مقدمه و تاریخچه
آجر از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی باستان‌شناسان به ده هزار سال پیش می‌رسد ولی این امر هنوز به اثبات نرسیده است. در ایران بقایا کوره‌های سفال‌پزی و آجر‌پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می‌رسد پیدا شده است و نیز نشانه‌هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آنست. ساختمان برج بابل که از اجر بنا شده مربوط به ۵۰۰۰ سال قبل بوده و امروزه بقایای آن موجود است. از آجرهای ویرانه‌های یکی از شهرهای بابل در برخی ساختمان‌های شهرهای بغداد و تیسفون استفاده شده که مربوط به ۶۰۰ سال قبل از میلاد میباشد.
واژه آجر ( معرب آگور فارسی ) بابلی است و نام خشت‌هایی بوده که بر روی آنها منشورها (فرمان‌ها)، قوانین (دادها) و نظایر آنرا می‌نوشته‌اند. گمان می‌رود نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره‌ها و کف اجاق‌ها به پختن آجر پی‌برده باشند. کوره‌های آجر پزی ابتدائی نیز بی گمان از مکان هایی تشکیل می شده است که در آن لایه های هیزم و خشت متناوباً روی هم چیده می شده است( شکل ۲-۱) در ایران باستان ساختمان های بزرگ و زیبایی بنا شده اند که پاره ای از آنها هنوز پا برجا هستند، نظیر طاق کسری در غرب ایران قدیم، عراق فعلی بعدها نیز ساختمان هایی مانند آرامگاه شاه اسماعیل سامانی، گنبد کاووس و مسجد جامع اصفهان را با آجر ساختند. پل ها و سدهای قدیمی را نیز با آجر بنا می کرده اند که از آنها می توان پل های دختر، سد کبار در قم و غیره را نام برد.
آجر جوش آجر خاص در صنعت سفال‌پزی است که در کشورهای صنعتی دارای اهمیت ویژه‌ای است و آنرا با خاک مرغوبی که در گرمای بالاتر از ۱۰۰۰ درجه سلسیوس خمیری نشود می‌پزند. مدت توقف آجر جوش در کوره کمی بیشتر از آجر معمولی است و آنرا به اندازه‌ای در کوره نگاه می‌دارند که دانه‌های خاک عرق کرده، به یکدیگر بچسبند و آجر به صورت یکپارچه درآید.
تفاوت دمای عرق کردن و خمیری شدن خاکی که به مصرف تهیه آجر جوش می‌رسد باید زیاد و حدود ۱۹۰ تا ۲۰۰ درجه سلسیوس باشد تا در گرمای کوره خمیری نشود. چنین خاکی معمولاً در طبیعت کمیاب است و باید آنرا از مخلوط کردن خاک‌های مختلف ساخت. مقدار اکسیدهای قلیائی خاک آجر از ۵/۱ تا ۵/۲ درصد و میزان Al2O3 آن از ۱۵ تا ۲۵ درصد میباشد.
توجه :این فایل شامل ۷۶ اسلاید میباشد.
دانلود مستقیم از سایت معماری بنا:
