شناخت جغرافیایی:
لاهیجان از زیبا ترین شهرهای گیلان است. موقعیت جغرافیایی این شهر در ناحیه پایکوهی که تپه ماهورهای آن را بوته های همیشه سبز چای، در ردیف کاری های منظم هندسی پوشانده است، همراه با معماری بسیار زیبا و خانه های ویلائی با سقف های سفالی و رنگ آمیزی سفید، جلوه زیبایی به سیمای شهر بخشیده است.
لاهیجان از نظر سابقه شهری قدمت زیادی دارد و قبل از رشت مرکز ایالت گیلان بوده است. علاوه بر آن حتی پس از این که رشت از دوره صفویه اهمیت یافت، باز لاهیجان به دلیل سوابق تاریخی و موقعیت جغرافیایی مرکز گیلان بیه پیش باقی ماند. اهمیت لاهیجان به عنوان یک شهر توریستی علاوه بر زیبایی های طبیعی آن، چشم اندازهای زراعی باغهای چای است. لاهیجان مهمترین مرکز کشت و تولید چای ایران به شمار می رود و این موقعیت را تاکنون با فعالیتی چشمگیر حفظ کرده است.
آب و هوا:
ناحیه بزرگی از جنوب لاهیجان قسمتی از رشته کوه البرز را شامل می گردد و چندین رودخانه کوچک وبزرگ در آن جاری است . مهمترین رودخانه جاری در لاهیجان رودخانه زاکله بر رود یا پرده سر است که ازدامنه کوههای اطراف جنوب لاهیجان سرچشمه میگیرد . شهرستان لاهیجان دارای دو ناحیه عمده جغرافیایی جلگه ای وکوهستانی است .
در سطح ناحیه دو پهنه اقلیمی وجود دارد . پهنه اول در شمال ناحیه قرار گرفته و دارای زمستانهای معتدل و تابستانهای گرم و مرطوب است . پهنه دوم که در جنوب واقع است زمستانهای سرد و تابستانهای مرطوب و معتدل دارد. این ویژگیها ناشی از تاثیر آب وهوای کوهستانی البرز و دریای خزر است .
شناخت فرهنگی:
لاهیجان از نظر فرهنگی یکی از شهرهای مهم استان گیلان بوده و حدود 90 درصد مردم این شهر باسواد می باشند. لاهیجان زادگاه شخصیت های معروفی چون یوحنا (صاحب انجیل یوحنا)، کوشیار (استاد ریاضی ابوعلی سینا)، مهیار ( از شاعران و دانشمندان قرن چهارم)، حکیم ملا عبدالرزاق فیاض لاهیجی، شریف لاهیجی، علامه ذوفنون حزین لاهیجی، سلار دیلمی، دکتر محمدرضا حکیم زاده ( بنیانگذار آسایشگاههای معلولین رشت،اصفهان و کهریزک تهران) و زادگاه دهها و صدها ادیب، فقیه و دانشمند دیگری است که بسیاری از آنها نقش بسزایی در تعالی فرهنگی و علمی کشور داشتند.
موقعیت اقتصادی:
لاهیجان به دلیل موقعیت طبیعی خاصش از نظر اقتصادی منطقه ای کشاورزی- صنعتی است. کشت چای نیز در سال 1278 شمسی با همت محمد میرزای چایکار (معروف به کاشف السلطنه) در لاهیجان رونق و گسترش یافت.
وجود صنایع دستی بامبو بافی ، شالبافی ، خراطی، سفالگری ،کارخانه های چای سازی، برنجکوبی، کلوچه پزی، پیله خشک کنی و دهها کارخانه صنعتی دیگر از مراکز اقتصادی لاهیجان بشمار می روند.
جمعیت شناسی:
این شهر در شرق سفیدرود و در ارتفاع ۴ متری قرار داردو در سال ۲۰۰۶ با ۷۱،۸۷۱ نفر جمعیت سومین شهر پرجمعیت گیلان (پس از رشت و انزلی) بود، گرچه زمانی شهر اصلی و مرکز اداری (دارالملک) کل ایالت و پایتخت تاریخی بیه پیش بود.
محله میدان(چهارپادشاهان):
مهمترین محله شهر لاهیجان محله میدان بوده و هست این میدان در میانه جنوبی شهر جای دارد واز دیرزمان محل بازرگانان بوده است این محل در سابق محله اعیان نشین و محله امرا بوده در این محل یکی از مهمترین زیارتگاههای شهر یعنی چهار پادشاهان قرار دارد که مزارع چهار تن از بزرگان کیایی لاهیجان است مسجد جامع و حمام گلشن و یک مدرسه علمیه در این محله واقع شده است و منطقه تکیه بر و جواهر پشته را دربر دارد.
شناخت اثر:
از بناهای مسکونی که در بافت قدیمی شهر لاهیجان قرار دارد. ساختمان آن دارای یک تالار و یک شاه نشین با تاق گنبدی و سقف مقرنس کاری شده و اُرسی های مشبک است. اتاق های جنبی آن نیز تزئینات نقاشی و گچ بری دارد.
تزئینات این بنا بسیار ظریف و استادانه اجرا شده و مشخصه یک معماری مسکونی دوره قاجاری در گیلان است دو در ورودی به شاه نشین راه پیدا می کند . بر بالای درها پنجره های مشبک نصب شده است . یک نوار مقرنس ایوان را احاطه کرده است و ایوان دارای دو ستون چوبی است . قسمت بالای ستونها با نقوش مختلف تزئین شده است چهار لنگه در بسیار نفیس و با نقش گل و بوته تالار را به اطاقهای جنبی ارتباط می دهد . طاقچه ها و دیوارهای داخل تالار و اطاقها همه دارای نقشهای تزئینی با رنگ و روغن است .
از شمال به طول 352 متر با پیشروی 6.1 و به عرض 1.6 در جهت شمال شرقی به درب خروجی به کوچه قدیمی سینما ایران و از شرق به طول 246 متر و از جنوب به طول 39 متر و از غرب به طول 37 متر متضمن حمام خانه و محل استقرار آبگرمکن و درب ورودی با سردروازه 29 متر که به کوچه بن بست عبور عام ختم می شود.
عرصه خارجی از بنا (حیاط) در سمت شرق باغچه بندی شده و در محدوده عرصه و در وسط زمین متمایل به غرب یک دستگاه ساختمان یک طبقه با کرسی به ارتفاع 1.4 و بعد ار کرسی به ارتفاع 4 متر در زیر سقف شیروانی دو پوشه قدیمی و پوشش سفال سنتی قرار دارد. با توجه به شیوه سبک بنا می توان زمان احداث آن را به اواخر دوره قاجاریه نسبت داد.
ورودی:
سردر اغلب خانه ها به خصوص خانه های مجلل دارای سر در یا درگاه بوده اند. اجزای سردر متشکل از چهارچوب و قالب های روی آن بوده است. ( قاب ایرانی متشکل از دو قاب مربع در بالا و پایین و یک قاب مستطیل در وسط بوده است) تخته هایی را که در کنار هم قرار می گیرند، به وسیله گل میخ با تخته هایی که در پشت آن قرار داشت به هم وصل می شدند. برجستگی عمودی وسط در که از بیرون دیده می شود دماغه نام دارد دو عنصر فلزی حلقه برای زنان و کوبه برای مردان بر روی اغلب درها جای داشته است.
دسترسی:
در جهت شمال شرقی درب خروجی قدیمی به کوچه قدیمی سینما ایران می رسد و در جهت غرب درب اصلی ساختمان در حال حاضر قرار دارد و دسترسی به فضاهای داخلی ساختمان از ضلع غربی و شمالی و جنوبی امکان پذیر است.
نما:
جبهه جنوب از غرب به شرق یک درب دو لنگه به ابعاد 1.80 × 1.25 با دو دریچه 80 × 60 جدیدساز و بعد از آن یک درب دو لنگه قدیمی ساز از جنس چوب آزاد به ابعاد 1.80 × 1.25 و در بالای درب پنجره طاقی شکل شبکه ای قدیمی با شیشه به ابعاد 1.80 × 1 و جناحین آن دو پنجره کوچک شبکه ای قدیمی هر یک به ابعاد 80 × 60 با شیشه و بعد از آن پنجره شیشه ای قدیمی به صورت بالا و پایین دو لنگه در چهار دهنه کلا با قاب به ابعاد 4 × 2 با شیشه قدیمی رنگی و سفید. در انتهای هرم یک باب توالت جدید ساز به ابعاد 2 × 1.60 – جبهه شمالیی- عینا به وضیعت جبهه جنوبی.
پلان:
پلان بنا به شکل مستطیل و محور آن شرقی غربی است. پیچیدگی خاصی در بنا وجود ندارد و تنها وجود ایوان در ضلع شرقی مشرف به حیاط با دو ستون چوبی بزرگ قدیمی و سرستون های منبت کاری قدیمی سبب تمایز این نما از دیگر نماها شده است. ایوان شرقی نمای اصلی ساختمان محسوب می شود.
دانلود پاورپوینت معرفی مرمت و احیای خانه صارم الدوله (زرشکیان) کرمانشاه
توجه :این فایل شامل ۱۰۲ اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد .
دانلود مستقیم از سایت معماری بنا:
