگی اکوتوریست ها و انواع آن ۴۰
۱-۱۵پایداری محیطی و توسعه پایدار ۴۲
۱-۱۵-۱ معماری پایدار ۴۲
۱-۱۵-۲ طراحی پایدار ۴۳
۱-۱۵-۳ اصول اولیه طراحی پایدار ۴۴
۱-۱۵-۳-۱ درک محیط ۴۴
۱-۱۵-۳-۲ ارتباط با طبیعت ۴۴
۱-۱۵-۳-۳ درک تأثیرات محیطی ۴۴
۱-۱۵-۳-۴ روند مشارکتی طراحی ۴۴
۱-۱۵-۳-۵ درک مردم ۴۵
۱-۱۶ دو نمونه از فناوری های معماری پایدار ۴۵
۱-۱۶-۱ فناوری دیوار سبز Green Wall/ 45
1-16-2 سیستم پانل های شبکه ای مدولار ۴۷
۱-۱۶-۳ سیستم های کابلی و شبکه توری سیمی ۴۷
۱-۱۶-۴ دیوار زنده Living Wall / 50
1-16-5 دیوار زنده ی غیرفعال Passive Living Wall/ 51
1-16-6 دیوار زنده ی فعال Active Living Wall/ 53
1-16-7 دیوار گیاهی پاتریک بلان Mur Vegetal/ 54
1-16-8 دیوارهای سبز محوطه سازی Landscape Walls 55
1-16-9 جمع آوری آب باران از پشت بام ها (سطوح عایق آماده) ۵۵
۱-۱۷ اکوتوریسم پایدار ۵۸
۱-۱۸ برنامه های محوری برای توسعه پایدار اکوتوریسم ۶۰
۱-۱۹ الگوی اکوتوریسم پایدار ۶۰
۱-۲۰ نگاهی به صنعت اکوتوریسم در ایران ۶۱
۱-۲۰-۱ مقدمه ۶۱
۱-۲۰-۲ جاذبه های مختلف گردشگری و اکوتوریسم در ایران ۶۴
۱-۲۰-۳ جاذبه های اکوتوریستی ایران ۶۷
۱-۲۰-۴ چالش های اکوتوریسم در ایران ۷۲
۱-۲۰-۵ فرصت های توسعه اکوتوریسم در ایران ۷۳
فصل دوم: تفریح و بررسی فضای اقامتی ۷۵
۲-۱ تعریف تفریح ۷۶
۲-۲ فضاهای اقامتی ۷۶
۲-۳ نمونه های موردی ۷۷
۲-۳ -۱ شهرک توریستی و تفریحی نمک آبرود ۷۷
۲-۳-۲ مجتمع ساحلی مارینای دبی ۷۸
۲-۳-۳ مرکز فرهنگی ژان ماری تیجیبائو ۸۰
۲-۳-۴ مرکز جی پل گتی لس آنجلس کالیفرنیا ۸۹
۲-۴ بررسی اصول معماری پایدار در نمونه هایی از مجموعه های تفریحی توریستی ۹۳
فصل سوم: شرایط اقلیمی ۹۶
۳-۱ ویژگی های محیطی، جغرافیایی و اقلیمی مازندران ۹۷
۳-۲ ویژگی های معماری مازندران ۹۷
۳-۳راهکار ها و ترفند های کالبدی ۱۰۲
۳-۴موقعیت جغرافیایی طرح ۱۰۴
۳-۵ساختار زمین شناسی ۱۰۷
۳-۶ توپوگرافی و شیب ۱۰۷
۳-۷ باد ۱۰۸
۳-۸ سکانس بندی ۱۰۸
۳-۹برداشت و بررسی نقش محدوده مورد مطالعه در سطح شهر و رشد کیفیت آن ۱۰۸
۳-۱۰مطالعه و بررسی نقش سازمان ها و نهادها و بودجه سالانه عمرانی آنها ۱۰۹
۳-۱۱برداشت و مطالعه و بررسی کاربری زمین و بررسی کیفی آن ۱۱۰
۳-۱۱-۱ برداشت، مطالعه و بررسی کاربری زمین ۱۱۰
۳-۱۱-۲بررسی کیفی کاربری های حاشیه رودخانه تجن در رابطه با اقشار استفاده کننده ۱۱۱
۳-۱۲شناخت معضلات زیست محیطی اطراف رودخانه تجن ۱۱۲
۳-۱۳مطالعه و بررسی توپوگرافی و شیب ها در محدوده بلافصل ۱۱۳
۳-۱۴بررسی وضعیت جمع آوری آب های سطحی در محدوده بلافصل ۱۱۴
۳-۱۵ مطالعه و بررسی نقش فضای شهری در تامین حمل و نقل شهری سواره، پیاده و بار ۱۱۴
۳-۱۶بررسی تاثیر کاربری های سفر ساز سواره بر روی شبکه حمل و نقل ۱۱۵
۳-۱۷ بررسی مسیرها و میزان نحوه حضور پیاده در محدوده مورد طراحی ۱۱۵
۳-۱۷-۱دسترسی پیاده به حاشیه رودخانه ۱۱۸
۳-۱۸ مطالعه و بررسی پارکینگ در محدوده مورد نظر ۱۱۸
۳-۱۹شناسایی و بررسی نقاط و قلمروها ۱۱۹
۳-۲۰ شناسایی و تعیین حوزه های بصری در منطقه فراگیر ۱۲۱
۳-۲۱ تاثیر تجمع روزانه اقشار بر محدوده مورد مطالعه ۱۲۳
۳-۲۲مطالعه میزان قابلیت استفاده از فضا برای گروههای مختلف اجتماعی / سنی ۱۲۴
۳-۲۳مطالعه و بررسی استعداد محدوده مورد مطالعه برای رشد انواع فعالیت ها ۱۲۴
۳-۲۴ مطالعه و بررسی مشکلات اجتماعی موجود در محل، نوع، میزان و مکانیزم آن ۱۲۵
۳-۲۵مطالعه و بررسی رژیم نزولات جوی، سیلاب و دبی آب رودخانه تجن ۱۲۵
۳-۲۵-۱ سد شهید رجایی ۱۲۶
۳-۲۵-۲ سد انحرافی و شبکه آبیاری و زهکشی رودخانه تجن ۱۲۶
۳-۲۶ کیفیت مبلمان شهری ۱۲۶
۳-۲۷ مطالعه و بررسی پوشش گیاهی و طبقه بندی گونه های گیاهی موجود ۱۲۹
۳-۲۸ مطالعه و بررسی نوع و نحوه استفاده از امکانات حاشیه رودخانه تجن ۱۳۰
۳-۲۹ مطالعه و بررسی راهکارهای توسعه زیست محیطی برای رودخانه تجن ساری ۱۳۱
فصل چهار: برنامه ریزی فیزیکی و روند طراحی ۱۳۶
۴-۱ مقدمه ۱۳۷
۴-۲ برنامه ریزی فیزیکی ۱۳۷
۴-۳ معرفی حوزه‌ها ۱۳۸
۴-۳-۱ پارکینگ ۱۳۸
۴-۳-۲ اقامتگاه (هتل) ۱۳۸
۴-۳-۳ رستوران ۱۴۷
۴-۳-۴ اداری ۱۴۸
۴-۳-۵ نتیجه گیری ۱۴۹
۴-۴ روند طراحی ۱۵۰
۴-۴-۱ مقدمه ۱۵۰
۴-۴-۲ اهداف و عملکردهای پروژه ۱۵۰
۴-۴-۳ حوزه فرهنگی ۱۵۱
۴-۴-۳-۱ کارگاههای صنایع دستی ۱۵۱
۴-۴-۴ حوزه اقامتی و استراحت ۱۵۱
۴-۴-۵ حوزه ورزشی ۱۵۲
۴-۴-۶ حوزه تفریحی ۱۵۲
۴-۴-۷ حوزه اداری ۱۵۲
۴-۵ ایده‌های طراحی ۱۵۳
۴-۵-۱ ایده‌های کلی ۱۵۳
۴-۵-۲ منابع و جاذبه‌های طبیعی ۱۵۳
۴-۵-۳ منابع و جاذبه‌های اجتماعی و فرهنگی و تاریخی ۱۵۳
۴-۵-۴ طراحی فضای سبز ۱۵۴
۴-۵-۵ پیش‌بینی‌های طرح برای حفظ اکوسیستم منطقه ۱۵۴
فصل پنجم: سازه ۱۵۵
۵-۱ سازه ۱۵۶
۵-۲ تاسیسات ۱۵۶
۵-۲-۱ سیستم تهویه یکپارچه با کانال ۱۵۷
۵-۲-۲ سیستم تهویه یکپارچه فن کوئلی ۱۵۷
۵-۲-۳ سیستم چیلر مرکزی با فن کوئل آبی ۱۵۸
۵-۲-۴ سیستم چیلر مرکزی با هواساز و کانال ۱۵۸
فصل ششم : مدارک طراحی ۱۶۰
منابع ۱۷۰
فهرست شکل
شکل ۱-۱ الگویی از اکوتوریسم ۲۹
شکل ۲-۱ اکوتوریسم به عنوان یک فرصت ۳۱
شکل ۳-۱ نمونه هایی از استفاده ی سنتی از گیاهان بالا رونده بر روی نما ۴۶
شکل ۴-۱ نمونه هایی از استفاده ی سنتی از گیاهان بالا رونده بر روی نما ۴۶
شکل ۵-۱ مراحل مختلف نصب پانل شبکه ای مدولار نمای سبز ۴۷
شکل ۶-۱ سیستم شبکه توری سیمی نمای سبز ۴۸
شکل ۷-۱ سیستم کابلی نمای سبز ۴۸
شکل ۸-۱ سیستم نمای کابلی- کششی ۴۹
شکل ۹-۱ کاشت گیاه بالارونده در پیاده رو ۴۹
شکل ۱۰-۱ کاشت گیاه بالارونده در طبقات ۵۰
شکل ۱۱-۱ دیوار زنده مدولار ۵۱
شکل ۱۲-۱ دیوار زنده مدولار ۵۱
شکل ۱۳-۱ چند نمونه از دیوار زنده مدولار داخلی ۵۱
شکل ۱۴-۱ چند نمونه از مدولهای دیوار زنده از جنس های مختلف ۵۲
شکل ۱۵-۱ مراحل رشد یک ساله ی دیوار زنده مدولار ۵۳
شکل ۱۶-۱ دیوار زنده فعال ۵۳
شکل ۱۷-۱جزییات اجرایی دیوار گیاهی پاتریک بلان ۵۴
شکل ۱۸-۱ دو نمونه از دیوار های گیاهی پاتریک بلان ۵۴
شکل ۱۹-۱ نمونه هایی از دیوار های سبز محوطه سازی ۵۵
شکل ۲۰-۱ نمایی ساده از جمع آوری آب از سطوح عایق آماده ۵۶
شکل ۲۱-۱نمایی از آبخیز پشت بام و مخازن سطحی و زیر زمینی ۵۷
شکل ۲۲-۱قیف متحرک برای جداسازی آب اولیه گل آلود ۵۸
شکل۲۳-۱الگوی اکوتوریسم پایداری ۶۱
شکل۲۴-۱اکوتوریسم و ارتباط آن پایداری ۶۱
شکل ۱-۲ شهرک توریستی نمک آبرود ۷۷
شکل ۲-۲ مجتمع ساحلی مارینای دبی ۷۹
شکل ۳-۲ مجتمع ساحلی مارینای دبی ۷۹
شکل ۴-۲ مجتمع ساحلی مارینای دبی ۸۰
شکل ۵-۲. مجتمع ساحلی مارینای دبی ۸۰
شکل ۶-۲ مرکز فرهنگی ژان ماری تیجیبائو ۸۲
شکل ۷-۲ مرکز فرهنگی ژان ماری تیجیبائو ۸۴
شکل ۸-۲ مرکز فرهنگی ژان ماری تیجیبائو ۸۶
شکل ۹-۲ مرکز جی پل گتی لس آنجلس کالیفرنیا ۹۰
شکل ۱۰-۲ مرکز جی پل گتی لس آنجلس کالیفرنیا ۹۳
شکل ۱۱-۲ مرکز جی پل گتی لس آنجلس کالیفرنیا ۹۳
شکل ۱-۳ عکس هوایی شهر ساری ۱۰۵
شکل ۲-۳ عکس هوایی شهر ساری ۱۰۶
شکل ۳-۳ عکس هوایی رودخانه تجن ۱۰۶
شکل ۴-۳ عکس هوایی محدوده طراحی ۱۰۶
شکل ۵-۳ نقشه رودخانه تجن ۱۱۶
شکل ۶-۳ کمبود عرض پیاده رو ۱۱۷
شکل ۷-۳ مسیر پیاده طبیعی ۱۱۷
شکل ۸-۳ مسیر پیاده روی پل ۱۱۷
شکل ۹-۳ ضلع شرقی رودخانه ۱۱۸
شکل ۱۰-۳ دید به رودخانه و پارک قائم ۱۲۲
شکل ۱۱-۳ دید به رودخانه ۱۲۲
شکل ۱۲-۳ دید به پارک قائم ۱۲۲
شکل ۱۳-۳ خط آسمان ناخوانا و نا منظم ۱۲۳
شکل ۱۴-۳ فضای گمشده فاقد کاربری و نظارت اجتماعی ۱۲۳
شکل ۱۵-۳ مبلمان پارک قائم ۱۲۷
شکل ۱۶-۳ مبلمان پارک قائم ۱۲۷
شکل ۱۷-۳ مبلمان پارک قائم ۱۲۸
شکل ۱۸-۳ مبلمان پارک قائم ۱۲۸
شکل ۱۹-۳ مبلمان پارک قائم ۱۲۸
شکل ۲۰-۳ مبلمان پارک قائم ۱۲۸
فهرست جداول
جدول ۱-۱ طیف فعالیت های گردشگری ۲۸
جدول شماره ۱-۲ بررسی اصول معماری پایدار در نمونه ها ۹۴
جدول ۱-۳ کاربری زمین ۱۱۰
جدول۲-۳ امکانات و محدودیت های اقتصادی- اجتماعی حاشیه رود خانه تجن ۱۳۱
جدول ۳-۳ امکانات و محدودیت های حاشیه رودخانه تجن ۱۳۳
جدول ۱-۴ خلاصه نتیجه گیری جمعیتی ۱۶۹
جدول ۲-۴ مساحت پارکینگ ۱۷۰
جدول ۳-۴ آیین نامه و ضوابط هتل در ایران ۱۷۱
جدول ۴-۴ برنامه ریزی فضاهای رستوران ۱۷۹
جدول ۵-۴. برنامه ریزی فضاهای غذاخوری کارکنان ۱۸۰
جدول ۶-۴ برنامه ریزی فضاهای اداری ۱۸۰
فهرست نمودارها
نمودار ۱-۱ جاذبه های اکوتوریستی ۶۸
مقدمه
بیان مسئله و رویکرد تحقیق
رشد و توسعه روز افزون شهرنشینی با گسترش کالبدی شهرها رابطه مستقیم دارد.توسعه فیزیکی شهرها دوری از طبیعت و قطع رابطه انسان با محیط زیست طبیعی باعث شده است در سال های اخیر شیوه زندگی،نوع تفریحات و نیازهای اجتماعی مردم تغییر قابل توجهی کند.بنابراین،شناسایی مکان های زیست محیطی و طبیعی نزدیک مناطق شهری با هدف ایجاد فضاهای تفریحی که بتوان همه مردم در هر سن و طبقه ای از پارک و فضاهای تفریحی استفاده کنند،ضرورت دارد.
از اواسط دهه ۱۹۸۰ ، طبیعت گردی ستون اصلی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را تشکیل میدهد.(فنل،۱۳۸۵) به همین دلیل سال ۲۰۰۲ میلادی به سال بین المللی اکوتوریسم معرفی گردیده است که این نام گویای اهمیت جهانی اکوتوریسم در ابعاد زیستمحیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. اتخاذ این تصمیم از سو ی سازمان ملل متحد حاکی از اهمیتی است که این سازمان به توسعه توریسم به عنوان یک نیروی اجتماعی، اقتصادی وضرورت حفاظت از محیط طبیعی در سطح جهان قایل است. کشور ایران که می توان آن را کشورچهار فصل نامید، جزو ده کشور برتر جهان در زمینه جاذبه های گردشگری می باشد. همچنین ایران از نظر جاذبه های اکوتوریستی و تنوع اقلیمی جز پنج کشور برتر دنیاست. در عمران منطقه ای، به وجود آوردن قطب های سیاحتی در مناطقی که دارای جاذبه و منابع کافی می باشند ، کمک بزرگی به توسعه می نماید. ارزشمند کردن نواحی مستعد گردشگری که از نظر اقتصادی در حال رکود می باشد با ایجاد مشاغل جدید و منابع تکمیلی و ثانوی درآمد، این امکان را می دهد که مهاجرت ها ی روستایی کاهش یابد.
گردشگری با انتقال قوه ی خرید مناطق شهری و صنعتی به نقاطی که توسعه چندانی ندارد بین این مناطق تعادل ایجاد می کند و چهره تجارت محلی و منطقه ای را با توجه به میزان اعتبار آن دگرگون می کند. استان مازندران یکی از قطب های گردشگری کشور محسوب می شود،حاشیه رودخانه تجن با دارا بودن جاذبه های طبیعی فراوان و منابع کافی، امکانات مناسب برای این بعد توسعه را داراست اما متأسفانه به علت مشکلات مختلف از جمله عدم آشنایی با صنعت گردشگری، مشکلات اقامتی مشکلات مربوط به رفت و آمد و کمبود سرمایه برای توسعه و تجهیز امکانات ، تعداد مراکز تصمیم -گیری در استان و عدم توجه به تبلیغات و در نتیجه عدم شناخت مراکز سیاحتی و توریستی تاکنون این جاذبه ها ی طبیعی نتوانسته ان طور که باید در امر توسعه ی اکوتوریسم و در نتیجه توسعه منطقه ای مؤثر واقع شود. شناسایی و معرفی این جاذبه های طبیعی و گردشگری در ناحیه گامی در جهت توسعه اکوتوریسم و در نهایت دستیابی به توسعه پایدار خواهد بود.
پژوهش حاضر تلاش می کند پتانسیل ها و توانمندهای اکوتوریستی حاشیه رودخانه تجن از جنبه ها ی متفاوت محیطی – اکولوژ یکی، اجتماعی ،اقتصادی، فرهنگی مورد بررسی قرار داده و عوامل تأثیرگذار بر آن تجزیه و تحلیل نموده و در واقع راهبردهایی در جهت ارتقاء و بهبود اکوتوریسم ناحیه ارائه نمایم.
