نقشه مدرسه و دانشگاه
دانلود پروژه اتوکدی مدرسه همراه با پرسپکتیو به صورت رایگان
تاریخ آموزش و پرورش
فرایند آموزش و پرورش از پیدایش انسان بر زمین آغاز شده و به عقیده برخی معلمی (یا گونهای از آن) از نظر قدمت دومین پیشه انسانها بودهاست. هیچ جامعه انسانیای وجود نداشته که اهمیت و مرکزیت آموزش را رد کند[Stanford encyclopedia of philosophy]. در جوامع بدوی، آموزش رسمی به شکل امروزی آن وجود نداشت. در واقع در تمامی فعالیتهای روزمره بالغین نقش معلمین را بازی میکردند و همه جا کلاس درس بود. انباشتگی دانش در طول زمان باعث شد که یک نفر بالغ نتواند بر تمامی آن مسلط شود. راه حلی که جامعه برای این مشکل پیدا کرد آموزش به نوع رسمی بود: مدارسی تشکیل شد و متخصصینی در آنها به گونهای موثر به انتقال فرهنگ و دانش موجود کمک میکردند.[ Encyclopedia Britannica, Education] با رشد فزاینده جامعه و زیاد شدن پیچیدگیهای آن، آموزش رسمی به عهده مؤسسات خاصی واگذار شد. به علاوه ماهیت آموزش نیز کم کم تغییر کرد: آموزش کمتر و کمتر به زندگی روزمره افراد ارتباط پیدا میکرد، انتزاعیتر شده و با عملگرایی فاصله میگرفت. دانش بصورت خیلی فشرده در آمده و این امر به دانش آموزان این قابلیت را میداد که از فرهنگی که در آن به دنیا آمدهاند فراتر رفته و چیزهایی را یاد بگیرند که هرگز نمیتوانستند توسط تجربه مستقیم یا تقلید از افراد بالغ بیاموزند. فرایند آموزش امروزه یکی از پایههای اساسی پیشرفت جامعهها شدهاست و اهمیت روز افزونی پیدا کردهاست و این خود باعث این شده که کتابها و تحقیقات زیادی در زمینه اهداف، محتوا، و نحوه بهینه تدریس انجام شود. در دورن مدرن، شاهد شکوفایی فلسفه آموزش و نظریات تعلیمی هستیم.[ Encyclopedia Britannica, Education]وهر معلم با توجه به شرایط دانش آموزان کلاسش از شیوههای مختلف آموزشی استفاده میکند.
آموزش در جوامع بدوی
در جوامع بدوی، آموزش محدود به انتقال فرهنگ بود و هدف آن پرورش فرزندان بگونهای بود که بتوانند اعضا خوبی برای گروه یا قبیله شان باشند. یک انسان بدوی دنیا را به شکل ثابت و تغییر ناپذیر میدید. برای او فرهنگ تمام دنیا اش را تشکیل میداد، و این فرهنگ در انتقالش از یک نسل به نسل بعدی تنها مقدار کمی تغییر میکرد.[ Encyclopedia Britannica, Education]
جوامع بدوی تأکید زیادی روی لزوم پیوستن مناسب افراد به بدنه قبیله یه گروهشان داشتند. جوامع بدوی اشکال و تنوع فرهنگی زیادی داشته و بیان قوانین عام حاکم بر تمامی آنها کار سختی میباشد. ولی به هر حال نکات مشترکی بین فرهنگهای بدوی وجود دارد: افراد غیر بالغ در فعالیتهای بالغین شرکت میکردند. یادگیری توسط مکانیزمهای تقلید، تلاش برای فهمیدن احساسات و انگیزههای افراد بالغ و تلاش برای شناسایی و تطبیق هویت خود با آنها صورت میگرفت.[ Encyclopedia Britannica, Education] هنگامی که فردی بالغ میشود، روش آموزش او دگرگون میشود. او دیگر نمیبایست بصورت لحظهای و غیر منظم به تقلید از بالغین بپردازد بلکه باید رفتارش را منظم و استاندارد بکند. در هنگام بلوغ برای جدا شدن از محیط و فضا دوران کودکی، افراد «آیین تشرف» را تجربه میکنند. فرد بالغ شده ممکن است به صورت ناگهانی از خانوادهاش جدا شود و به اردوگاهی به همراه افراد تازه بالغ شده دیگر فرستاده شود. دلیل این جدایی این است که فرد وابستگیاش را به خانواده کم کند و از نظر عاطفی و اجتماعی خودش را در محیط وسیعتر فرهنگی قبیلهای بنا نهد. معلمان در این مراسم تشرف کسانی هستند که شخص نمیشناسد، در واقع اقوام شخص در قبیله دیگر که شخص تا حالا ندیدهاست. آیین تشرف عموماً عملی نیست بلکه در آن ارزشهای فرهنگی، مذهب قبیلهای، افسانهها، فلسفه، تاریخ، مراسمها و آداب و رسوم و اطلاعات دیگر تدریس میشود. این مراسم (به ویژه بخش مذهبی آن) از اهمیت زیادی برخوردار و لازمه عضویت در قبیله بودهاست.[ Encyclopedia Britannica, Education]
آموزش در قدیمیترین تمدنها
تمدن در خاورمیانه، در بین رودهای دجله و فرات و در مصر، حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد شروع شد. تمدن عمده بعدی هزار و پانصد سال بعد در شمال چین زاییده شد. انتقال فرهنگ در این جوامع پیچیده، «نوشتن» را ضروری کرد.[ Encyclopedia Britannica, Education] البته در هیچ زمانی در دوران باستان، بیش از ۲۰ تا ۳۰ درصد مردان بالغ و تقریباً ۱۰ درصد کل جمعیت نمیتوانستند بخوانند و بنویسند.[ Johannes Christes, Education, Brill’s New Pauly]
آموزش در ایران باستان
در فلات ایران، دست کم از پانزده هزار سال پیش، انسان زندگی میکردهاست. دربارهٔ چگونگی آموزش و پروش مردمانی که پیش از آریاییها در این سرزمین زندگی میکردند آگاهی چندانی در دست نیست.
نزدیک به چهار هزار سال پیش، آریاییها و از آن جمله مادها، پارسیها و پارتیها به سرزمین ایران مهاجرت کردند. مادها در غرب و پارسیها در جنوب و پارتیها در شرق فلات ایران ماندگار شدند و حکومتهایی تشکیل دادند.
مادها در حدود هفصد سال پیش از میلاد در سرزمینهای غرب ایران چیره شدند و دولت ماد را بنیان گداشتند. در دورهٔ مادها، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگانی و کار و جنگاوری را در خانه و ایل میآموختند. آموزش رسمی مخصوص روحانیان بود. روحانیان، گذشته از خواندن و نوشتن، اصول و مراسم دینی، اخترشناسی و شیوههای پیشگویی سرنوشت دیگران را در مراکز دینی فرا میگرفتند. مردم دیگر از خواندن و نوشتن بیبهره بودند. مادها خطی شبیه خط میخی داشتند.[ فرهنگنامهٔ کودکان و نوجوانان.آموزش و پرورش در ایران، تاریخچه جلد اول]
امپراتوری ایران باستان توسط کوروش کبیر در سال ۵۵۹ قبل از میلاد تأسیس، و توسط مسلمانان در سال ۶۵۱ میلادی منقرض شد. از ویژگیهای عمده تمدن ایران باستان که به ایرانیان احساسات ماجراجویی و ملّی گرایی میداد میتوان تأکید بر تواناییهای فیزیکی و بدنی، مذهب فعال زرتشتی و اخلاقیات آن، و جنگاوری و توسعهطلبی را نام برد. در زمان حکومت کوروش و جنشینانش، آموزش تحت تأثیر اخلاقیات زرتشتی و نیازهای نظامی جامعه بود. چهار طبقه اجتماعی نیاز هایشان را توسط آموزش بر طرف میکردند: روحانیون، جنگجوها، کشاورزان و بازرگانان. اخلاقیات زرتشتی آموزش را در جهت پرورش افکار خوب، کلام خوب و کارهای خوب میدید. تعلیم و تربیت در این دوران تأکید زیادی روی پیوندهای خانوادگی و احساسات گروهی، پذیرش حکومت پادشاه، تعلیمات مذهبی، و آمادهسازیهای نظامی داشت. [Encyclopedia Britannica, Education]
آموزش در دوران هخامنشی به صورت دولتی انجام نمیشد و آموزشهای اولیه در خانه انجام میپذیرفت. فرزندانی که به طبقات بالا متعلق بودند میتوانستند در سن هفت سالگی به مدارس در دیوانها بروند. در مراحل بالا ی آموزشی به دانش آموزان قوانین و حقوق، پزشکی، ریاضی، جغرافیا، موسیقی، و نجوم یاد میداند. مدارس نظامی خاصی هم موجود بود.[ Encyclopedia Britannica, Education]
با فتح ایران توسط اسکندر کبیر، روشهای آموزشی یونانی جای روشهای آموزشی در دوران هخامنشی را گرفت. این رویه در دوران حکومت پارتیها نیز ادامه یافت. ولی با به روی کار آمدن سلسله ساسانی در ایران، نحوه آموزش سنتی ایرانی مجدد احیا شده، توسعه و تکمیل شد. اخلاقیات زرتشتی عملکرد مشابهی مانند دوران هخامنشی داشت، با این تفاوت که در دوران ساسانی تأکید بیشتری روی نیروی کار (مخصوصاً کشاورزی)، قداست ازدواج و خانواده، و احترام به قانون و نخبه گرایی داشت. آموزش در آن دوران پایگاههای قوی اخلاقی، اجتماعی و ملّی داشت. موضوع درسی سیستم آموزشی شامل تمرینات بدنی و رزمی، خواندن خط پهلوی، نوشتن، ریاضی و هنر بود.[ Encyclopedia Britannica, Education]
بزرگترین دستاورد آن دوران تأسیس دانشگاه گندیشاپور بود که نقش عمدهای در توسعه آموزش پیشرفته داشت. در گندیشاپور فرهنگها و علوم ایرانی، هندی، یونانی و رشتههای علمی مختلف گرد هم آمده بودند. دانشجویانی از سر تا سر دنیا برای تحصیل به گندیشاپور میآمدند. بعدها گندیشاپور نقش مهمی در دسترسی مسلمانان به علوم یونانی و رومی بازی کرد و از طریق مسلمانان بسیاری از آثار مجدد از عربی به لاتین ترجمه شد.[ Encyclopedia Britannica, Education]
آموزش در دنیای اسلام
آموزش در اسلام از ارزش زیادی برخوردار بودهاست. با مسلمان شدن مردمان از نژادها و جوامع مختلف، آموزش نقش مهمی در تشکیل یک اجتماع به هم پیوسته و جهانی ایفا کرد. تا اواسط قرن نهم میلادی، تقسیم بندی مشخصی از دانش انجام شده بود: علوم به سه دسته تقسیم شده بودند: علوم اسلامی، علوم فلسفی و طبیعی و علوم ادبی هنری. علوم اسلامی به بررسی منابع اسلامی مانند قرآن، احادیث و تفاسیر آن میپرداخت. علوم اسلامی از نظر فرهنگی از همه با ارزشتر به حساب میآمد؛ فلسفه و علوم طبیعی به اندازه علوم اسلامی مهم دیده میشد ولی کم فضیلت تر دیده میشد.[ Encyclopedia Britannica, Education] سیستم آموزش اسلامی در ابتدا تأکید زیادی روی فنون و امور عملی مانند توسعه سیستمهای آبیاری، ابداعات کشاورزی، خیاطی، تولید محصولات با آهن و فولاد، محصولات چرمی، تولید کاغذ و باروت، گسترش تجارت زمینی و دریایی، و ساختن اشیاء سفالی داشت. به تدریج و از قرن ۱۱ میلادی به بعد، علاقه به علوم مذهبی به صورت عمدهای جای علوم دیگر را گرفت. علوم یونانی و فلسفه دیگر تنها به صورت خصوصی و به عده کمی تدریس میشد و هنرهای ادبی به شکل عمدهای رو به کاهش نهادند. از آزادی فکری داده شده به اندیشمندان و نخبگان کاسته شد. علوم غیر دینی و بررسیهای پژوهش گرایانه غیر دینی دیگر تحمل نمیشدند. این نحوه سیستم آموزشی از ازبکستان امروزی در شرق تا مصر در غرب در طول سالهای ۱۰۵۰ تا ۱۲۵۰ میلادی گسترش پیدا کرد.[ Encyclopedia Britannica, Education]
اهمیت سازمان آموزش و پرورش
کمال انسان در گرو تربیت صحیح وی میباشد و آموزش و پرورش وسیله رسیدن آدمی به نهایت شرافت انسانی است.«کانت»فیلسوف شهیر قرن هجدهم معتقد است :
«بشر تنها با تعلی وتربیت آدم تواند شد و آدمی چیزی جز آنچه تربیت از او می سازد نیست.(از این رو)مسئله تعلیم و تربیت بزرگترین و دشوار ترین مساله ای است که انسان با آن درگیر است»
یکی از مهمترین ، مهمترین و گسترده ترین سازمان های مختلف اجتماعی که مسوولیت انتخاب و انتقال عناصر فرهنگی را به نسل نوخاسته جامعه بر عهده دارد ، سازمان آموزش و پرورش هر کشور است. این سازمان دستگاهی است که الگوی نهادها و سازمانهای رسمی جامعه است و از دیرباز نقشی سازنده واساسی در بقا و تداوم فرهنگ و تمدن بشری ایفا کرده است.
جامعه شناسان آموزش و پرورش را وسیله اداره وکنترل جامعه تعریف کرده و آن را عامل بقا ودوام تمدن ها به حساب می آورند.
مطالعات عمیق درزمینه تغییر و تحول آینده جهان از آن حکایت دارد که جمعیت جهان در سال 2030 میلادی به حدود 10 میلیارد نفر میرسد و در همین مدت جمعیت کشور ایران به بیش از دو برابر افزایش خواهد یافت.درجهان امروز به دنبال پیشرفتهای علمی و فنی –که به انقلاب علمی و تکنولوژیکی تعبیر شده-از سی سال پیش به این طرف هر پنج یا هفت سال حجم انتشار کتابهای علمی به دو برابر افزایش یافته است.
بنابر این آموزش و پرورش توسعه یافته و هر سال تعداد بیشتری از کودکان و نوجوانان و جوانان وارد دوره های تحصیلی ابتدایی ،راهنمایی،متوسطه و عالی شده و برخورداری از آموزش و پرورش را یک حق اجتماعی تلقی کرده اند.از نظراقتصادی آموزش و پرورش نوعی سرمایه گذاری پرحجم و پر ثمر تلقی میشود که اثربخشی بازدهی کیفی و کمی آن در دراز مدت به دست می آید ، زیرا به کمک سازمان های آموزش و پرورش ، نیروهای انسانی کارامد در بخشهای صنعت ، خدمات و کشاورزی تربیت میشود.
بنابر این امروزه در اغلب کشورهای جهان سعی می شود درصد قابل ملاحظه ای از بودجه سالانه به ایجاد و گسترش سازمانهای آموزش و پرورش اختصاص داده می شود.
آموزش و پرورش در ایران
شروع آموزش به نحوه مدرن در ایران با تأسیس مدرسه دارالفنون در تهران و به همت امیر کبیر رقم خورد. در دار الفنون علوم فنی، علوم طبیعی و همچنین کمی علوم انسانی توسط اساتید خارجی، و تحت نظارت رضا قلی خان، تدریس میشد. تأسیس این مدرسه باعث ترجمه آثار مختلفی از زبانهای اروپایی به فارسی شد.[ en:Encyclopaedia of Islam]
پیش از مشروطیت ، تعدادی از مدارس به سبک جدید از سوی میسیونر های مسیحی ، تحصیلکرده خارج از کشور و نیز از طرف دولت تاسیس شد.درسال 1320 ه.ش تقریبا هفده مدرسه ابتدایی جدید در تهران و دیگر شهرستانها وجود داشت.
اولین مدرسه با شکل و طرح جدید در سال 1290ه.ق در تهران در محل بهارستان به وجودآمدوسپس برای آموزش زبانهای خارجی مدرسه ای به نام «مشیریه» تاسیس شد و به دنبال آن در سال 1300 ه.ق یک مدرسه نظامی در اصفهان ودر سال 1302ه.ق مدرسه دیگری در تهران تاسیس شد.سپس مدرسه «رشیدیه» در سال 1314 ایجاد گردید.
رضا شاه مسبب ایجاد تغییرات عمدهای در سیستم آموزشی ایران میباشد. به عنوان بخشی از برنامه غربی سازی، مدرن سازی و تمرکز اداره امور، او مکتبخانهها را بر چید. مکتبها جاهایی بودند که در آنها به تمامی دانش آموزان در هر سنی که بودند در یک اطاق توسط یک آخوند آموزش داده میشد. رضا شاه دستور داد که تمامی افراد جامعه، دختر و پسر، بصورت اجباری به مدارس دولتی بروند، و اینکه محتوای کتابهای درسی به روز و مدرن شوند. او محلی برای تربیت معلمین ایجاد کرد و همچنین دانشگاه تهران را بنا نهاد. چند سال بعد رضا شاه دستور در اختیار گرفتن و دولتی کردن تمامی مدارس خارجی تبلیغی مسیحی (میسونری) را داد.[ en:Encyclopaedia of Islam]
در سال 1315 ه.ق مدارس علمیه،ادب،سادات،افتتاحیه ومدرسه خیریه به وسیله انجمن معارف به ریاست وزیر علوم وقت تاسیس شدند.درسال 1329 ه.ق برنامه مدارس ابتدایی به صورت مدون برای اجرا به همه مدارس ابلاغ شد.زبان خارجی غالب در بیشتر مدارس آن زمن فرانسوی بود.این به دلیل نفوذ بیشتر فرهنگ فرانسه و همچنین وجود تحصیلکرده های مسئول در آموزش و پرورش بود. بنابراین سازمان مدارس ایران به سبک جدید ازآموزش و پرورش فرانسه متاثر و مقتبس است.
دوره های تحصیلی و تغییرات ساختاری تا سال 1345
در اسفند 1313 ه.ش طبق تصویب مجلس دوره های تحصیلی ایران شامل شش سال دوره ابتدایی،سه سال دوره اول متوسطه و سه سال دوره دوم متوسطه تعیین شد.
در سال تحصیلی 35-1334 دردوره دوم متوسطه تغییراتی حاصل شد و رشته های ادبی،طبیعی و خانه داری(برای دختران)ورشته های فنی و کشاورزی(برای پسران)دایر گردید. فارغ التحصیلان رشته های ادبی ،طبیعی و ریاضی در صورت موفقیت در امتحانات اجازه ادامه تحصیل در رشته های مناسب دانشگاهی را پیدا کردند.
ساختار نظام آموزش و پرورش ایران از سال 1345 تا 1370
براساس مطالعاتی که قبل از سال 1345 انجام گرفت،ساختار نظام آموزش و پرورش تغییر یافت و از این تاریخ دوره های تحصیلی به شرح زیر تعیین و اعلام شد
1- دوره کودکستان:شروع از سه سالگی،به مدت دو سال
2- دوره آموزش ابتدایی(دبستان):شروع از شش سالگی،به مدت پنج سال
3- دوره راهنمایی:برای اولین بار به مدت سه سال به عنوان مرحله دوم آموزش همگانی
4- دوره متوسطه عمومی،فنی و حرفه ای:مدت چهار سال در دوبخش عمده نظری و فنی و حرفه ای با رشته های متنوع و متعدد. شامل سه شاخه اصلی
الف)شاخه نظری یا عمومی : اقتصاد،فرهنگ و ادب، علوم تجربی و ریاضی-فیزیک
ب)شاخه جامع : بازرگانی ، کشاورزی و حرفه ای و آموزش عمومی فنی
ج)شاخه فنی و حرفه ای : در سه شاخه اصلی صنعت،خدمات وکشاورزی
5- دوره آموزش عالی:شروع از سیزدهمین سال تحصیلی به مدت دو سال(فوق دیپلم)چهار سال(لیسانس)شش تا هفت سال(فوق لیسانس)و دکترا میگیرند.
دوره متوسطه
سیرتحول تاریخی آموزش متوسطه
طبق مطالعات تاریخی آموزش متوسطه در ایران ، از تاسیس مدارس متوسطه در ایران بیش از یک قرن نمی گذرد و آموزش متوسطه قبل از این زمان جزئی از آموزش عالی محسوب می شده است. تاسیس مدرسه دار الفنون را در سال 1268 ه.ق برابربا1228ه.ش باید سرآغاز ایجاد مدارس متوسطه در ایران دانست.
اولین دستور سه ساله مدارس متوسطه سیکل اول،در وزارت معارف در سال 1327 قمری تصویب و در سال 1332 ضمن تجدید نظر دستور جدیدی برای مدارس متوسطه شش ساله تدوین گردید. مدارس متوسطه پسرانه و دخترانه به تدریج در شهر های تهران،تبریز،ارومیه،اصفهان،همدان و رشت دایر شد.مهمترین هدف آموزش متوسطه درآغاز،تربیت کارمندان برای خدمات دولتی بوده است.
در اسفند 1313 شمسی دوره های تحصیلی شامل 6سال دوره ابتدایی و 3 سال دوره اول متوسطه و 3 سال دوره دوم متوسطه تحصیلی از مجلس وقت گذشت.
اهمیت دوره متوسطه در ایران
در مراحل مختلف تربیتی و تحصیلی «دوره متوسطه» از لحاظ مبانی فلسفی،زیستس،روانی و اجتماعی دوره بسیار مهمی است .این دوره با سن شروع کار و مرحله احساس نیاز نوجوانان و جوانان به استقلال و موجودیت و علاقه مندی به کارهای تولیدی و اقتصادی مقارن است.این دوره تحصیلی یکی از حلقه های زنجیر آموزشی است که آموزش عمومی را به آموزش عالی پیوند میدهد لذا هرنوع نارسایی و خلل درآن در آن مستقیما در عملکرد و کیفیت هر دو حلقه قبل و بعد تاثیر بسزایی خواهد داشت.
3-4-2 نیازها و احتیاجات اساسی جوانان در دوره بلوغ و (متوسطه)
1- احتیاج به بدن سالم و سلامت روح
2- احتیاج به استقلال عاطفی
3- احتیاج به استقلال اقتصادی و تربیت حرفه ای
4- احتیاج به فهم حقوق و وظایف خود در جامعه
5- احتیاج به فهم روش علمی و نقش علوم در زندگی بشر
6- احتیاج به رشد اخلاقی
7- احتیاج به فهم ارزش و اهمیت امور هنری
8- احتیاج به درک ارزشهای دینی و معنوی
9- احتیاج به درک اهمیت خانواده
10- احتیاج به درک اینکه چگونه باید اوقات بیکاری را سرکرد
ساختار نظام جدید آموزش متوسطه
نظام جدید آموزش متوسطه شامل شاخه های نظری،فنی و حرفه ای،کارودانش و علوم و معارف اسلامی می باشد.شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش به زمینه،گروه،رشته ها و گرایش های مختلف تحصیلی تقسیم میشوند.دانش آموزان پس از گذراندن نیم سالهای اول و دوم برحسب استعداد،رغبت،عملکرد تحصیلی و امکانات محلی می توانند یکی از رشته های تحصیلی را انتخاب کنند.
مراحل تحصیل در هریک از شاخه های دوره متوسطه و بالاتر از آن به شرح زیر است:
*مهارت آموزی درجه 2(حدود یک ساله،شامل900ساعت آموزش مهارت)
کاردانش *مهارت آموزی درجه 1 (5/1 ساله،شامل 1600ساعت آموزش مهارت
*دیپلم کاردانش (3ساله،شامل1600ساعت آموزش مهارت و 49 واحد دروس عمومی و الزامی
*دیپلم فنی و حرفه ای(3ساله،62واحد دروس عمومی مشترک و34 واحد واحد دروس اصلی و تخصصی
فنی و حرفه ای *کاردانی پیوسته(72تا78 واحد درسی که ادامه دوره دیپلم فنی و حرفه ای است)
*کاردانی ناپیوسته فنی و حرفه ای(2ساله،شامل 70تا74 واحد درسی)
*دیپلم نظری(3ساله،شامل چهار رشته تحصیلی،70واحد دروس مشترک و26واحددروس تخصصی)
نظری *پیش دانشگاهی (1ساله،شامل حدود 30 واحد درسی)
*کاردانی ناپیوسته(تربیت معلم2ساله)
اهداف و برنامه های آموزش متوسطه
مهمترین هدف آموزش متوسطه، ابتدا تربیت افراد برای جذب و استخدام در ادارات دولتی بوده است و تحصیلات رسمی به ویژه تحصیلات متوسطه ارزش استخدامی پیدا میکرد.
اهداف ویژه آموزش متوسطه به شرح زیر است
-ایجاد توانای و آمادگی در خود،برای استقبال و شروع فعالیت های تولیدی و خدماتیجامعه
-ایجاد آمادگی کافی و مطلوب برای تحصیلات دانشگاهی و نیل به درجه تخصص در رشته های نظری و عملی یا علمی و فنی
-کمک و یاری جوانان برای کشف استعدادها و تواناییهای فردی
ساختار کلی
دوره متوسطه شامل 3 شاخه متوسطه نظری،متوسطه فنی و حرفه ای و متوسطه کارو دانش است.
اهداف ، ساختار و برنامه درسی هر شاخه و دوره
الف) شاخه متوسطه نظری
هدف این شاخه اعتلای سطح فرهنگ و دانش عمومی و شناخت بهتر استعداد و علاقه دانش آموزان و ایجاد زمینه مناسب جهت هدایت آنها در مسیر های تحصیلی مورد نظر و احراز آمادگی نسبی جهت ادامه تحصیلات علی است. این شاخه از چهار رشته «ادبیات و علوم انسانی»،«ریاضی»،«علوم تجربی»،«علوم و معارف اسلامی » تشکیل میشود. دانش آموزان در این شاخه باید حداقل 96 واحد درسی را بگذرانند.
به دانش آموزانی که 96 واحد درسی که در طول 3 سال تحصیل در شاخه نظری ارائه میشود. یکی از رشته های شاخه متوسطه نظری را با موفقیت به اتمام برسانند ،گواهینامه دیپلم متوسطه در رشته مربوطه ارائه خواهد شد. دارندگان گواهینامه دیپلم نظری ، میتوانند به سال چهارم یعنی دوره پیش دانشگاهی وارد شوند.
آن دسته از دارندگان دیپلم در شاخه نظری که از ادامه تحصیل در دوره پیش دانشگاهی منصرف میشوند می توانند برابر ضوابط هدایت تحصیلی تغییر رشته دهند و وارد شاخه کارودانش شوند.
ب)شاخه متوسطه فنی و حرفه ای
هدف این شاخه اعتلای سطح فرهنگ و دانش عمومی و شناخت بهتر استعداد و علاقه دانش آموزان ،ایجاد زمینه های مناسب جهت هدایت آنان به سمت اشتغال مفید(ذر موارد زیادی با همکاری و در جوار کارخانجات ،مراکز صنعتی،تولیدی و خدماتی) و احراز آمادگی نسبی در حهت ادامه تحصیل در رشته های «علمی-کاربردی» است.
این شاخه مشتمل بر چند گروه از جمله صنعت،کشاورزی،اداری و بازرگانی،هنر،مدیریت خانواده ، بهیاری و تربیت بدنی.دانش آموزان طی سه سال باید حدود 96 واحد درسی بگذرانند که حدود 60 واحد آن دروس مشترک در تمام گره هاست. دانش آموزانی که سال اول را در دبیرستان های نظری گذرانده هند برای ورود به رشته فنی و حرفه ای میتوانند در سال دوم در یکی از دبیرستان های حرفه ای،کشاورزی و فنی ثبت نام کنند.
دانش آموزانی که شاخه فنی و حرفه ای را انتخاب می کنند می توانند با ضوابطی تا پایان دوره 5 ساله کاردانی پیوسته به تحصیل ادامه دهند
ج)شاخه متوسطه کارودانش
هدف این رشته تربیت نیروی انسانی در سطح مقدماتی (نیمه ماهر،ماهر،استادکاری،سرپرستی)برای بخش های صنعت،کشاورزی و خدمات می باشد.
دانش آموزان در این شاخه با گذراندن 45 واحد درس عمومی – الزامی و کسب گواهینامه مهارت در یک یا چند استاندارد آموزشی زیر مجموعه در هر رشته مهارتی و نکمیل دروس تا سقف 96 واحد درسی طبق جدول مشخصات رشته های مهارتی به اخذ دیپلم مربوطه در مهارت مربوطه نائل می گردند.
دروس عمومی-الزامی این شاخه، همانند سایر شاخه های آموزش متوسطه می باشد و دروس تخصصی (مهارتی)براساس استاندارد های آموزشی ،آموزش و مهارت داده می شود. برای فارغ التحصیلان این دوره آموزشی طبق ضوابط امکان شرکت و ادانه تحصیل در دوره پیش دانشگاهی ، کاردانی و کارشناسی وجود دارد.
ایجاد رشته های کارودانش یکی از نکات مثبت نظام جدید است که در کسب مهارت های فنی و تخصصی برای دانش آموزانی که پس از تحصیل وارد بازار کار مشوند ، بسیار مفید بوده و ضمن تامین تخصص های مختلف در جامعه از گرایش جوانان به مشاغل کاذب جلوگیری میکند،هرچند که میزان جذب ما در کشور برای رشته های کار و دانش 25 درصد از کل دانشآموزان است که نسبت به کشورهای صنعتی در این مورد حدود 30 درصد عقب هستیم .
عوامل موثر در ایجاد مدارس فنی و حرفه ای در ایران از دارالفنون تا امروز
تربین نیروی انسانی مورد نیاز جوامع درقالب آموزش های فنی و حرفه ای از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ،مورد توجه بسیاری از کشور های جهان قرار گرفت.در پی پیشرفت های علمی و صنعتی پس از جنگ جهانی دوم این آموزش ها به نحو بی سابقه ای در جهان گسترش یافت تا آنجا که امروز آموزش و پرورش دربسیاری از کشور ها خصوصا جوامع صنعتی در جهت پاسخ گویی هر چه بیشتر به نیازهای اقتصادی و اجتماعی در حرکت می باشد..
در ایران آموزش فنی و حرفه ای با تاسیس دارالفنون آغاز شد.از آن پس حرکت های دیگری در ارتباط با توسعه صنعت و خدمات درکشور صورت گرفت و مراکز آموزش فنی و حرفه ای در سطوح مختلف درسراسر کشور افزایش یافت.
خانم بهناز مرجانی در پژوهشی در همین عنوان به یکسری از عوامل اشاره دارند که عبارتند از:
• ایجاد و گسترش آموزش های فنی و حرفه ای در پی انقلاب صنعتی به مدارس جهان راه یافت.
• شکست های نظام ایران از روسیه در دوره قاجاریه و لزوم سازمان دادن ارتش یه مفهوم جدید و مجهز نمودن به سلاح و فنون جدید نظامی،یکی دیگر از عوامل مهم ایجاد مدارس فنی و حرفه ای در ایران است.
• مسافرت بانیان مدارس اولیه فنی و حرفه ای کشور به اروپا و مشاهده مرکز آموزش فنی،نظامی و تخصصی درآن کشور ها
• ورود و اشاعه تکنولوژی غرب و توسعه صنایع مونتاژ
این نکته قابل ذکر است که ارتباط آموزش های فنی و حرفه ای با بخش های اقتصادی کشور بسیار ضعیف بوده است ، بین آموزش و بازار کار ، تلفیق مناسبی وجود ندارد.
6-2 علل عدم گرایش لازم به شاخه آموزش متوسطه فنی و حرفه ای
1- محدود بودن فرصت های تحصیلی در سطوح آموزش عالی برای فارغ التحصیلان مدارس فنی و حرفه ای.
2- مقررات کنکور سراسری و شرکت فارغ التحصیلان رشته های ریاضی-فیزیک و فنی و حرفه ای در یک گروه آزمایشی.
3- عدم آگاهی دانش آموزان دوره رهنمایی تحصیلی به خصائص دروس و رشته های تحصیلی فنی و حرفه ای و اثرات و نتایج این رشته ها در آینده.
4- عدم پرورش لازم استعداد ها و ذوق و علاقه دانش آموزان در زمینه های فنی و حرفه ای و فعالیت های یدیدر دوره های ابتدایی و راهنمایی و در نتیجه عدم آگاهی دانش آموزان از توانایی خویش در این زمینه.
5- ابهام از آینده رشته های فنی و حرفه ای از دید گاه ارزش های اجتماعی و مورد پسند جامعه،امکانات استخدامی،مالی،رفاهی و غیره
6- عدم تمایل بعضی خانواده ها به ادامه تحصیل فرزندان خود در این رشته ها.
7- عدم جذب همه جانبه فارغ التحصیلان مدارس متوسطه فنی و حرفه ای در سازمان های خدماتی،کشاورزی و صنعتی و از جمله در کارخانجات و واحد های تولیدی
8- عدم تشویق مدارس در سطح گسترده به ادامه تحصیل در این رشته ها.
9- کمبود مدارس متوسطه فنی حرفه ای در بسیاری از مناطق آموزشی کشور
10- مشکل بودن بعضی از رشته های فنی و حرفه ای و حجم زیاد برنامه ها وکتاب های درسی ودر نتیجه عدم توفیق لازم در این رشته ها.
این فایل شامل :
پلان مبلمان شده طبقات
4 عدد نما
5 عدد پرسپکتیو
سایت پلان می باشد.