رساله کامل معماری با موضوع باز شناخت نقش ادراک ذهنی در تعریف ساختار شهر
نظری
ساختارها نمایش واقعی از واقعیت نیستند؛ بلکه مدل‌های شناختی از واقعیتند. ساختارها بخش‌هایی از شهر هستند که مدل‌های ذهنی از شهر را ایجاد می‌کنند. در حقیقت بخش عمده‌ای از تصور ذهنی مردم از شهر به ساختار اصلی آن باز می‌گردد. مردم یک شهر قادرند مهم‌ترین و اصلی‌ترین عناصر و فضاهای آن را شناخته و پیوند و ارتباطی بین این اجزا و عناصر در ذهن خود برقرار سازند. به بیانی دیگر اگر فرض کنیم که واقعیتی که ما با آن سروکار داریم یک شهر باشد، روابط حاکم میان مهم ترین عناصر شهر قابل ادراک بوده و باعث آن می‌گردد که ما ساختاری از آن روابط حاکم در ذهن خود ترسیم کنیم. این تصویر به وسیله‌ی اطلاعاتی که فرد از محیط دریافت می‌کند، ساخته می‌شود. در حقیقت شهر سرچشمه‌ی اصلی اطلاعات است. با این حال انسان تحت تاثیر فقط یک محرک یا فرستنده قرار نمی‌گیرد. بلکه مجموعه‌ای از اطلاعات از فرستنده‌ها در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، به انسان ارسال می‌شود. لذا فرد در مواجهه با محیط خود با سیلی از اطلاعات روبه روست که برای درک آن به مرتب کردن آنها می‌پردازد و هر جز از این اطلاعات را در محل خود قرار می‌دهد. به عبارتی انسان در هر زمان و هر فضا تنها بخشی از اطلاعات محیط را در ذهن خو ثبت می‌کند. آنچه را که انسان از محیط می‌داند از بسیاری جهات با واقعیت متفاوت است. زیرا نه تنها شناخت انسان از محیط انتخابی بوده، بلکه به دلیل محدودیت‌های بیولوژیک‌اش نمی‌تواند کلیه‌ی اطلاعات ارسالی را ادراک و پردازش کند. لیکن همین اطلاعات محدود تصویر کامل و جامعی، هرچند نادرست و غیرواقعی از محیط اطراف به دست می‌دهد. فرض اصلی بر این است که مردم اطلاعات را به صورت یک ساختار کاملا مرتبط با اطلاعات مربوطه، در تصویر ذهنی خود از شهر سازماندهی می‌کنند. انسان از مجموعه اطلاعات رسیده تنها به تجزیه و تحلیل آنهایی می‌پردازد که به او بهترین امکان را برای کنترل محیط می‌دهند. لذا ذهن انسان به طور ناخودآگاهانه به ساده کردن محیط اطراف خود پرداخته تا بدین وسیله بتواند حجم اطلاعات را کاهش داده و محیط را آسان تر درک کند. شناخت محیط مستلزم چیزی بیشتر از شناخت عناصر و فضاهاست. آگاهی از چگونگی پیوند و ارتباط بین آنها نیز ضروری است. بنابراین برای ایجاد آگاهی از محیط نه تنها به تصاویر ذهنی نیاز است بلکه این تصاویر باید با یکدیگر در ارتباط باشند. مجموعه‌ای از چنین تصاویر مرتبطی، یک تصویر ذهنی را به وجود می‌آورد که پیوندی بین فرآیند فکر انسان و محیط برقرار می‌سازد. در این فرآیند، انسان داده‌های دریافتی از محیط را در ذهن منظم کرده و علاوه بر اجزای محیط، نظم یا رابطه‌ی میان آنها را نیز در ذهن خود به تصویر کشیده و به آن معنا می‌بخشد. در چنین تصویری همواره مکان‌ها یا نقاط پررنگی در ذهن وجود دارد که صحنه‌ی رویدادها و تجربه‌های بسیار مهم زندگی اوست و دیگر چیزها (دیگر فضاها) به دور این مکان‌ها و نسبت به آنها تعریف و متصور می‌شود. بر این اساس لازم است برای دستیابی به ساختار شهر، تصویر ذهنی مردم مورد توجه قرار گرفته و با استخراج عناصری که در تصویر ذهنی مردم اهمیت یافته اند، عناصر و روابط ساختار فضایی شهر را تشخیص داد و در جهت ارتقاء کیفیت محیطی به کار گرفت. عملی کرمان شهری با تاریخ پر فراز و نشیب و مردمانی سختکوش در دل کویر که به گفته فرد ریچاردز غیر از شهر تبریز که در مرز شمال ایران واقع شده به هیچ شهری در این کشور به اندازه شهر کرمان از منجنیق فلک سنگ نباریده است. کرمان منسوب است به کرمان بن هیتال بن ارنخشدین سام بن نوح(ع) که در داستان‌های اساطیری، کرمان به کرمی (ابریشمی) منسوب است که هفتواد نام داشته است. حکایت آن یعنی حکایت کرم و پشم ریسی دختران هفتواد را فردوسی شاعر حماسه سرای ایران به نظم در آورده است.
عنوان : باز شناخت نقش ادراک ذهنی در تعریف ساختار شهر (نمونه موردی، شهر کرمان)
فهرست مطالب
عنوان صفحه فصل اول: کلیات طرح 1-1 بیان مساله 2 1-2 هدفهای تحقیق 5 1-2-1 هدف کلان 5 1-2-2 اهداف خرد 6 1-3 اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن 6 1-4 سوالات یا فرضیه‌های تحقیق 8 1-5 مدل تحقیق 9 1-6 روش تحقیق: 10 1-7 نمونه‌گیری و روش انتخاب آن: 10 1-7-1 نمونه‌های احتمالی: 11 1-7-2 نمونه‌های غیر احتمالی: 11 فصل دوم: مبانی نظری 2-1 مقدمه 13 2-2 مفهوم لغوی ساختار 13 2-3 ساختارگرایی 16 2-4 ساختار در شهرسازی 19 2-5 اصول ساختار گرایی در شهرسازی 22 2-5-1 جستجوی نو در کهنه: 22 2-5-2 استفاده متفاوت از ابزارهای یکسان: 22 2-5-3 تبدیل شهر به یک ارگانیسم زنده: 23 2-5-4 عدم تداوم تاریخی: 23 2-5-5 مخالفت باجنبش جهانشمول گرایی: 24 2-5-6 «فضا» و «زمان» – «مکان» و «رویداد» 24 2-5-7 حس مکان 25 2-5-8 درگاهی و صحنه خیابان: 25 2-5-9 زیبائی شناسی تعداد 26 2-5-10 قصبه سازمان یافته 26 2-5-11 وضوح هزارتویی 26 2-6 ساختار در جامعه شناسی 26 2-7 ساختار در زبان‌شناسی 38 2-8 ساختار در انسان‌شناسی 42 2-9 ارتباط بین ساختارگرایی در شهرسازی با ساختارگرایی در علوم دیگر 47 2-10 دیدگاه و نظریات اندیشمندان شهرسازی درباره‌ی ساختار شهر 49 2-10-1 مکتب شیکاگو 49 2-10-2 گروه ده 52 2-10-3 کنزو تانگه 54 2-10-4 آلدو فان آیک 56 2-10-5 کریستوفر الکساندر و بی وی دوشی 57 2-10-6 سوریا- ای- ماتا 58 2-10-7 ادموند بیکن 59 2-10-8 لینچ 59 2-10-10 دانلد اپلیارد 60 2-10-11 آموس راپاپورت 60 2-10-12 کلیف ماتین 61 2-10-13 میشائیل تریب 61 2-10-14 آلدوروسی 62 2-11 نتیجه‌گیری 63 2-12 نمونه موردی 64 2-12-1 فیلادلفیا (بیکن) 64 2-12-2 خلیج توکیو- کنزو تانگه 66 2-12-3 طرح شهر چادری در منا، در نزدیکی مکه 1974 (کنز و تانگه) 68 2-12-4 طرح دانشگاه بو علی سینا در همدان، 1977 (کاندیس و ماندان) 68 2-13 مکان 70 2-14 واژه‌شناسی مکان: 71 2-15 بررسی مفهوم مکان در نظریات اندیشمندان: 71 2-16 نتیجه‌گیری: 73 2-17 تصویر ذهنی: 74 2-18 واژه شناسی تصویر ذهنی 74 2-19 چگونگی به وجود آمدن تصویر ذهنی 75 2-20 نقش تصویر ذهنی در رفتار انسان 76 2-21 کاربرد واژه تصویر ذهنی در ادبیات شهرسازی 77 2-22 بررسی مفهوم تصویر ذهنی و عناصر سازمان دهنده آن در نظریات اندیشمندان 78 2-22-1 لینچ 78 2-22-2 کریستین نوربرگ شولتز 79 2-22-3 دیویداستی 79 2-22-4 دانلد اپلیارد 80 2-22-5 گولج 80 2-22-6 میشائیل تریب 80 2-23 نتیجه‌گیری 82 2-24 ارتباط بین ساختار و تصویر ذهنی 83 2-24-1 فرآیند شکل‌گیری تصویر ذهنی از ساختار 83 2-24-2 مراحل شکل‌گیری تصویر ذهنی از ساختار شهر: 84 2-25 ارتباط بین مکان و تصویر ذهنی 85 2-26 ارتباط بین مکان با ساختار 87 2-27 نتیجه‌گیری 89 2-28 نمونه موردی 89 فصل سوم: روش شناسایی تحقیق 3-1 مقدمه 97 3-2 فلسفه تحقیق علمی 97 3-3 تحقیقات علمی براساس هدف: 97 3-3-1 تحقیقات بنیادی: 98 3-3-2 تحقیقات کاربردی: 98 3-3-3 تحقیقات توسعه‌ای: 98 3-4 روش پژوهش: 99 3-5 راهبرد پژوهش: 99 3-6 فلسفه پژوهش: 99 3-7 تئوری پژوهش 101 3-8 سیاست پژوهش 102 3-9 سوژه پژوهش 102 3-10 رویه پژوهش 104 3-11 ماهیت تحقیق: 105 3-11-1 تحقیقات توصیفی: 105 3-11-2 بررسی موردی 106 3-12 روش گردآوری اطلاعات: 106 3-12-1 روش کتابخانه‌ای: 106 3-12-2 روش مصاحبه: 106 3-12-3 روش مشاهده: 107 3-13 نمونه‌گیری و روش انتخاب آن: 107 3-13-1 نمونه‌های احتمالی: 107 3-13-2 نمونه‌های غیر احتمالی: 108 3-14 خلاصه متدولوژی 108 3-15 ساختارپایانامه: 108 فصل چهارم: شناخت شهر و مطالعه نمونه موردی 4-1 مقدمه 111 4-2 وجه تسمیه و پیدایش شهر اولیه کرمان 112 4-3 بررسی روند شکل گیری شهر کرمان 112 4-4 تحولات ساختار بافت کهن کرمان از سال 1300 تاکنون 138 4-5 بررسی طرح سا ختاری بافت تاریخی شهرکرمان 144 4-5-1 بخش مرکزی بافت 146 4-5-2 بخش حاشیه‌ای 147 4-5-3 شناسایی سازمان فضایی بافت کهن و تعیین جایگاه آن در سازمان فضایی شهر 148 4-5-4 شبکه معابر بافت 148 4-5-5 بازار و مراکز فعالیت اصلی 148 4-5-6 مراکز عمده خدماتی 149 4-5-7 عرصه‌های عمومی مهم 149 4-6 بررسی طرح جامع کرمان 151 4-6-1 بخش مرکزی بافت 151 4-6-2 بخش حاشیه‌ای 151 فصل پنجم: تحلیل و آنالیز اطلاعات 5-1 بررسی وتحلیل لایه‌های ساختاربافت تاریخی کرمان براساس طرح جامع و ساختاری 155 5-2 بررسی ادراکات ذهنی مردم در مورد ساختار بافت تاریخی کرمان 157 5-2 تحلیل ادراکات ذهنی مردم به وسیله AHP 163 5-3 تحلیل لایه‌های ساختاربافت تاریخی کرمان براساس ادراک ذهنی مردم 167 فصل ششم: نتیجه‌گیری 6-1 ساختاربافت تاریخی کرمان براساس اداراک ذهنی مردم 172 6-2 مقایسه ساختاربافت تاریخی کرمان براساس اسناد طرح جامع وطرح ساختاری وساختاربافت براساس تصویرذهنی مردم 174 6-3 دستکاری ماهرانه درساختاربافت تاریخی کرمان 175 6-3-1 ساماندهی محدوده قلعه دختر 175 6-3-2 ساماندهی محدوده مسجد ملک: 180 منابع فارسی 186 منابع لاتین 190 پیوست 1 191 پیوست 2 192
فهرست جدول‌ها عنوان صفحه جدول 2-1: خلاصه نظریات جامعه شناسان در مورد ساختار 37 جدول 2-2: خلاصه نظریات زبان شناس در مورد ساختار 42 جدول 2-3: خلاصه نظریات انسان‌شناسان در مورد ساختار 47 جدول 2-4 خلاصه نظریات اندیشمندان در مورد ساختار 62 جدول 2-5 مؤلفه‌های سازنده تصویر ذهنی 81 جدول 2-6 خلاصه نظریات اندیشمندان در مورد ساختار با توجه به مبانی نظری 88 جدول 3-1 شناخت شناسی شهری آن مودون. 103
