رساله مجتمع اقامتی بین راهی

چکیده:

مجتمع اقامتگاه بین راهی بین راهی مکانی است برای ارائه مجموعه خدمات به رانندگان ، مسافرین و وسائل نقلیه .
اگر بدانیم حدود 85 درصد ترابری بوسیله حمل ونقل جاده ای انجام می پذیرد، اهمیت ساماندهی راه ها و خدمات آنها بیشتر معلوم می گردد.
دراین رساله با توجه به موقعیت محورهای قم که از مهمترین شریان های ارتباطی شهرهای ایران می باشد به انتخاب محدوده پیشنهادی برای طراحی مجتمع خدماتی – رفاهی پرداخته ایم و در ابتدا به انتخاب سایت مورد نظر، سپس به جمع آوری و بررسی مطالعات مورد نیاز و در نتیجه به طراحی مجتمع خدماتی – رفاهی دست یافته ایم.
رساله مشتمل بر 4 فصل است. در فصل اول به بررسی مطالعات پایه ، فصل دوم به بررسی مطالعات معماری ، فصل سوم به بررسی بستر طرح و فصل چهارم به بررسی روند طراحی پرداخته ایم .

تعریف موضوع:

ارائه خدمات رفاهی درجاده های بین شهری درقالب مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی ، ازجمله نیازهایی است که ازابعاد مختلف کالبدی ، اقتصادی ، اجتماعی وزیست محیطی قابل بررسی است. دراین زمینه چندسالی است که طرح جامع مکانیابی مجتمع های خدماتی –رفاهی بین راهی درایران تدوین شده وبراساس آن نزدیک به 500 مکان برای تأسیس این مجتمع ها درنظرگرفته شده است. دراین مسیر، مقصود ازمجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی ، جایگاهی است که درحاشیه جاده ها به منظورارایه خدمات مورد نیاز رهگذران تعبیه می شود .
سعی این مقاله برآن است که جایگاه مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی را ازدیدگاه برنامه ریزی شهری ومنطقه ای، مورد بررسی قراردهد. بدین منظوردرابتدا با استعانت ازمبانی برنامه ریزی شهری ومنطقه ای ، نقش این مجتمع ها مورد بررسی قرارمی گیرد ودوپیشنهاد ارایه خواهد شد که یکی به ضوابط واصولی که معیارهای کاربری زمین وطراحی برای مجتمع های خدماتی- رفاهی بین راهی ودوم به پیشنهاد عناصرجدیدی که حضوراین مجتمع ها را تقویت کند، بازمی گردد.

طرح مسأله :

هنگامی که سخن ازبررسی جایگاه مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی ازدیدگاه برنامه ریزی شهری ومنطقه ای به میان می آید، باید به این نکته توجه داشت که نقش این مجتمع ها ونحوه خدمات رسانی آنها فقط به رهگذران جاده ها منحصرنمی شود، به عبارت دیگر نباید جاده ومجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی را به طورمجزا ازمنطقه ای که درآن استقرار یافته اند، درنظرآورد بلکه باید تبادلات متقابل جاده ها ومجتمع ها را با اندام ها وحوزه های منطقه ای آنها ازابعاد مختلف اقتصادی، بازرگانی ، اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، دفاعی ، کالبدی وزیست محیطی مورد بررسی قرارداد زمانی که این ابعاد مورد توجه قرارگیرد، آنگاه هدف غایی ونهایی برنامه ریزی شهری ومنطقه ای که همانا نیل به «توسعه پایدار » وایجاد ارتباط منطقی بین انسان و محیط است تححق خواهد یافت لذا باید بدین نکته اشاره داشت که در بررسی جایگاه مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی علاوه برخدمات رسانی به رهگذران جاده ها ، اهداف مهم دیگری نظیرتداوم رشد وتوسعه، حفاظت محیط زیست وعدالت اجتماعی برای منطقه وساکنان آن مدنظراست.

پیشگفتار………………………………………..2
فصل اول: مطالعات پایه ( مبانی نظری ) ……………..5
1-1- تعریف موضوع…………………………………………….6
2-1- طرح مسأله …………………………….6
3-1 سایت مورد نظر طراحی …………………………………………….7
4-1 ضرورت واهمیت ……………………………………………………8
5-1 اهداف کلی ………………………………..9
2-1 سوابق مجتمع های خدماتی – رفاهی ……………………………..9
1-2-1 سوابق تاریخی………………………….9
2-2-1 سوابق جهانی ……………………………………10
3-1 بررسی نقش های مجتمع های خدماتی – رفاهی بین راهی…………………13
1-11-3 نگرش تاریخی – تکاملی……………………..13
1-11-4 نگرش فضاگرا……………..15
فصل دوم: مطالعات معماری…………………………………18
1- 2مطالعات تاریخی……………………….19
1: پست های نظامی و توقفگاه های مسافران ………………..31
2:رباط ها …………………………..32
3: چایخانه وقهوه خانه………………………..32
4: چاپارخانه………………………32
5: اصطبل ها……………………………32
6: میل ها…………………………………..33
7: ساباط……………………….34
8: کاربات………………………………..34
9: کاروانسراها ……………………….34
10: خان……………………………….34
11: آب انبارها ……………………..34
12: حوض ،برکه،پایاب ،چاه………………………………35
مطالعات بستر طرح………………………………..37
2-2 موقعیت بستر طرح……………..37
3-2 معرفی استان قم…………………………………………..38
4-2 اقلیم استان قم……………………..52
1-4-2 دما………………………………………………..52
2-4-2 تابش خورشید………………….52
3-4-2 باد……………………………………….53
5-2 بررسی نمونه های مشابه داخلی وخارجی…………………………54
1-5-2 بررسی نمونه های داخلی………………………..56
1-1-5-2 مجتمع خدماتی رفاهی ” شهر آفتاب ” جاده ی قم – اصفهان…………………56
2-1-5-2 مجتمع بین راهی مهتاب…………………………58
2-5-2 بررسی نمونه های مشابه خارجی…………………………60
1-2-5-2مجتمع خدماتی رفاهی……………………………………………………..61
1-2-5-2 بررسی مجتمع های خدماتی – رفاهی در کشور ترکیه ……………………68
برنامه ریزی فضاها و برنامه فیزیکی…………………………74
1-3-3اصول معمول در برنامه ریزی فضا…………………75
ضوابط و معیارهای فضاهای مورد نیاز پروژه …………….75
الف : تسهیلات مربوط به مسافرین …………………..75
رستوران………………………………….75
سرویس بهداشتی …………………………….77
تأسیسات و نگهداری ………………………78
نمازخانه …………………………….79
محوطه بازی پیک نیک …………………….79
متل و کمپ ……………………………………….79
ب : تسهیلات مربوط به وسائط نقلیه …………………..80
شبکه دسترسی در مجموعه ……………………..80
محوطه پارکینگ …………………81
ضوابط طراحی ………………………….83
تسهیلات مربوط به اهالی شهر ……………………………..84
اختصاص قسمتهایی از زمین به مکان بازی بچه‌ها ……………….85.
تأسیسات سوختگیری …………………….86
تعمیرگاه وسائط نقلیه ……………..89
دفع زباله ……………………..91
د) تأسیسات جانبی راه …………………91
پمپ بنزین تعمیرگاه خودرو …………………92
فصل سوم ( روند طراحی ) ………………………………97
لکه گذاری اولیه………………………………..98
دیاگرام ها…………………………………………….102
اسکیس………………………………………104
نقشه ها و سایر مدارک طرح………………………….105
منابع

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا: