معرفی معماری حکومت اسلامی در هند

معرفی سرزمین هند

سرزمین هندوستان بعد از حمله مغول تا قرون متوالی همواره صحنه کشمکش و جنگ های داخلی بوده است . سلطان محمود غزنوی ( ۱۰۳۰ – ۹۶۷ میلادی ) به شمال هندوستان و پنجاب تسلط یافت . قطب الدین ایبک پادشاهی کوتاهی به نام پادشاهان دهلی را ( ۱۲۰۶ – ۱۱۹۲ میلادی ) برقرار ساخت . حمله مغول باعث تجزیه هندوستان و جنگ بین سلطان ها و هندو ها گردید .
در ۱۵۲۶ شاهزاده بابر تیموری سلطان دهلی را شکست داده و پادشاهی جدیدی را پایه گذاشت که توسط شیر شاه دهلی شکست خورد . همایون شاه در ایران در تبعید به سر می برد به کمک یک سپاه ایرانی تاج و تخت بر باد رفته مغول را به دست آورد . در واقع اوج هنر هندوستان از زمان جانشینان این پادشاه آغاز شد ، شاه سلیم نوه همایون شاه معروف به جهانگیر شاه به واسطه ازدواج با نور جهان دوشیزه ایرانی که دارای ذوق هنری سرشاری بود تاثیر عمیقی در هنر مغولی این سرزمین به جا گذاشت شاه جهان ( ۱۶۲۸ – ۱۶۵۸ میلادی ) بر امپراطوری مغول های هندوستان حکم راند و عظمت و توسعه هنر را به جایی رساند که شهرتش تا اروپا کشانده شده بود . این عظمت در دوران اورنگ زیب جانشین جهان شاه به انحطاط گرایید . در سال ۱۸۵۸ آخرین پادشاه مغول از بین رفت و انگلستان نفوذ عمیقی بر هند اعمال کرد . در این سال ها هنر نیز تاثیر خود را از دست داد و در اوائل قرن هیجدهم میلادی دیگر رمقی در خود نمی دید .

معرفی معماری هند

هنرمندان اسلامی در هر ناحیه ای که فتح کردند چون هندوستان تحت تاثیر سنتی که توسط سلیقه و دقت زنانه در هندوستان اعمال می شد قرار نگرفتند .
مسجد جامع بیجاپور دارای گنبد وسیعی است که از داخل دارای طاق نما هایی با گنبد های کوچکی است و بر ستون های چهار گوش استوار شده اند .
از مساجد دوران مغول مسجد جامع آگرا ، لاهور و دهلی را می توان نام برد . مسجد دهلی دارای ایوان عظیم با الهام از معماری ایرانی با مناره های مدور در گوشه های ساختمان است و دارای گنبد سه طبقه پیازی شکل می باشد . ساختمان های آرامگاه یکی از آثاز معماری مشحص دوران مغول می باشد . از نمونه های اولین قرن شانزدهم آرامگاه شیرشاه است که بنای عظیم این بقعه و شکل گنبد آن یادآور استوپا می باشد . گنبد پیازی شکل ساختمان مشهور تاج محل ، آرامگاهی که به وسیله شاه جهان ساخته شد یکی از زیباترین تجلیات فرم گنبد است .
در ساختمان قصرها نفوذ هندو ها مشخص است گرچه اصول کلی معماری اسلامی به کار گرفته شده ولی نمای کلی قصر ها به وضوح هندی است و با طرح های غیر متقارن و ظاهرا غیرمرتب مشخص می گردد . از دیگر بناهای مهم هندی می توان از نمونه های زیر نام برد : تالار دیوان خاص (تصویر ۲۲) ، قلعه قرمز در آگرا که نمونه بنای سبک هندی و ایرانی دوره مغول است ، قصر اجمیر که ساختمان کاروانسراهای ایرانی را به یاد می آورد ، بنای دیگر که سبک معماری مغولی باروک را داراست قصر عمبر است و نمونه آخر هوا محل یا قصر باد که در جیبور است .

تزیینات معماری دوره اسلامی در هند

تزیینات فراوان همراه با ریزه کاری و ظرافت از مشخصات هنر هندی است . استفاده از مصالح سنگ قرمز و مرمر در بناها مشهود است و نمای خارجی ساختمان ها با مجسمه ها و کنده کاری روی سنگ که درون آن را با گچ یا گچ زر اندود پر می کردند تزیین می شد .شیشه و کاشی ، کاشی های معرق نقاشی شده و نقاشی لاک و الکل چنانچه در تاج محل واحمد آباد دیده می شود از تزیینات معماری هندی به شمار می روند .