فضاهای آموزشی:

عبارتند از فضاهایی که برنامه درسی (مطابق با سیلابس درسی) در طول هفته در آنها تدریس می شود و شامل کلاس های تخصصی – کلاس های تجربی – کلاس های عمومی می گردد.
کلاس تخصصی:
فضایی که در آن تفهیم و تدریس دروس از طریق خواندن و نوشتن و تکرار مطالب توسط استاد و دانشجو وتجربه ذهنی انجام می گردد.
کلاس های تجربی:
در این فضا دروسی که نیاز به تجربه کردن و انجام کار عملی دارند تدریس می شود و اصل بر مشاهده عینی تجربیاتی است که توسط استاد و خود دانشجو که به صورت گروهی فعالیت می کنند انجام می شود.
کلاس عمومی:
فضایی است برای تدریس دروسی که نیاز به کار عملی ندارند و مطالب درسی توسط استاد به دانشجو یان ارائه می گردد.

معیارهای تعیین ظرفیت:

مهمترین معیارهای ظرفیت عبارتند از ظرفیت کلاس و کارگاه و آزمایشگاه ها وفضاهای پرورشی و ظرفیت مقاطع مختلف تحصیلی و ظرفیت مجتمع های آموزشی و مراکز آموزشی منطقه.

ظرفیت کلاس:

میزان تراکم دانشجو در کلاس با توجه به شاخص های تعلیم و تربیت و پیشبینی های آینده جمعیت دانشجویان و دیگر مشخصه های موثر در ابعاد کلاس برای کلیه پایه های تحصیلی 2 نفر تعیین گردیده است که این رقم حداکثر تا 30 نفر قابل قبول می باشد.

ضوابط و استاندارد:

رعایت ضوابط و استانداردهای موجود کشور در رابطه با فضاهای آموزشی الزامی است این ضوابط شامل : ضوابط کلاس:
محل قرارگیری کلاس ها در آرامترین مکان و به دور از سروصدای بیرون باشند.
قرارگیری هرگونه المان مزاحم در داخل کلاس که مانع دید دانشجویان به تخته و یا استاد می شود ممنوع می باشد.
محل قرارگیری درب ورودی کلاس در ابتدای ورودی کلاس و در مجاور تابلو می باشد.
برای کلاس های عمومی بزرگ که طول آنها بیش از 9 متر می باشد تعبیه دو درب در ابتدا و انتهای کلاس الزامی است.
مناسب ترین فرم برای کلاس های تجربی و عمومی و نظری مربع مستطیل و مربع توصیه می شود و از فرم های با زاویه کمتر از قائمه (90) پرهیز شود.

در طراحی کلاس های تجربی استفاده از سکوی تدریس برای تابلو ممنوع می باشد.
ارتفاع سکوی تدریس برای کلاس های عمومی 20 سانتی متر می باشد.
حداقل عرض سکوی تدریس 1/20 متر است.
رعایت حداقل فاصله اولین ردیف تا تابلو 2/5 متر می باشد.
نصب ساعت بر روی دیوار پشت سر دانشجو و مقابل تابلو کلاس توصیه می شود.
ارتفاع کلاس با توجه به تعداد ظرفیت دانشجویان و طول و عرض آن تعیین می شود و لیکن رعایت حداقل ارتفاع 3 متر برای مناطق معتدل و سردسیر و 3/4 متر برای مناطق گرم و رطوب الزامی است.
توصیه می شود حداقل یک کلاس در طبقه همکف پیشبینی گردد تا در صورت وجود دانشجو معلول بتوانند از آن کلاس استفاده نمایند.
استفاده از رنگ سفید مات در سقف و رنگ های نیمه مات روشن در دیوار کلاس ها توصیه می شود.

ضوابط نور و امکانات روشنایی :

طراحی کلاس ها باید به گونه ای باشد که حداکثر از نور طبیعی استفاده گردد.
ترجیحاً سطوح روشنایی کلاس باید به گونه ای تعبیه شوند که نور از سمت چپ دانشجو وارد کلاس شود.
در هر شرایط سطوح روشنایی نباید از مقابل و یا پشت دانشجویان به کلاس وارد شود.
مناسبترین نور طبیعی جهت کلاس درس، نور شمال و جنوب می باشد.
از بکارگیری نورهای تند که با تشعشع مستقیم منبع نورانی ( تابش خورشید در کلاس یا سیستم نوری مستقیم برق که موجب خیرگی چشم می شود ) اجتناب گردد.
از انعکاس نورهای تند به سطح دیوارها، کف اتاق، سقف اتاق، میز، تابلو کلاس که باعث خیرگی و خستگی چشم می شود اجتناب گردد.
حتی الامکان می باید از ورود نور غرب به کلاس جلوگیری شود.

ضوابط راهرو و پله :

طراحی فضاهای راهرو و پله باید به گونه ای باشد که حداقل از یک طرف دارای نور طبیعی باشند.
موقعیت قرار گیری پله نسبت به آخرین درب فضای آموزشی نباید بیش از 18 متر باشد.
عرض راهروها براساس تعداد کلا سهای تعیین می شود ولی به هر حال حداقل 2/10 متر می باشد.
با توجه به حداقل عرض که برای 4 کلاس در نظر گرفته شده است به ازاء هر کلاس که به آن افزوده می شود عرض راهرو 30 سانتی متر افزوده می شود.
حداکثر عرض راهرو 3/30 متر برای 8 باب کلاس می باشد چنانچه تعداد کلاس بیش از 8 باب باشد یک درب ورودی در طبقه همکف و یا یک دستگاه پله برای ارتباط طبقات باید پیش بینی گردد.
نصب لوازم و تجهیزات تا ارتفاع 2/10 متر در جداره دیوارهای راهروها برای جلوگیری از خطر آسیب رسانی ممنوع می باشد.

منابع:

نشریه شماره ۲۳۲ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
ضوابط فضاهای آموزشی سازمان نوسازی مدارس کشور- ویرایش چهارم
نویفرت
هندبوک معماری
اقلیم در معماری – مرتضی کسمایی

این فایل دارای 49 اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا: