معرفی معماری وهنر ایران در دوران حکومت افشاریه و زندیه

دوران افشاریه و زندیه

با فترت و ضعف شاه طهماسب و هجوم افغان ها به ایران کشور دچار سر در گمی و ناامنی گشته بود و نادر پسر امام قلی از قبیله افشار کسی بود که با دلیری و با جمع کردن سپاهی ، امنیت را به کشور باز گرداند و سلطنت را به عهده گرفت و سلسله افشاریه را از 1148 تا 1210 هجری قمری حکومت را به دست گرفتند .
از آثار هنری این دوره در زمینه معماری باید به معروف ترین بنای این دوره یعنی کاخ خورشید(تصویر 51) اشاره کرد . بیشترین آثار افشاریه در منطقه سرخس و کلات در ناحیه خراسان وجود دارد . کاخ خورشید دارای پلان هشت ضلعی نا منتظم می باشد . نمای خارجی آن از سنگ های قرمز است گنبد استوانه ای از سنگ و با تزیینات شیاردار و عمدتا حجاری شده از خصوصیات این بنا است . معماری این بنا از معماری مغولی و هندی تا حدی تاثیر پذیرفته است . دیگر بنای این دوره مسجد کبود گنبد در 138 کیلومتری سرخس می باشد .
بعد از نادر شاه افشار اوضاع ایران پریشان گشته و وحدت و استحکام مرکزی وجود نداشت . طایفه زندیه در اطراف ملایر سکونت داشتند و در زمان علیشاه افشار یکی از سپاهیان او کریم خان زند بود . کریم خان در جلفا اقامت کرد وبا استفاده از پریشانی اوضاع زمام امور را به دست گرفت و خود را وکیل الرعیا خواند و شیراز را به پایتختی برگزید .
از نظر اسلوب هنری و سبک معماری تغییرات زیادی صورت نگرفت و تزیینات شامل کاشی کاری و نقاشی دیواری حجاری بوده است . معروف ترین اثر معماری مجموعه ارگ کریمخانی در شیراز( تصویر 52) شامل حمام وکیل ، مسجد و بازار، باغ و عمارت دولت آباد در یزد (تصویر 53) می باشد .