رساله معماری
دانلود رساله طراحی مجموعه مسکونی در سبزوار با توجه به مفهوم امروز واحد همسایگی
چکیده
مساله آن است که ساختار محلات در دوران معاصر ایران، به واسطه تغییر در شکل شهر سازی معاصر از جمله شبکه ها و شریان های حمل ونقل و غیره دست خوش تییر شده است و شکل گیری واحدها ی مسکونی در کنار یکدیگر را با مشکلاتی مواجه کرده است، که طراحان معاصر را بر آن داشته تا این گروه های اجتماعی را در قالب مقوله جدیدی با نام واحد همسایگی احیاء کنند. از این رو ضرورت دارد ، در طراحی مجموعه مسکونی به شکل دهی یک واحد همسایگی که ارتقاء دهنده ی تعاملات اجتماعی و سر زندگی و غیره، که در نهایت به آرامش و آسایش ساکنان منجر شود توجه کافی به ابعاد کالبدی_ فضایی آن شود.
هدف اصلی در این پژوهش طراحی الگویی نوین از تجمع در مقیاس واحد همسایگی است، که بتواند پاسخگوی تغییرات ارتباطات انسانی در زندگی امروزباشد و باعث هر چه بیشتر شدن تعاملات اجتماعی شود. و نیز در صدد پاسخ به این که یک معمار چگونه می تواند برای هر چه ییشتر کردن روابط اجتماعی با توجه به تغییرات ارتباطات انسانی در زندگی امروز، الگوهای نوینی در مجموعه های مسکونی ارائه دهد؟ با استفاده از چه راهکار هایی می توان به خلق یک واحد همسایگی مطلوب و رضایت بخش برای ساکنین دست یافت؟
روش پژوهش و طرح به این صورت بوده است که در ابتدا مفهوم مسکن و معیار های کیفی مطلوب مسکن و همچنین و عوامل موثر بر کیفیت مجموعه های مسکونی بررسی شده است و در ادامه به روند شکل گیری واحد های همسایگی در کشورهای غربی و تاثیرات آن بر نظام شهر سازی ایران پرداخته شده است. نتایج در قالب اصول و معیار هایی برای طراحی محیطهای مسکونی با هدف تقویت روابط اجتماعی و انسانی مطرح می شودکه جمع آوری مطالعات با روش توصیفی – تحلیلی و بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است.
در پایان، معیارهای در نظر گرفته شده از عوامل اجتماعی در کنار عوامل فضایی کالبدی ترکیب گردیده اند، که شامل راه کار های همچون مرکزگرایی ؛ توجه بیشتر به عرصه نیمه عمومی( فضای سبز و فضاهای جمعی مناسب از جمله تراس های همسایگی در آپارتمان ها) می باشد، و در آخر عوامل مذکور در قالب ایده های برای طراحی مجتمع مسکونی در شهرستان سبزوار به کار رفته است. تا بتواند به عنوان یکی از راه حل های پیشنهادی برای ارتقای کیفیت زندگی و مطلوبیت بخشی و پویایی زندگی در شهرستان سبزوار بیان شود.
کلید واژه: معماری، واحد همسایگی، طراحی مجموعه مسکونی، زندگی امروز، سبزوار
فهرست
فصل اول:معرفی پروژه 1
1-1-مقدمه 2
1-2-بیان مسئله 2
1-3-پیشینه طرح 3
1-4- اهمیت و ضرورت طرح 6
1-5- اهداف تحقیق 7
1-6-پرسش های تحقیق یا فرضیه ها طرح 7
1-7-روش تحقیق 7
1-8-فرآیند تحقیق 8
فصل دوم: مسکن 9
2-1- مفاهیم و تعاریف مسکن 10
2-2- مسکن و انسان 11
2-3- روش زندگی و مسکن 14
2-4- ویژگی های کیفی مسکن مطلوب 18
2-4-1- توجه به انسان 18
2-4-2- امنیت و ایمنی 19
2-4-3- محرمیت 19
2-4-4- آرامش 19
2-4-5- خلوت 20
2-4-6- امکان ارتباط با طبیعت 20
2-4-7- میانه روی 21
2-4-8- احترام به حقوق دیگران 21
2-4-9-وحدت جامعه 21
2-4-10-احترام به خانواده 22
2-5- مبانی طراحی مسکن مطلوب………………………………………………………………………………………………………….. 22
2-5-1- مقیاس انسانی 23
2-5-2- کلیت 23
2-5-3- ساسله مراتب 24
2-5- 4- هماهنگی 24
2-5-5- درونگرائی 25
2-5-6- تعادل 25
2-5-7- مکانیابی مناسب 26
2-6- برقراری استاندارد های مسکن 27
2-6-1-تعریف استاندارد 27
2-6-2- انواع استاندارد های ممکن 27
2-6-3- هدف از تدوین استاندارد های مسکن 27
2-6-4-عوامل موثر در تدوین استاندارد های مسکن 28
2-6-5- عوامل متشکله مسکن و محیط مسکونی که در بحث استاندارد ها باید مورد توجه باشند 29
2-7- مفاهیم و نظریات مرتبط با مجتمع های مسکونی 30
2-8- سیر تحول تاریخی مجتمع های مسکونی در ایران و شهر تهران 32
2-9- ابعاد و معیارهای مجتمع های مسکونی 33
2-10- مقیاس عوامل انسانی-محیطی موثر در طراحی کالبدی مجموعه های مسکونی 34
2-11- دسته بندی عوامل موثر در طراحی: 34
2-11-1- تداوم کالبدی-اجتماعی 34
2-11-2- هویت و شناسه 36
2-11-3- خلوت و تعامل اجتماعی 37
2-11-4- امنیت در مجموعه های مسکونی 39
2-11-5- دسترسی پیاده 40
2-11-6- دسترسی سواره 41
2-11-7- ترکیب داخلی واحدهای مسکونی 42
2-11-8- اقلیم و صرفه جویی در مصرف انرژی 43
2-12-رویکردها به گونه شناسی مسکن 44
2-13- گونه شناسی مجتمع های مسکونی 45
2-14- انواع مجتمع های مسکونی 47
2-14-1- مجتمع های مسکونی کوتاه (یک تا دو طبقه ) 47
2-14-2- مجتمع مسکونی متوسط 3( تا 5 طبقه 47
2-14-3- مجتمع های بیش از دو واحد مسکونی (هر طبقه یک واحد ) 47
2-14-4- مجتمع های مسکونی دو واحدی (هر طبقه دو واحد ) 48
2-14-5- مجتمع های مسکونی سه واحدی (هر طبقه سه واحد ) 48
2-14-6- مجتمع های مسکونی شش واحدی 48
2-14-7- مجتمع های مسکونی هشت واحدی 49
2-14-8-مجتمع های مسکونی شانزده واحدی 49
2-14-9-مجتمع های دارای چند بلوک ساختمانی 50
2-15- دستورالعمل های طراحی مجتمع های مسکونی 50
2-15-1- دستورهای عام 50
2-15-2- دستورالعملهای ویژه مجتمع هایی با تعداد متوسط بالا و زیاد ( 51 واحد به بالا ) 51
فصل سوم:واحد همسایگی 54
3-1- مروری بر سوابق 56
3-2- واژه شناسی همسایه 57
3-3- درک از اجتماع همسایگی 58
3-4- نگرش به محله 59
3-5- مفهوم واحد همسایگی 60
3-6- ایده واحد همسایگی (شکل گیری در غرب): 60
3-6-1- واحد همسایگی ( مجموعه مسکونی خود اتکا) 60
3-7- شش شاخصه مشترک واحد همسایگی 61
3-7-1- حمل و نقل، خارج از بافت مسکونی 61
3-7-2- حریم اجتماعی و خصوصی 62
3-7-3- جمعیت بهینه در واحد همسایگی 62
3-7-4-مراکز فرهنگی و آموزشی در واحد همسایگی 62
3-7-5- حدود فیزیکی واحد همسایگی 63
3-7-6- خدمات شهری 63
3-8-کاربری های عمده مهم در طرح کلارنس پری (واحد همسایگی) 63
3-8-1-دبستان 63
3-8-2-پارکها 64
3-8-3-مغازه های محلی 64
3-8-4- کاربری مسکونی 64
3-8-5- خیابان ها و معابر عمومی 64
3-9-(رادبرن ؛ نمونه ای اجرا شده) 65
3-10- توسعه الگوی واحد همسـایگى در نظام شهرسازی غرب 66
3-11- بررســى نقش و جایگاه واحد همســایگى در شهرسازی معاصر غرب 67
3-11-1- مکانى جهت سکونت و ارائه خدمات و نیازهاى اولیه ساکنین 67
3-11-2- ارتقاءدهنده تعاملات اجتماعى وایجادکننده حس جامعه محلى 67
3-11-3- زمینه ساز مدیریت شهرى و مشارکت اجتماعى 67
3-11-4- ایجاد کننده هویت و معنى 68
3-11-5- امکانى براى پایدار نمودن توسعه شهرى 68
3-12- واحد همسایگی پایدار 68
3-12-1- خودکفایی 68
3-12-2- کاهش سفرهای شهری 68
3-12-3- جامعه پذیری و مفهوم اجتماع 68
3-12-4- مفهوم مکان و هویت 69
3-12-5- مشارک 69
3-13- محله (در ایران) 69
3-14- جایگاه محلات در ساختار کالبدى-فضایى و اجتماعى شهرهاى تاریخى ایران 70
3-14-1- اصول به کار رفته در ساختار کالبدى- فضایى محلات 71
3-14-1-1- پیوند میان مرکز شهر و مراکز محلات 71
3-14-1-2- مرکزیت 71
3-14-1-3- پیوند میان شبکه راههای منطقه ای با شبکه گذرهای اصلی محلات 71
3-14-1-4- قلمرو محله اى 71
3-14-1-5- سلسله مراتب 71
3-14-1-6- انعطاف پذیرى 72
3-14-2- اصول به کار رفته در ساختار اجتماعى محلات 72
3-14-2-1- اتحاد و همبستگى اجتماعى 72
3-14-2-2- انعطاف پذیرى جمعیتى 72
3-14-2-3- مدیریت محله ای 72
3-15- تحولات محله های شهری پس از انقلاب اسلامی ( 1357 ) تاکنون 73
3-16- شهرنشینی شتابان، مدرنیسم و آثار آن بر تغییرات ساختاری و عملکردی محله های شهری 74
3-17- مقایسه محله در شهرنشینى ایران و واحد همسایگى درشهرسازى معاصر غرب 75
فصل چهارم : معرفی نمونه های مشابه داخلی و خارجی 78
4-1- مجتمع مسکونی زیتون اصفهان 79
4-2- شهرک جدید شوشتر 84
4-3- «ها لا ینوف» 90
4-4- خانه شماره 13 95
4-5- پروژه مسکونی راج روال 98
4-6- دهکده ی بازی های آسیایی 101
فصل پنجم: مقدمات طراحی 105
5-1- موقعیت و ساختار وضع موجود منطقه 106
5-2- بررسی وضع موجود ناحیه 106
5-3- بررسی و شناخت کلیات ضوابط و مقررات ساختمانی و شهرسازسی در شهر 107
5-4- بررسی کاربریها 108
5-5-بررسی دسترسی ها 109
5-6-بررسی دید و منظر 110
5-7-بررسی عوامل طبیعی 111
5-8- معرفی محدوده سایت 111
5-9- فرایندطراحی 112
5-9- 1- عرصه عمومی 114
5-9-1-1- بررسی تاثیرات سایت پروژه 114
5-9-2- عرصه نیمه عمومی 119
5-9-3–نیمه خصوصی 121
5-9-4-خصوصی 125
5-9-5-طراحی در مقیاس خرد 126
منابع و ماخذ 139
فهرست جداول
3-1-وجه تمایز و تشابه مفهوم محله و مفهوم همسایگی 59
3-2- مقایسه تطبیقى مفهوم محله سنتى ایرانى با واحد همسایگى در شهرسازى معاصر غربى 76
فهرست نقشه ها
5-1-پلان طبقه همکف تیپ A 127
5-2-پلان طبقه همکف تیپ B 128
5-3-پلان طبقه همکف تیپC 129
5-4-پلان تیپ طبقات تیپ A 130
5-5-پلان تیپ طبقات تیپ B 131
5-6-پلان تیپ طبقات تیپC 132
5-7-پلان های طبقه همکف 133
5-8-سایت پلان 134
5-9-برش A-A 135
5-10-برش B-B 136
فهرست تصاویر
2-1-خانه مدرن براى همه ملت ها 12
2-2-خانه با نظر به زمینه هاى فرهنگى 13
2-3-چیدمان مجتمع مسکونی 46
2-4- مجتمع های مسکونی شش واحدی 48
2-5- مجتمع های مسکونی شانزده واحدی 49
3-1- الگوی اجتماعی واحد همسایگی 60
3-2- طرح واحد همسایگی رادبرن 65
3-3- سایت پلان واحد همسایگی رادبرن 65
4-1-سایت پلان مجموعه مسکونی زیتون 79
4-2- سر در ورودی مجموعه مسکونی زیتون 79
4-3- حیاط مرکزی مجموعه مسکونی زیتون 79
4-4- نحوه دسترسی پیاده و سواره به مجموعه مسکونی زیتون 79
4-5- سر در ورودی مجموعه مسکونی زیتون 80
4-6- پلان واحده تک خوابه ر مجموعه مسکونی زیتون 80
4-7- پلان واحده دو خوابه ر مجموعه مسکونی زیتون 81
4-8- پلان واحده سه خوابه ر مجموعه مسکونی زیتون 81
4-9- پلان قسمتی از مجموعه مسکونی زیتون 81
4-10- مقطع عرضی از مجموعه مسکونی زیتون 81
4-11- نماهای میانی مجموعه از مجموعه مسکونی زیتون 82
4-12- نماهای میانی مجموعه از مجموعه مسکونی زیتون 82
4-13- نماهای میانی مجموعه از مجموعه مسکونی زیتون 82
4-14- فضای سبز مجموعه مسکونی زیتون 83
4-15- شهرک جدید شوشتر 84
4-16- شهرک جدید شوشتر 84
4-17- موقعیت قرار گیری شهر جدید شوشتر 85
4-18- – شهر قدیم شوشتر 85
4-19- شهر جدید شوشتر 85
4-20- فضاهای کالبدی شوشترنو 86
4-21- فضاهای کالبدی شوشترنو 86
4-22- مسیر پیاده به شکل چلیپا 87
4-23- نحوه به کار گیری چلیپا در سازمان دهی فضای شهری در شوشتر نو 87
4-24- معابر پیاده در شوشتر نو 88
4-25- حیاط مرکزی خانه ها در شوشتر نو 89
4-26- نمایی از ساختمان های مسکونی در شوشتر نو 89
4-27- مجموعه مسکونی هالاینوف 90
4-28- مجموعه مسکونی هالاینوف 90
4-29- نحوه دسترسی پیاده و سواره به مجموعه مسکونی 90
4-30- سایت پلان مجموعه مسکونی هالاینوف 91
4-31- نمای رو به خیابان مجموعه مسکونی هالاینوف 92
4-32- نمای رو به رودخانه اسخلده مجموعه مسکونی هالاینوف 92
4-33- نمای رو به حیاط مرکزی مجموعه مسکونی هالاینوف 93
4-34- دیاگرام گرافیکی از نحوه قرار گیری واحد ها در مجموعه مسکونی هالاینوف 93
4-35- باغچه های اختصاصی در طبقات مجموعه مسکونی هالاینوف 94
4-36- حیات مرکزی مجموعه مسکونی هالاینوف 94
4-37- خانه شماره 13 95
4-38- سایت پلان مجموعه مسکونی خانه شماره 13 95
4-39- مجموعه مسکونی خانه شماره 13 95
4-40- پله های اتصال دهنده مارپیچی آپارتمانها 96
4-41- آسانسور شیشه ای بیرون از آپارتمان ها 96
4-42- پلان طبقه های گونه نما با دوآپارتمان 2اتاقه و آپارتمان دوبلکس4 اتاقه 97
4-43- طبقه بالایی آپارتمان دوبلکس 97
4-44- نما جنوب شرقی از سمت خیابان اصلی به مجموعه مسکونی 97
4-45- نما شمال غربی مجموعه مسکونی 97
4-46- پروژه مسکونی راج روال 98
4-47- سایت پلان مجموعه مسکونی راج روال 98
4-48- تیپ پلان مجموعه مسکونی راج روال 99
4-49- معابر پیاده در مجموعه مسکونی راج روال 99
4-50- چیدمان بلوک ها در مجموعه مسکونی راج روال 100
4-51- مجموعه مسکونی راج روال 100
4-52- دیده کلی به دهکده ی بازی های آسیایی 101
4-53- نحوه دسترسی های سواره و پیاده به دهکده ی بازی های آسیایی منبع 101
4-54- ساختار کالبدی مجموعه 102
4-55- ساختار کالبدی مجموعه 102
4-56- ارتباطات فضایی و دروازههای عمومی 102
4-57-ترکیب یکی از گونه های آپارتمانی برای ایجاد مساحت های متنوع 103
4-58-حیاط مرکزی داخل مجموعه 104
5-1-عکس هوایی از سایت 106
5-2-نقشه کاربری ها 108
5-3-نقشه دسترسی ها 109
5-4-خیابان سمت جنوبی سایت 109
5-5-اتوبان توحید شهر 109
5-6-دید از سمت جنوب به سایت 110
5-7-دید از سمت شرق به سایت 110
5-8-دید از سمت شمال سایت به مجتمع های مسکونی جهاد 110
5-9-محدوده ی سایت 111
5-10-دیاگرام روند طراحی 113
5-11-نحوه دسترسی ها پیاده و سواره به سایت 114
5-12-خیابان کشی بین بلوک ها 114
5-13- چیدمان اولیه 115
5-14- ایده فضای مابین ساختمان ها 115
5-15- استفاده از شکستگی ها ( پویای حجم و عمق نفوذ نور) 115
5-16- فضای جمعی 116
5-17- سایت پلان عمومی و نیمه عمومی 116
5-18- فضای بازی 117
5-19- فضای بازی بیرون از بلوکها به منظور جلوگیری از سر و صدا 117
5-20- ورودی شاخص 117
5-21- مسیرهای پیاده اصلی 118
5-22- مسیرهای پیاده 118
5-23- مسیرهای پیاده مابین بلوک ها 119
5-24- مسیرهای پیاده مابین بلوک ها 119
5-25- حیاط های مابین ساختمان ها 120
5-26- حیاط های مابین ساختمان ها برای استفاده شخصی تر ساکنین 120
5-27- ورودی به ساختمان و نحوه ارتباط با مسیر پیاده 121
5-28- لابی بلوک های تیپ A و C 122
5-29- لابی بلوک های تیپ B 122
5-30- نحوه ارتباط بلوکها از طریق تراسهای 123
5-31- نحوه ارتباطات بصری 123
5-32- تراس های همسایگی در بلوک B برای هر طبقه به منظور تعاملات اجتماعی. 124
5-33- تراس های همسایگی در بلوک های A,C برای هر طبقه به منظور تعاملات اجتماعی 124
5-34- نحوه توزیع واحدها در واحد همسایگی 125
5-35- تراس های بزرگ یک اندازه به عنوان یک مدول تکرار شدند در کل واحد ها 126
5-36- استفاده از الگو های ایرانی در نما 126
5-37- نمای شمالی 136
5-38-نمای غربی 136
5-39- دیده پرنده از جهت غربی سایت 137
5-40- دیده پرنده از جهت شمالی سایت 137
5-41-دید از محوطه حیاط به بلوک ها 138
5-42- دید از محوطه حیاط به بلوک ها 138
مقدمه
امروزه تاثیر و اهمیت مسکن و نقش اجتماعی آن بر کسی پوشیده نیست. مسکن به عنوان یکی از نیاز های اساسی خانواده ها که نه تنها به عنوان سرپناه بلکه به عنوان یک دارایی مهم نیز تلقی می گردد و از ارزش بالای اقتصادی و اجتماعی (در تعیین منزلت اجتماعی افراد)بر خوردار می باشد
مسئله ی احتیاج به مسکن به دلیل وضعیت خاص موجود در هر جامعه متفاوت است و با خصوصیات فردی و موقعیت اجتماعی و شرایط ایدئولوژیک و وضعیت اجتماعی-اقتصادی تغییر می کند.این تغییرات باید شناخته شود و مورد توجه قرار گیرند (دلال پور محمدی ،1379).
همچنین نگرش صرفاً کالبدی به موضوع مسکن باعث شده است که مسائل انسانی (روح و روان) در آن کم شود. در صورتی که یک بنا به خصوص اگر خانه باشد، دارای مسائل و مفاهیم عمیقی است که اگر با مفاهیم ایجاد ارتباط و پیوند بین چندین واحد مسکونی ضرب شود، به این نتیجه خواهد رسید که طراحی یک واحد همسایگی دارای پیچیدگی ها و مفاهیم عمیقی است و به همین علت با واژه هایی مانند: مجتمع مسکونی، مجموعه مسکونی و… کاملاً متفاوت است زیرا غیر از ویژگی های کالبدی دارای ویژگی های غیر کالبدی (اجتماعی، فرهنگی) قویی برخوردار است(فری، 1383).
تحلیل این مفاهیم و زیر ساخت های فکری موثر در تدوین الگوهای اخیر طراحی مسکن و راه حل های ارائه شده توسط معماران، وهمچنین تحلیل مفهوم محله در طراحی شهرهای جدید، بخصوص واحد همسایگی به عنوان مهمترین این مفاهیم و تاثیر آن بر رویکرد های اخیر طراحی مجموعه های مسکونی، موضوعاتی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. اهمیت تحلیل الگوهای طراحی ومبانی نظری شکل گیری آنها به دلیل تاثیر گذاری بر طراحی مناطق مسکونی شهرهای جدید در سراسر دنیاست.
