پاورپوینت تاثیر اقلیم بر معماری خانه های ایرانی

تاثیر اقلیم آب و هوای محیط بر روی معماری خانه ها

معماری خانه های باستانی ایران(دوره اسلامی) و معنی و مفهایم آن ها در معماری

چند نمونه از خانه های مهم و تاریخی در ایران

زمان پیش از تمدن بشر،به طور قردادی تحت عناوین:دیرینه سنگی،میانه سنگی و نوسنگی تقسیم شده است.این تقسیم بندی براساس تکامل ابزارهای سنگی و نحوی استفاده از آن ها انجام شده که در مناطق مختلف در زمان های متفاوت اتفاق افتاده است.

قبل از کوچ اقوام آریائی به ایران،ملت های ناشناخته ای در ایران زندگی می کردند که معماری در برخی از تپه های باستانی مانند تپه زاغه،تپه گنج دره،تپه سیلک کاشان پیدا شده است

اصول معماری ایرانی

1.مردم واری
2.پرهیز از بیهودگی
3.نیارش
4.خودبسندگی
5.درون گرایی

یکی از مسائل مهم در خانه سازی و شهر سازی جهت قرارگیری خانه یا رون و اقیلم است جهت رون به آب و هوا طرز تابش جهت وزش باد و مکان قرار گیری و جنس زمین بستگی داشت.

عامل دیگری که در طراحی خانه ها دخالت داشته پیمون بود.پیمون عرض در است.این اندازه بر اساس مقیاس انسانی و اندازه انسانهای ایرانی بوده است کلیه عناصر معماری خانه براساس پیمون تنظیم می شده اند.

تاثیر اقلیم در معماری خانه های ایرانی

انواع اقلیم در ایران:

1.نواحی سرد و کوهستانی شمال و غرب فلات ایران

2.نواحی دشت های گرم و خشک مرکزی

3.نواحی گرم و مرطوب کرانه های شمالی خلیج فارس و دریای عمان

4.نواحی معندل و مرطوب کرانه های جنوبی دریای خزر

مشخصات معماری خانه های نواحی سرد و کوهستانی 

1.به علت برفگیر بودن مناطق سقف ها را به صورت صاف و تیر پوش می سازند تا بارش برف به صورت عایق حرارتی عمل کند.
2.به حداقل رساندن سطوح خارجی نسبت به حجم(به منظور جلوگیری از تبادل حرارتی)
3.استفاد از مصالح با ظرفیت و مقاومت حرارتی بالا
4.به حداقل رساندن تهویه طبیعی و جلوگیری از سوز و فرار گرمای داخل به خارج
5.پوش سطوح خارجی جهت جذب گرمای تابشی آفتاب تیره و ناصاف است.
6.بام های مسطح اگر هدف استفاده از برف به عنوان عایق حرارتی باشد.
7.فضاهای شهری و روستای،کوچک و محصور ساخته می شود تا جریان باد سرد به آن ها نفوذ نکند و به راحتی گرم شود
8.در این مناطق جهت آفتاب و عوارض زمین ،عامل تعیین کننده نحوه استقرار ابنیه و گسترش کلی شهر و روستا می باشد و کوچه ها و معابر اصلی به موازات خط تراز زمین و معابر فرعی عمود بر خط تراز با استفاده از پله ساخته می شود.
9.با ساخت جرز های سنگی و آجری حرارت را در طول روز و شب حفظ می نمایند.
10.حیلط خانه ها بسیار کوچک می سازند تا علاوه بر بادگیر نبودن،سطح تماس هوار سرد کاهش دهند.
11.کوچک ساختن فضاها و کم گرفتن ارتفاع اتاق ها امر گرم کردن فضاها و کم گرفتن ارتفاع اتاق ها امر گرم کردن فضاهای داخلی را تهسیل می کنند.

2.نواحی دشت های گرم و خشک مرکزی

از ویژگی های دشت های گرم و خشک مرکزی؛بارندگی و رطوبت بسیار کم،اختلاف زیاد درجه حرارت شب و روز،بادهای مزاحم با گرد و غبار(به ویژی در نواحی کویری) رطوبت کم و دروی از دریا،اختلاف درجه حرارت هوا را در طی شبانه روز زیاد می کند،باد های شدید کویری با شدت

1.جهت قرارگیری حیاط با توجه به مسیر دقیق حرکت خورشید و عواملی چون باد های محلی و عوارض طبیعی
2.خانه ها گرداگرد حیاط با توجه به فصل استفاده از آن ها ساخته می شدند
3.قسمت زمستان نشین در سمت شمال حیاط که آفتاب مایل به عمق آن می تابد برعکس در جنوب حیاط که در سایه قرار دارد و خنک تر است قرار می گیرد و در زیر این قسمت قرار میگیرد ودر زیر این قسمت فضای به نام سردآب زیر زمین ساخته میشد،که در تابستان با استفاد از دمای بسیار خنک زمین و همین طور حوضی که در مسیر قنات ها پر آب میشد. در گرمای روز اهالی خانه را به خود میخواند.
4.در این مناطق بادگیر هم موجب تهویه هوا می گردد و هم بادهای مطلوب را جذب میکند.معمولا در زیر فضای بادگیر حوض آب یا حوض خانه میباشد که سبب بروددت تبخیری شده موجبات خنکی هوا را فراهم می کند.

5.به دلیل کاهش هرچه بیشتر جذب حرارت تابش آفتاب سطوح خارجی سفیدکاری و سطوح صاف و صیقلی هستند
6.تعداد و مساحت باز شو ها به حداقل می رسد و به دلیل کاهش نفوذ اشعه منعکس شده از زمین پنجره ها در قسمت فوقانی بنا نصب گردایده اند.
7.برخلاف مناطق مناطق معتدل و مرطوب باید کوران ممانعت بعمل آید.
8.در مناطق گرم و خشک از بادگیر جهت خنک نمودن هوای داخلی سود می جویند.
9.استفاده از حیاط مرکزی که دارای گیاه و درخت و حوض آب است و معطوف نمودن فضاهای زندگی به این حیاط ها یکی از مشخصات اقلیم گرم و خشک است.
10.حیاط های دارای حوض و سطوح گیاه کاری شده یکی از موثرترین روش های ایجاد رطوبت است.طا ق های باز شده به این حیاط ها در برابر باد و طوفان شن و بادهای سرد زمستانی حفاظت می شوند.

3.نواحی گرم و مرطوب کرانه های شمالی خلیج فارس و دریای عمان

از ویژگی های نواحی گرم و مرطوب کرانه های شمالی خلیج فارس و دریای عمان تابستان طولانی و زمستان های کوتاه و بارندگی و پوشش گیاهی اندک از مشخصات طبیعت این مناطق است اینجا به عکس مناطق مرکزی به علت وجود رطوبت بالای ناشی از نزدیکی به دریای اختلاف درجه حرارت روز و شب بسیار اندک است که مجموعه این شرایط به معماری منطقه شکل داده است.

1.ارتفاع اتاق ها نیز در این منطقه از سایر مناطق ایران بیشتر است و گاه تا 4متر و یا بیشتر می رسد. دلیل آن انتقال هوای گرم به بالای اتاق است که هوای گرم از پنجره های زیر سقف خارج می شود و دمای ارتفاع پائین تر اتاق کاهش می یابد
2. در این نواحی با استفاده از بادگیر های کوتاه به سمت در یا بادهای ملایم دریا را جذب می کردند.
3.در سایه قرار دادن ساختمان با ایجا ایوان های عریض و سرپوشیده
4.استفاده از بادگیر های بزرگ رو به دریا
5.به دلیل گرمای زیاد هوا تهویه طبیعی و کوران از اهمیت زیادی برخوردار نیست.

نواحی معندل و مرطوب کرانه های جنوبی دریای خزر:

از ویژگی های نواحی معتدل و مرطوب بارندگی فراوان و رطوبت خیلی زیاد هوا و پوشش گیاهی انبوه از مشخصات این مناطق است که موجب تعدیل درجه حرارت شب و روز شده و معماری خاص خود را پدیده آورده است.در این منطقه رطوبت زیاد هوا از جمله مشکلات عمده است.هوای مرطوب از هوای خشک سنگین تر است و در زیرین هوای خشک قرار می گیرد.لذا اگر فضای شهری محصور باشند کوران هوا وباد در آن ها جریان نداشته باشد،کلیه فضاهای از هوای مرطوب انباشته خواهد شد و تنفس بسیار طاقت فرسا خواهد گردید،به همین دلیل باید از جریان هوا حداکثر استفاده صورت گیرد تا از ساکن شدن رطوبت بیش از حد در فضاهای شهری جلوگیری شود.

1.ساختمان ها در این مناطق مجزا ازهم ساخته می شوند،حیاط و فضاهای باز،وسیع و حصار دور این فضاها اغلب کوتاه هر از قد انسان است و دلیل آن استفاده از جریان هواست،تا از میان ساختمان ها عبور کرده و هوای مرطوب و راکد را با خود به بیرون محوطه و فضای زیستی ببرد،بهره بردن از طبیعت زیبا و سرسبز منطقه نیز از دلایل دیگر جهت تلفیق محیط مسکونی با طبیعت است.
2.مصالح ساختمانی داری حداقل ظرفیت حرارتی است.
3.استفاده از مصالح ساختمانی سبک و باضخامت کم بسیار ضروری است.

الگوهای معماری خانه های ایرانی:

در برخی جاها در خانه ها چهار چفته اتاق ها یک پستو هم دارند و همچنین گاه صفحه دارای یک بادگیر هستند.
این الگو با زندگی ایرانی بسیار سازوار و متناسب بوده است نخست این که الگویی درونگرا میباشد و با فرهنگ ایرانی هماهنگی دارد دوم این که نوسان دمای درون بسیار اندک است و این الگو در تابستان خنک و در زمستان گم می ماند سوم این که این با طاق و گنبد پوشاند و هم با آسمانه چوبی .
الگوی چهار چفته الگوی پایه برای همه خانه های ایرانی شده است گونه گسترده این الگو یک خانه با میان سرایی در میان است که جایگزین نور گیر میانی شده است اتاق های گرداگرد هم جایگزین چهار صفحه شده اند و الگوی خانه های شهری را پدید آورده اند با این همه اصول معمار خانه همواره پا برجا بوده است به طور کلی باید گفت الگوی چهار چفته یک روند تکاملی را پیموده است اتاق ها جای ایوان را میگیرند و بخش میانی آنچنان بزرگ میشود که به یک میان سرا تبدیل میگردد و دیگر نمیتوان روی آن را پوشاند.

عناصر سازنده خانه های سنتی:

میانسرای مرکزی: در خانه میان سرا دار هر بخش خانه در یک پهلو ی میان سرا ساخته میشود و گاه سه پهلو و گاه چهار پهلوی میانسرا اتاق و ساختمان است یک پهلو رو به جنوب شرقی و دیگری رو به جنوب غربی باز می شود از این دو سو در زمستان و هنگام سرما بهره گیری می کنند چون آفتاب گیر هستند سوی سوم هم رو به شمال شرقی باز میشود که هنگام گرما بهره میگیرند سوی چهارم کاملا بسته و یک دیوار است که تنها در آن تاقنما در آن تاق نما در آورده شده است چون آفتاب از این سو آزار دهنده است در سوی چهارم آبریزگاه و انباری قرار دارد

بخش نسار : بخش آفتاب کور خانه نسار می گویند و بخش آفتاب گیر آن پتو نامیده میشود.

بخش آفتاب گیر:پس خانه دارای یک بخش تابستان نشین یک بخش زمستان نشین یک تنبی دارد تنبی تالاری است در میان اتاق های دیگر و در پیشگاه آن ایوانی است که این ایوان رو به میانسرا باز میشود و از همان سو هم نور میگیرند همچنین روزنه هایی از آسمانه دارد که از آسمان نور میگیرد.

پدر سالار:در خانه های پدر سالاری همه کسان و خیشاوندان نزدیک در یک خانه زندگی می کردند دلیلی نداشت که به جایی دیگر بروند همه از یک آشپز خانه استفاده میکردند هر بخش از خانه یک خانواده کوچک زندگی میکرد این گونه خانه ها همچون یک مجموعه اپارتمانی امروزی بودند.

چند نمونه خانه های سنتی ایران:

تهران :1)خانه وثوق الدوله 2)خانه امام جمعه تهران 3)خانه امیر بهادر 4)عمارت باغ فردوس

شیراز:1)ساختمان مسکونی باغ ارم2)عمارت باغ نارنجستان3)خانه زینت الملک

اصفهان :خانه حیدری

یزد: خانه لاری ها، خانه مودت(جزء خانه لاری ها)

کاشان:خانه بروجردی ها

این فایل دارای 66 اسلاید به صورت پاورپوینت قابل دانلود میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا: