دانلود پاورپوینت معرفی معماری اسلامی در آندلس اسپانیا

چرا نام آندلس

ویزیگوت ها (گوت های غربی) اقوامی بودند که از 468 میلادی تا زمان فتح اسلامی 92 ه.ق (711 م) بر شبه جزیره ایبری حکومت می کردند. آنان مانند اجداد ژ‍رمنی خود، اراضی متصرفه را از طریق قرعه کشی بین امیران تقسیم می کردند. ترکیب لاتین “سورتس گوتیکا” (قرعه های گوتی) نامی بود که آنها بر سرزمین هایی که از این طریق به دست می آوردند، می گذاشتند. معادل گوتی آن ” لاندا آلتوس“ به سرعت در عربی به صورت “الاندلس” در آمد.

_ دوران حکومت مسلمانان در آندلس

_ طلوع اسلام و گسترش آن

با آغاز بعثت حضرت محمد (ص) در قرن 7 میلادی، اسلام در شهر مکه طلوع کرد. ایشان در سال 622 میلادی با هجرت به مدینه و استقرار در آنجا اولین حکومت اسلامی را پدید آورد.
بعد از وفات پیامبر در سال 11 ه.ق (632 م) نخستین خلفا از میان صحابه پیامبر انتخاب شدند. بعد از چندین سال در سال 41 ه.ق (661 م) معاویه توانست با ایجاد سلطنتی موروثی، نخستین خاندان اموی را بر قلمرو اسلامی حاکم کند.
گسترش اسلام اغلب به دست قبایل و طوایفی که به تازگی به اسلام رو آورده بودند، به شتاب پیش برده شد. در ابتدا مسلمانان به طرف سوریه و ایران و عراق هدایت شدند، و در دهه هاى نخست هجرى به شمال آفریقا رسیدند.
در سال ۸۹ هجرى “موسى بن نصیر” از طرف “ولید بن عبدالملک” خلیفه اموى به حکمرانى کل شمال آفریقا منصوب شد. او پس از جنگ هاى سخت بربرهاى شمال آفریقا را مطیع خود ساخت.
مسلمانان و بربرهاى شمال آفریقا در سال 91 ه.ق   (710 م) تحت فرماندهى طارق بن زیاد که یکى از افسران برجسته  موسى بن نصیر بود،  با سپاهیانی از تنگه (جبل الطارق) گذشت و در اندک زمانى بخش عمده اسپانیا را که شامل کشور پرتقال کنونى هم بود به تسخیر در آورد. بدین ترتیب براى اولین بار، زمینه حضور نظامى مسلمانان در اروپا فراهم شد.

1. دوران تصرف آندلس (قرن دوم وسوم ه.ق ) 91 ه.ق /710 م

وقتی طارق بن زیاد با سپاه خود قدم به اسپانیا نهاد، جنگ هاى داخلى اسپانیا را فرا گرفته بود. طارق بن زیاد در اولین نبرد جدى خود در اسپانیا بر ویزیگوت پیروز شد. پیروزى طارق در این جنگ، مقدمه اى براى پیشروى مسلمانان به قلب اروپا شد.
مردم اسپانیا با اینکه مسیحى بودند در برابر هجوم مسلمانان مقاومتى از خود نشان ندادند و آرزوى نابودى ویزیگوت ها را داشتند. از این رو طارق بدون مقاومتى جدى، بخش عظیمى از اسپانیا را فتح کرد و در کمتر از یک سال شهرهاى بزرگى مثل کوردبا(قرطبه)، مالاگا(مالقه) و سیویلیا (طلیطله)  به دست مسلمانان افتاد .

_ معماری دوران تصرف آندلس(قرن دوم وسوم ه.ق )

دشوار می توان بنای مشخصی را به سال های ابتدایی فتح اسلامی نسبت داد. نخستین قبایل بربر و عربی که به شبه جزیره ایبری وارد شدند، به بناهایی که قبلا ساخته شده بودند اکتفا کردند و بیشتر از ساخت و ساز مشغول نبردهای نظامی بودند.
در مورد آغاز ساخت بناهای اسلامی شواهد به گونه ایی نیست که بتوان نظر قطعی داد. به طور مثال در برخی منابع آمده است که قدیمی ترین مساجد آندلس پیش از 102 ه.ق (720 م) در غرناطه ساخته شده اند، در دوران عبدالرحمن اول پل رومی روی رودخانه وادی الکبیر بازسازی شده است، قصری متعلق به ویزیگوت ها تغییر یافته است، مساجدی کوچک بنا شده اند و … اما همانطور که بیان شد هیچ کدام به طور قاطع قابل استناد نیستند.

_ معرفی مسجد جامع قرطبه

قدیمی ترین ساختمان شناخته شده مربوط به دوره اسلامی، مسجد جامع قرطبه است؛ که از هر نظر یک شاهکار معماری محسوب می شود. ساختمانی که معیار و الگویی برای همه آثار دینی آندلس شناخته می شود. عبد الرحمن اول، در ابتدا در مسجد جمعه قدیمی که احتمالا بخشی از یک کلیسا بود حکومت خود را بنا کرد. اما از آنجا که مسجد جامع مهم ترین بنا در یک شهر اسلامی است، بعد از مدتی تصمیم گرفت مسجد جامع جدیدی در همان محل کلیسا بنا کند.

معماری دوره عبدالرحمن دوم در آندلس

دوره عبدالرحمن دوم، دوران رونق فعالیت های ساختمانی است.تاسیس شهر مورثیا (مرسیه)، مرمت و ساخت دیواره های شهر، برپایی مسجد جمعه جدید در خائن (خیان) و گسترش مساجد جامع در اشبیلیه و قرطبه و … از این جمله اند.
در قرن سوم ه.ق ، مسجد تولدو (طلیطله) آندلس و دژ کوهستانی بوباسترو ساخته شد.

_ معرفی شهر مریذا (مارده)

2. دوران زرین، دوران خلافت ( قرن چهارم ه.ق ) 291-355 ه.ق /912-976 م

حکومت امویان در آندلس، در 291-355 ه.ق (912-976 م) در زمان عبدالرحمن سوم و فرزند او حکم به اوج شکوفایی خود رسید. او سال های زیادی را برای ایجاد وحدت داخلی و امنیت و ثبات مرزهای خارجی تلاش کرد و به هدف خود رسید. حکومت های مسیحی شمال آندلس او را به رسمیت شناختند. در قرن 4 ه.ق (10 م) اسپانیای اسلامی از نظر اقتصاد و اندیشه از بقیه اروپا جلوتر بود.
بعد از او پسرش حکم دوم در 350 ه.ق (961 م) خلیفه شد. او فردی هنر دوست و فرهیخته بود. ساخت و سازهای خوبی انجام داد و اکنون نام او با ساخت شهر مدینه الزهرا و گسترش و زیباسازی مسجد جامع قرطبه گره خورده است.

_ معماری دوران زرین (قرن قرن چهارم هجری قمری)

انگیزه عبدالرحمن سوم برای ساخت شهر جدید کاملا روشن نیست، اما با هر انگیزه ایی که داشت در سال 324 ه.ق (936 م) تصمیم گرفت پایتخت جدیدی به نام “مدینه الزهرا” در خط مستقیم در نزدیکی قرطبه بسازد. در 335 ه.ق (947 م) دستگاه دولت از قرطبه به شهر جدید منتقل شد. به طور کلی ساخت شهر حدود 40 سال طول کشید.

3. دوران ملوک الطوایف (قرن پنجم ه.ق) 485 – 422 ه.ق / 1091 – 1031 م

این عصر دوران ناآرامی بود ، به همین دلیل تعداد قابل توجهی از دژها و قلعه ها ( خصوصا در کانون مملکت ) ، همچون حصاری گرداگرد شهرها ساخته یا باز سازی شدند. و به نوعی دوره “شهر باز” سپری شد . پایتخت آنها شهر ساراگوسا ( سرقسطه ) بود .

_ دژ ها و قلعه ها

در این دوره حصارهای اطراف شهر به طور عمده از کاه گل ساخته می شدند ؛ بدون استحکامات سنگی کنج که از این پس به صورت معیار در آمد . دیوارهای پیرامونی دژ از پاره سنگ بودند ( بخش شمالی شهر طلیطله ). بسیاری از این دژها در نقاط مسلط کوهستانی بر افراشته می شدند و نحوه طراحی شان را بستر زمین تعیین می کرد ، اغلب به جای برج فقط پیش آمدگی هایی در دیوار داشتند ، مانند نمونه های روئدا و خاتیبا

کاخ ها در آندلس

چیز زیادی از کاخ های دوران ملوک الاطوایف باقی نمانده است که از همه محفوظ تر و زیباتر کاخ الجعفریه در ساراگوسا ( سرقسطه ) است .

_ معرفی مسجد ( نمازخانه ) کاخ ساراگوسا

ورودی مسجد در ضلع شمالی کاخ قرار دارد که مانند طاق نمای محراب با قوسی نعل اسبی قاب بندی شده است . پلان آن مربعی است که یک هشت ضلعی در آن محاط شده است . محراب از الگوی مسجد جامع قرطبه پیروی می کند . نظیر معماری دوران امویان حجم سازی بر وجه بیرونی قوس نسبت به حجم درونی قوس ، هم مرکز نیست .

_ معرفی قصر بنوزیری

قصر بنوزیری موسوم به ” القصبه القدیمه ” در غرناطه بر روی سراشیبی البایثین به سوی رود دارو واقع بوده است . بر محل القصبه دژی بوده که بقایایی از آن برجای مانده است . مناره ای که اکنون برج کلیسای سان خوزه است ، پلی بر روی رودخانه ی گنیل و حمام زیبای بانوئلو از بقایای آن دوره اند . قابل ذکر است که از سازه الحمرا در قرن 5 ه.ق / 11م چیزی برجای نمانده است . مسجد جامع غرناطه در دوران بنوزیری ، اکنون جای خود را به کلیسای جامع داده است .نقشه همکف آن شامل 7 شبستان در امتداد جهت قبله و صحنی است که با دالان های عمیق احاطه شده است .

_ معرفی القصر المبارک

مشهورترین کاخ بنوعباد است که در نزدیکی وادی الکبیر در سویل ( اشبیلیه ) واقع شده . جهت به رخ کشیدن قدرت بنوعباد ، کاخ به دارالعماره چسبیده است . در عرصه شمالی کاخ باغی را با بسترهای فرونشسته ، بقایای آبرسانی ، استخرها و قطعاتی از یک رواق کشف کرده اند .اصول معماری این باغ که قرن ها در مراکش برقرار ماند :
1 . طرح چلیپایی متشکل از معبرهای برآمده ای در جوار درختان پرتقال
2 . استخرهایی مستطیل شکل در چهار ناحیه ی طرح چلیپایی ، و در وسط استخر مدوری و کلاه فرنگی
باغ دیگری در خود الکاثار(قصر) کشف شده که اندازه قابل توجهی داشته و 3 متر پایین تر از سطح عمومی ساخته شده .این باغ با دیواری که مجاری شبکه آبرسانی را در خود جای داده ، احاطه شده بود .

4. دوره تسلط بربر ومعماری مرابطی و موحدی (قرن پنجم تا هفتم ه.ق) 646 – 458 ه.ق/ 1248 – 1091

_ معماری مرابطون

مرابطون از قبایل کوچ نشین بربر بودند . در مغرب ( مراکش ) و الجزایر حکومت مرابطون آثار معماری مهم و منحصر به فردی را پدید آورد اما هیچ شهر یا دژی را در شبه جزیره ایبری ایجاد نکردند . در آغاز این دوره سپاهان بربر فقط به تاراج و تخریب دست زدند و اغلب کاخ های ملوک الطوایف را ویران ساختند .
در شمال آفریقا مرابطون برای بنیان گذاری شهرها و دژها ، ابتدا شروع به ساخت مساجد و کاخ ها کردند ، از جمله دژهای بنی طوده ، امرگو و تشگموت. دژهای بنی طوده و امرگو که قدمت بیشتری دارند ، عمدتاً از پاره سنگ ساخته شده اند.

_ معرفی مسجد جامع تلمسان در الجزایر

_ مورثیا و مونته آگودو( 567 – 541 ه.ق )

_ معماری موحدی (جهت گیری تازه در دین)

5. دوران بنونصر (قرن هفتم تا نهم ه.ق) 897 – 634 ه.ق / 1492 – 1237 م

پس از فروپاشی امپراطوری موحدون ، محمدابن یوسف ابن نصر به قدرت رسید و غرناطه را که در دولت بنوزیری تاسیس شده بود ( قرن 5 ه.ق / 11 م )، در سال 634 ه.ق ( 1237 م ) به تصرف خود درآورده . غرناطه پایتخت بنو نصر ، آخرین مسلمان نشین شبه جزیره ایبری بود . پادشاهان بنونصر برای حفظ قدرتشان در برابر همسایگان مسیحی ، مجبور به عقب نشینی در قلمرو خود شدند . در قرن 8 ه.ق ( 14م ) حاکمان بنونصر بر برخی ناآرامی ها غالب شدند و غرناطه به اوج شکوه خود رسید . در همین دوره الحمرا شکل گرفت .

_ معرفی کاخ الحمراء ( القلعه الحمراء، دژ سرخ فام)

این فایل دارای 92 اسلاید به صورت پاورپوینت میباشد.

دانلود مستقیم از سایت معماری بنا:
[purchase_link id=”43529″ text=”خرید” style=”button” color=”red”