در اواسط سده هجدهم ، کشف دوباره هنر ومعماری یونان ، ذوق رومانتیک مآب اروپاییان را به مسیر تازه ای انداخت و موجب پیدایش سبکی شد که به نئو کلاسیک معروف است .
یوهان وینکلمان نخستین مورخ جدید هنر ، در سال ۱۷۵۵ کتاب « اندیشه هایی درباره تقلید از هنر یونانی » را انتشار داد و در آن قاطعانه ، هنر یونانی را کامل ترین هنر انسان و یگانه الگوی قابل تقلید دانست .
نخستین رویداد باستان شناختی عصر جدید ، کشف و آغاز حفریات در دو شهر باستانی و مدفون پومپئی و هرکولانئوم در فاصله ۱۷۳۰ و ۱۷۴۹ سراسر اروپا را به شگفتی انداخت و زوایای ناشناخته ای از تمدن های کهن روم و یونان را به جهانیان نشان داد.
در رم جووانی پیرانزی ، کتاب مشهور منظره های رم را شامل ۱۳۵ گراوور که نمایانگر ویرانه های باشکوه رم بودند ، انتشار داد .
ادوارد گیبون کتاب ماندگار « زوال و سقوط امپراتوری روم » را نوشت ، که از لحاظ کلام و بیان با موضوعات بزرگ و پرشکوه مناظر پیرانزی برابری می کرد .
همه موارد فوق الذکر عواملی شدند تا دیگر بار هنر و تمدن کلاسیک یونان مورد توجه قرار گیرد و سبک نئو کلاسیک با هدف احیا ء هنر باستانی کلاسیک پا به عرصه بگذارد.
آثار معماری نئو کلاسیک
کلیسای سنت ژنه ویو( پانتئون پاریس )که توسط ژاک ژرمن سوفلو بنا گردید. ( تصویر ۸۹ )
ستون های این کلیسا که با دقت باستان شناسانه ای شبیه سازی شده اند ، نخستین جلوه یا تظاهر عظمت روم در فرانسه بود .
یکی از دو مجلس حکومت فدرال امریکا به تقلید از سنای روم ، سنا نامیده شد ؛ معماری رسمی شهر واشینگتن از سال ها پیش نئو کلاسیک بوده است و کاپیتول دولت ( ساختمان قوه مقننه ) نیز نامش را از تپه کاپیتولینوس رم گرفته است . ( تصویر ۹۰)
معماری نئو کلاسیک و گوتیک بر فعالیت های ساختمانی اوایل سده های نوزدهم مسلط بود ، ولی انواع سبک های بیگانه ، با اجزای عاریتی از شرق که به طرز خیال انگیزی با هم مخلوط شده بودند ، به ظهور رسیدند. در شهر برایتن ، جنوب انگلستان ، جان نش ، غرفه شاهی را ساخت. این ساختمان « گوتیک هندی » ترکیبی از گنبد ها ، مناره ها و تیغه های اسلامی است . (تصویر ۹۱). در اواسط سده نوزدهم ، رنسانس و باروک بر گنجینه سبک ها افزوده شد . شکوه و عظمت این دوره در ساختمان اپرای پاریس ( تصویر ۹۲) که نمایی فخیم و گیرا همچون یک بانوی نوکیسه آراسته به جواهرات گران قیمت دارد ، به چشم می خورد .