مطالعات اولیه پروژه
دانلود فایل مطالعات اقلیمی وجغرافیایی شهر سنندج
فهرست مطالب
نگاهی به استان کردستان
تاریخچه استان
مشخصات عمومی
فرهنگ کردستان
فرهنگ و هنر
آثار تاریخی قبل از اسلام
آثار تاریخی بعد از اسلام
جاذبه‌های تاریخی
وضعیت عمومی کشاورزی استان کردستان
صنایع دستی
مراکز و مجموعه‌های گردشگری
صنایع و معادن
کشاورزی و دام داری
جشن های مذهبی
جغرافیای تاریخی استان
سقز
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
مشخصات جغرافیایی
محلات سقز
اماکن عمومی
تاریخچه
صنایع و معادن
تاریخچه استان
استان کردستان بخشی از سرزمینی است که تحت حکومت مادها اداره می شده است . کردها یکی از شعبه های مشهور نژاد آریایی هستند که از حدود 2000 سال پیش از میلاد مسیح از شرق به ایران وارد شده و به شمال غربی و مشرق دریاچه ارومیه مهاجرت نموده اند و محققان در آریایی بودن آنها شکی ندارند .
کردها مردمانی ایرانی تبار هستند که زبان ، فرهنگ و آداب و سنن آنان در ارتباط و پیوند با دیگر مردمان در قلمرو زیست اقوام ایرانی است . بر اساس مت کتیبه داریوش در تخت جمشید و بیستون دولت ماد در سال 550 پیش از میلاد مسیح در قلمرو دولت هخامنشیان قرار داشته است در عصر سلجوقیان و به ویژه در عهد حکومت طغرل بیگ تمامی ناحیه جبال کوهستانی غرب ایران (کردستان) به عراق عجم نام گذاری شده ، زیرا القایم با … خلیفه عباسی طی منشوری در سال 437 ه . ق از طغرل بیگ سلجوقی به عنوان ملوک العراقین نام برده است.
عطاءالملک جوینی در بیان نبرد هلاکوخان مغول به فرقه اسماعیله و ارسال تدارکات و پشتیبانی آنان از ولایت اکراد یاد کرده است.
به نظر می رسد که در دوره ایلخانان مغول کردستان از عراق عجم شده باشد در اوایل قرن هفتم هجری سلیمان شاه از ترکمانان ایوه بر آن حکومت کرده است . شرف الدیم بلیسی حدود کردستان را در روزگار صفوی و در کتاب شرف نامه خود با افزودن ولایت لرستان یک جا ذکر می کند و در شرف نامه سرزمین لرستان و قوم لر را با کردها یکی می شمارد.
در تقسیمات روزگار صفویه کردستان ولایتی است که از ولایت کرمانشان جدا و شامل چهار حاکم نشین خورخوره ، جوانرود ، اورامان و الکاء بانه بود . پس از انقلاب مشروطیت بر اساس قانون مصوب 14/2/1325 هجری قمری بر طبق قانون تشکیل ایلات و ولایات و دستورالعمل آن ایران به چهار ایالت و 23 ولایت در تقسیمات جدید تقیم که کردستان اردلان به دلیل حکومت خاندان اردلان (یکی از خاندان های کرد) بر آن به ان نام خوانده شده است.
در اولین تصمیم گیری درباره تقسیمات جدید کشوری به موجب تصویب نامه شماره 1375 – 9/9/1316 شمسی ایران به 6 استان تقسیم شد که استان غرب مشتمل بر شهرستان های کردستان ، کرمانشاهان ، گروس ، باوندپور (کلهر) ، پشت کوه و لرستان بود .مساحت استان کردستان 25611 کیلومتر کیلومتر مربع و دارای 180 کلومتر مرز مشترک در قسمت غربی خود با کشور عراق است .
این استان از شمال به استان های آذربایجان غربی و زنجان و از جنوب به استان کرمانشاه و از شرق به استان همدان محدود است .
آب و هوای استان در ناحیه شمالی آب و هوای نسبتا سرد و در نواحی جنوبی معتدل کوهستانی است و دارای فلات های مرتفع و خشک و دشت های حاصلخیز مانند دشت مریوان ، دشت اوباتو ، دشت ئیلاق یا دهگلان ، دشت قروه و دشت کامیاران است .
رودهای استان با توجه به وضع طبیعی و توپوگرافی منطقه دارای مشخصات خاصی هستند مانند پایین بودن بستر رودخانه از سطح زمین های مجاوره ، افزایش آب در فصل بهار ، غیر قابل استفاده برای قایقرانی و ….
این رودخانه ها به سه حوزه دریای خزر ، دریاچه ارومیه و خاک عراق وارید می شوند . کوه های کردستان قسمتی از کوه های غرب ایران رات تشکیل داده اند و مهم ترین آنها برانان در شرق چهل چشمه (چهل چمه) به ارتفاع 3120 متر در غرب دیواندره – کوه عوالان به ارتفاع 2665 متر در بین گاورود و کامیارن ، قره داغ داغ به ارتفاع 3120 متر در شمال بیجار ، گوژه به ارتفاع 2666 متر در بین دهگلان و سنندج ، کوه آبیدر به ارتفاع 2550 متر در سنندج ، کوه بزرگ شاهو به ارتفاع 3325 متر که بلندترین کوهستان استان است .
براساس نتایج سرشماری عمومی سال 1375 جمعیت استان 1،346،383 نفر بوده است که 90/99 % جمعیت استان مسلمان هستند و بیشتر مردم تابع و پیرو مذهب شافعی و بقیه نیز پیرو مذهب تشیع هستند .
مرکز استان کردستان شهر سنندج است که در فاصله 520 کیلومتری جنوب غربی تهران قرار دارد که بنیاد جدید ان در سال 1046 هجری قمری توسط سلیمان خان اردلان پایه گذاری شد.
این شهر دارای بازار ع مساجد ، حمام ها و عمارات متعدد و قدیمی است که مجموعه ای از آثار فرهنگی را در خود جای داده که از مهمترین آنها می توان به موزه سنندج – خانه کرد – مسجد دارالاحسان (جامع) باغ و عمارات خسروآباد ، مسجد والی ، بازار قدیمی و بازار سرتپوله – مسجد رشید قلعه بیگی ، مسجد میرزا فرج الله ، قرآن نگل ، مسجد وزیر ، مسجد وکیل ، کلیسای سنندج ، امام زاده پیر عمر ، امام زاده هاجر خاتون ، پل قشلاق ، حمام های پاشا خان ، خان ، وکیل الملک ، دوخزینه ، شیشه و عمارت آصف دیوان ، عمارت و باغ آیت الله مدوخ ، عمارت امجدالاشراف ، عمارت مشیردیوان ، ساختمان شهرداری مرکزی و موزه تاریخ طبیعی را می توان نام برد.
در این استان مجموعا 9 شهرستان ، 23 شهر ، 26 بخش و 83 دهستان و 1767 آبادی دارای سکنه و 192 آبادی خالی از سکنه است . شهرستان های استان عبارتند از : سنندج ، سقز ، مریوان ، بانه ، بیجار ، سروآباد ، قروه ، کامیارن و دیواندره که هر یک از این شهرستان ها دارای آثار فرهنگی و باستانی بوده و در مریوان دریاچه زریوار که بزرگترین و تنها دریاچه آب شیرین ایران است قرار دارد .
مراتع و فضاهای گردشگری زیادی در این استان وجود دارد که در فصل های بهار و تابستان بهترین اب و هوا را داشته و زیبایی طبیعت آن زبانزد خاص و عام است.
مردمان کرد آریایی نژاد هستند که چندین هزار سال قبل از میلاد به این منطقه مهاجرت کردهاند. تاریخ اقوام کرد تا قبل از اسلام چندان روشن نیست .. در اسناد سومری و بابلی و اکدی و آشوری نام اقوامی دیده میشود که شباهت به کلمه کرد دارد، ولی از همه نزدیکتر چه از لحاظ زبانشناسی و چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر توصیفی، نام قومی است به نام «کردوخوی» که در کتاب «سفر جنگی» گزنفون ذکر شده است.این قوم در کوهها و درههای میان عراق و ارمنستان و مخصوصاً در محلی که امروزه «زخو» نامیده میشود و در شصت کیلومتری شمال غربی موصل در عراق قرار دارد، ساکن بودهاند. گزنفون، آنان را تا هنگامی که به جلگه های شمال رسیدند، تعقیب کردند و صدماتی نیز بر آنها وارد آوردند.«پولیبیوس» (دویست- یکصد و بیست ق.م) نیز از اقوامی که در قسمتهایی از آذربایجان کنونی زندگی میکردند و بهنام «کورتییوی» یا «کورتیای» خوانده میشدند، یاد میکند. «استرابون» و «لیوی» میگویند که این اقوام در فارس نیز ساکن بودهاند. چنانکه در زمان ساسانیان و اوایل اسلام چادرنشینان کوهستانهای فارس را کرد میخواندند. اگر تاریخ اقوام کرد در پیش از اسلام تاریک و مبهم است، تاریخ آنان در پس از اسلام در پرتو تألیفات مورخان اسلامی تا اندازهای روشنتر است، ولی در این دوره هم، چون از کرد بهطور فرعی و ثانوی- ضمن اخبار ممالک اسلامی- سخن به میان آمده، درباره تاریخ این قوم بهطور اساسی و مستمر مطلب کاملی نوشته نشده است و فقط در دوره صفوی نخستین کتاب مهم درباره قوم کرد به زبان فارسی تدوین شده که همان «شرفنامه بدلیسی» است.اعراب در تاریخ شانزده یا بیست هـ .ق. قلعهها و استحکامات کردها را تصرف کردند. در بیستوسه هـ .ق. که سپاه عربی در ایالت فارس مشغول فتوحات بود، اکراد فارس در دفاع از فسا و دارابجرد شرکت داشتند. فتح شهر «زور» و «داراباذ» که از شهرهای کردنشین بودند، در سال بیستودو هـ .ق. صورت گرفت.ابوموسی اشعری در سال بیست و پنج کردان را سرکوب کرد. در سال سی و هشت ه.ق اکراد ناحیه اهواز در قیام «خریت ابنراشد» برضد امیرالمؤمنین علی(ع) جانب خریت را گرفتند و پس از قتل خریت عده زیادی از ایشان کشته شدند.در سال نود هـ .ق. اکراد فارس سر به شورش برداشتند و این شورش بهوسیله «حجاج ابن یوسف ثقفی» سرکوب شد. در سال یکصد و چهل و هشت هـ .ق. اکراد موصل قیام کردند و منصور خلیفه عباسی، «خالد برمکی» را برای سرکوبی آنان به آنجا فرستاد و وی نیز شورش کردها را سرکوب کرد.در سال دویست و بیست و چهار هـ .ق. یکی از پیشوایان اکراد اطراف موصل به نام «جعفر ابن فهرجیس» برضد خلیفه معتصم سر به شورش گذاشت خلیفه سردار معروف خود «آیتاخ» را به جنگ او فرستاد. آیتاخ پس از جنگی سخت جعفر را کشت و بسیاری از اکراد را مقتول یا اسیر کرد و امیران و زنان و اموال ایشان را به تکریت برد.در سال دویست و سی و یک هـ .ق. اکراد به اطراف اصفهان و فارس تاختند. یکی از سرداران ترک خلیفه به نام «وصیف»، پس از پیروزی، نزدیک به پانصد نفر از آنان را به اسیری به بغداد برد.در سال دویست و هشتاد و یک هـ .ق. چادرنشینان عرب با اکراد در نواحی موصل و ماردین متحد شده و تحت رهبری «حمدان ابن حمدون» حنگ علیه معتضد را شروع کردند که به کشته شدن و اسارت گروهی از آنان منجر شد. در سال سیصد و چهارده هـ .ق. در زمان خلافت المقتدر بالله و امارات ناصرالدوله حمدانی، در ناحیه موصل یک بار دیگر کردها سر به شورش برداشتند.در فاصله سالهای سیصد و بیست و هفت و سیصد و چهل و پنج هـ .ق. شخصی بهنام «دیسم» که از خوارج بود و پدری عرب و مادری کرد داشت، با گردآوری کردهای آذربایجان، با «آلمسافر» و دیگر حکمرانان آذربایجان به جنگ پرداخت و سرانجام گرفتار شد و در زندان درگذشت.در قرنهای چهارم، پنجم و ششم هجری، «شدادیان» که کرد بودند حکومتهای مستقلی را در نواحی کردنشین تشکیل دادند. خاندان شدادی از قبیله روادی بودند و دولت معروف ایوبی در مصروشام از همین خاندان برخاستند.
در سال سیصد و نود و پنج هـ .ق. عضدالدوله دیلمی با کردهای موصل درگیر شد و پس از غلبه، قلاع آنها را ویران کرد و همه سران کرد را به قتل رسانید.در سال سیصد و هفتاد و سه هـ .ق. «محمدبن غانم» همراه کردان برزکانی در حوالی قم علیه فخرالدوله دیلمی سر به شورش برداشت، لیکن فخرالدوله دیلمی سر به شورش برداشت، لیکن فخرالدوله به وسیله «بدربن حسنویه» با وی از در صلح و آشتی درآمد، اما دیری نپائید که سپاهی را روانه سرکوبی وی کرد. محمدبن غانم در این پیکار شکست خورد و به اسارت سپاهیان فخرالدوله درآمد و در اسارت درگذشت.یکی از رویدادهای مهم دوران زمامداری شرفالدوله دیلمی (سیصد و هفتاد و دو- سیصد و هفتاد و نه هـ .ق.) پیکار او در سال سیصد و هفتاد و هفت هـ .ق. با بدربن حسنویه در کرمانشاه است که به پیروزی بدر و شکست شرفالدوله منجر شد. در نتیجه بدربن حسنویه بر قسمت مهمی از عراق عجم مسلط شد. وی در سال چهارصد و پنج هـ .ق. به دست طایفهای کرد که «جورقان» نام داشت، کشته شد. شمسالدوله پسر فخرالدوله دیملی بلافاصله متصرفات وی را ضمیمه قلمرو خود کرد. شاپور خواست (خرم آباد)، دینور، بروجرد، نهاوند، اسدآباد و قسمتی از اهواز ازجمله متصرفات او بودند.ظاهراً اصطلاح کردستان را سلاجقه برای تمیز نواحی کردنشین از ولایت جبال عراق وضع کردند و آن ایالتی بود مشتمل بر سرزمینهای بین آذربایجان و لرستان و قسمتی از اراضی سلسله جبال زاگرس که مرکز آن نیز در ابتدا ناحیه بهار در هجده کیلومتری شمال غربی همدان و بعدها چمچمال در نزدیک کرمانشاه امروزی بود.شهرهای کردستان در زمان حمله مغول از قتل و غارت مصون نماند. در زمان تیمور و ترکمانان قرهقریونلو و آققریونلو، کردستان و دیار بکر میدان تاخت و تاز سپاهیان تیمور و ترکمانان شد
شاه اسماعیل اول- مؤسس سلسله صفویه- به علت این که کردها پیرو مذهب تسنن بودند، چندان روابط حسنهای با آنها نداشت، درمقابل، سلاطین عثمانی در تقویت هرچه بیشتر کردان میکوشیدند. در دوره صفویه دولت ایران به قسمت وسیعی از کردستان آن روز تسلط داشت که دامنههای شرقی کوههای زاگرس را دربرمیگرفت.با تشکیل سلسله زندیه، برای نخستین بار در تاریخ ایران سلسلهای کردنژاد به سلطنت رسید. در اواخر سلسله زندیه نیز طایفه دنبلی که یکی از طوایف بزرگ کرد بود، قسمتی از آذربایجان غربی را در تصرف داشتند و مرکز حکومت و قدرت آنها شهر خوی بود.در قرن نوزدهم میلادی بارها کردها در خاک عثمانی میل باطنی خود را برای رسیدن به استقلال و تشکیل دولتی کردزبان ظاهر کردند. در سال هزار و هشتصد و هفتاد و هشت میلادی شیخ عبیدالله نقشبندی به فکر تأسیس کردستان مستقل تحت حمایت دولت عثمانی افتاد. در سال هزار و هشتصد و هشتاد میلادی طرفداران وی، اطراف ارومیه، ساوجبلاغ، مراغه و میاندوآب را به تصرف خود درآوردند و سپاهیان ایران به زحمت توانستند تجاوز آنان را دفع کنند.در سال هزار و نهصد و چهل و شش میلادی قاضی محمد همزمان با حضور قوای متفقین در ایران و حمایت دولت روسیه شوروی از او، جمهوری خلق کردستان را که مرکز آن مهاباد بود، تشکیل داد. پس از تخلیه کامل ایران از قوای متفقین و اعزام ارتش دولت مرکزی به نواحی آذربایجان و کردستان، این شورش و جمهوری ناشی از آن نیز از هم متلاشی گردید.
پارک ملت سنندج در زمستان
آب و هوای شهر سنندج سرد و نیمه‌خشک است و در فصل بهار و تابستان هوای دلپذیر دارد.متوسط دمای سنندج در بهار ۱۵،۲۰،در تابستان ۲۵،۲۰،در پاییز ۱۰.۴۰ و در زمستان ۱.۶۰ درجهٔ سانتی‌گراد است.حداکثر دما در تیر حدود ْ۴۴ و حداقل آن در بهمن، ْ۵ر۱۳- درجهٔ سانتی‌گراد است. بارندگی سالانه به طور متوسط ۳،۴۹۷ میلیمتر بوده و حداکثر روزانه ، ۶۱ میلیمتر است.
سنندج مرکز این شهرستان و استان کردستان است که در فاصله 520 کیلومتری جنوبی غربی تهران در مسیر آسفالته میاندوآب ـ کرمانشاه و زنجان ـ کرمانشاه قرار دارد. به دلیل کوهستانی بودن منطقه کردستان، شهر سنندج که دارای دشت، قشلاق و رودخانه است، همیشه عامل جذب عشایر کوچ‌روی کرد بوده است. این شهرستان دارای شهر دیگری به نام «شوشیه» است و جمعیت آن طبق برآورد سال 1379، 388138 نفر بوده است .
مراکز دیدنی:
بافت قدیمی شهر سنندج، مسجد دارالاحسان، مسجد دارالامان (مسجد والی)، بازار قدیمی و بازار سرتپوله، مسجد رشید قلعه بیگی، مسجد میرزا فرج‌الله، قرآن نگل در مسجد روستای نگل، مسجد وزیر، مسجد خورشید لقاخانم، مسجد وکیل، مسجد و تکیه عبدالله بیگ، مسجد ملااحمد قیامتی، مسجد آویهنگ، کلیسای سنندج، امامزاده پیر عمر، امامزاده هاجر خاتون امامزاده طاقه گوره، مقبره شرف‌الملک، بقعه شیخ‌نجم‌الدین، پل قشلاق، حمام پاشاخان، حمام خان، حمام دوخزینه، حمام شیشه، حمام صلاحی، حمام عبدالخالق، حمام وکیل الملک، عمارت آصف دیوان، عمارت و باغ آیت‌الله مردوخ، عمارت امجدالاشراف، عمارت سرهنگ آزموده اردلان، مجموعه عمارت شیخ محمدباقر غیاثی، خانه گله‌داری، خانه مجتهدی، عمارت مشیر دیوان، خانه معمارباشی، عمارت ملالطف‌الله شیخ‌الاسلام، عمارت ملک‌التجار، عمارت وکیل الملک، عمارت خسروآباد، ساختمان شهرداری، باغ امیریه، باغ امانیه، آبیدر، موزه سنندج و موزه تاریخ طبی .
مکان های دیدنی و تاریخی
استان کردستان به لحاظ تاریخ و قدمت طولانی و جغرافیای خاص خود از مکان های تاریخی و طبیعی با ارزشی برخوردار است که در مناطق مختلف استان پراکنده شده اند. جنگل های بلوط، آبشارها و رودخانه های خروشان، چشمه های طبیعی و کوه های سر به فلک کشیده؛ طبیعت زیبا و چشم نواز کردستان را رقم زده و یکی از زیباترین جلوه های گردشگری طبیعی ایران را در دامنه های زاگرس به وجود آورده است.
جاذبه های تاریخی و معماری منطقه که شامل قلعه های قدیمی، مسجد های تاریخی، حمام ها و… می شوند، همراه با آیین ها و فرهنگ رایج بین اقوام کرد از مهم ترین جاذبه های استان کردستان است. رقص های محلی و بومی این استان که در مراسم شادی و سرور اجرا می شوند، هم از نظر مضمون و هم از نظر شکل درخور توجه است. موسیقی کردی یکی از بارزترین ویژه گی فرهنگی قوم کرد است. طراوت، شادابی، فضای عرفانی و درآمیختگی مضامین با تاریخ گذشته کردها، بخشی ازخصوصیات موسیقی کردی است. مجموع جاذبه های طبیعی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی؛ استان کردستان را به منطقه ای دیدنی تبدیل کرده که بازدید از آن برای هر گردشگری جذاب و خاطره انگیز خواهد بود.
صنایع و معادن
صنایع استان کردستان به دو گروه ماشینی و دستی تقسیم می شوند. صنایع ماشینی استان مشتمل بر گروه های صنایع کانی غیر فلزی، شیمیایی، سلولزی، نساجی، چرم، غذایی، برق و الکترونیک هستند. در حال حاضر درنقاط شهری و روستایی کردستان عده کثیری به تولید محصولات گوناگون دستی که هم مصرف خانگی و هم ارزش تجاری دارند مشغول هستند. فرش بافی، گلیم بافی، نساجی، نازک کاری چوب، گیوه دوزی، خراطی، سوزن دوزی، قلاب دوزی، پولک دوزی، منجوق دوزی و ساخت زینت آلات محلی، موج (که در منازل به عنوان رختخواب پیچ مورد استفاده قرار می گیرد)، جانماز، شال بافی، دستبافت ها، جاجیم بافی و قالی بافی از صنایع دستی عمده این استان است.
کشاورزی و دام داری
استان کردستان از لحاظ اقتصاد کشاورزی و دام پروری یکی از قطب های اساسی ایران محسوب می شود. فعالیت های کشاورزی در این استان به صورت دیمی و آبی انجام می گیرد. از تولیدات کشاورزی این استان می توان گندم، جو و حبوبات را نام برد. به علت وجود مراتع غنی و آب کافی، این منطقه از دام داری پررونقی برخوردار است. از میان دام ها گوسفند و بره بیش ترین اهمیت و تعداد را دارند. پرورش زنبور عسل در این استان از رونق زیادی برخوردار است و عسل از مهم ترین تولیدات کشاورزان کردستان به شمار می رود.
جشن های مذهبی
جشن های مذهبی عبارت اند از: عید فطر و عید قربان که با نماز مخصوص آن روز و پوشیدن لباس نو و دید و بازدید همراه است و نیز جشن مولودی یا عید تولد پیامبر (ص) که از شکوه ویژه ای برخوردار است. این جشن در ماه تولد پیامبر(ص) که سراسر سرور و شادی است برگزار می شود. مراسم توأم با پخت غذاهای نذری و آش مخصوص و تقسیم آن در میان مردم است و همراه با آن مراسم ذکر دراویش و نواختن دف و خواندن اذکار مخصوص شامل مولودی خوانی، حمد و ستایش حضرت محمد(ص) و نیایش به درگاه خداوند نیز اجرا می شود.
جغرافیای تاریخی استان
مردمان کرد آریایی نژاد هستند که چندین هزار سال قبل از میلاد به این منطقه مهاجرت کردهاند. تاریخ اقوام کرد تا قبل از اسلام چندان روشن نیست. در اسناد سومری و بابلی و اکدی و آشوری نام اقوامی دیده میشود که شباهت به کلمه کرد دارد، ولی از همه نزدیکتر چه از لحاظ زبانشناسی و چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر توصیفی، نام قومی است به نام کردوخوی که در کتاب سفر جنگی گزنفون ذکر شده است .
دیدنی‌ها ی سقز
پارک مولوی کرد – ساحل رودخانه – بازار سقز – طبیعت بکر و زیبای منطقه سرشیو – کوههای چهل چشمه – نه که روز و سد لگزی از جاهای دیدنی شهرستان سقز هستند. در این شهرستان بیش از یکصد و پنجاه اثر تاریخی و باستانی وجود دارد که فقط دو اثر آن یعنی قلعه باستانی زیویه و غار کرفتو مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
مسجد دومناره
این مسجد در خیابان امام و در بافت قدیمی سقز واقع شده است تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست ولی اهالی محل ساخت آن را به شیخ حسن مولاناآباد از علمای سابق مذهبی منطقه نسبت می‌دهند که احتمال دارد در اواخر دوره افشاریه و اوایل زندیه ساخته شده باشد. مسجد دارای شبستانی به چهار ستون قطور چوبی است در ضلع جنوب غربی، ایوان ستون‌دار ساخته شده که فرم مخصوص مساجد منطقه کردستان را تداعی میکند. در بالای مسجد دومناره قرار دارد و به همین دلیل به مسجد دومناره شهرت پیدا کرده است.
دریاچه سد شهید کاظمی (دریاچه زرینه رود)
این دریاچه در 62 کیلومتری شمال شهر سقز و بین شهرستان‌های سقز و بوکان قرار گرفته است و طول متوسط آن 6 کیلومتر است آب دریاچه از رودهای زرینه‌رود، خورخوره، سیمینه رود و چم سقز تأمین میشود این دریاچه از جاذبه‌های طبیعی استان محسوب میشود. روستاهای اطراف دریاچه به ویژه روستای قلندر از روستاهای گردشگری محسوب میشود.
